Tại Sao Học Phí Đắt Đỏ?

Trên toàn cầu, việc chi tiêu cho giáo dục cao cấp đang leo thang, khiến nhiều người phải đặt câu hỏi liệu việc đầu tư số tiền lớn vào đại học có đáng giá, khi tương lai có thể không chắc chắn.

Báo Cáo về Tiền Học của OECD cho thấy từ năm 2012 đến 2019, chi phí trung bình mỗi sinh viên đại học phải chi trả đã tăng 1,2% mỗi năm. Năm 2019, mỗi sinh viên trung bình đã chi khoảng 17.600 USD (tương đương 427 triệu đồng) mỗi năm cho việc học đại học tại các quốc gia thành viên của OECD. Số liệu này ở Mỹ gần gấp đôi, lên đến 30.000 USD mỗi sinh viên mỗi năm.

Nơi Nào Có Học Phí Cao Nhất?

Không có gì ngạc nhiên khi Mỹ đứng đầu bảng xếp hạng 20 nước có chi phí học đại học đắt nhất, với học phí trung bình mỗi năm là 27.091 USD, trong khi Ở Úc, mức học phí trung bình là 5.939 USD.

Bảng xếp hạng dựa trên hai chỉ số chính: chi phí trung bình cho một năm học đại học ở một quốc gia và mức thu nhập trung bình hằng năm của người dân quốc gia đó. Tỉ lệ phần trăm mà chi phí học đại học chiếm trong thu nhập được dùng để so sánh sự đắt đỏ của đại học giữa các nước.

Theo cách tính này, top 20 nước học đại học đắt nhất bao gồm đại diện từ hầu hết các châu lục. Mỹ chiếm gần 35% thu nhập cho học phí, trong khi Anh chiếm 21,1% và Úc chỉ chiếm 10%.

Đại diện châu Á có Nhật và Ấn Độ, với tỷ lệ chi phí đại học lần lượt là 21,1% và 12,2%. Trong khối ASEAN, Singapore và Malaysia chiếm lần lượt 13,2% và 20,2% thu nhập hàng năm cho học phí đại học.

Còn lại trong top 5 là Nam Phi (25,5%), Nga (25,6%), và Jamaica (27,2%).

Tại sao lại như vậy?

Tại sao học đại học ngày càng trở nên đắt đỏ? Ở Mỹ, có nhiều lý do cho điều này. Nhà báo chuyên về thị trường Nicole Goodkind của CNN cho biết lý do đầu tiên nằm ở việc các trường đại học vẫn tiếp tục sử dụng mô hình lao động truyền thống mà không thể áp dụng những tiến bộ công nghệ để giảm chi phí nhân sự như các ngành khác.

Rõ ràng, đại học phải có giảng viên, phải có giáo sư. Nhiều học sinh càng nhiều thì càng cần nhiều người dạy. Trong khi các doanh nghiệp, nhà máy có thể áp dụng tự động hóa, sử dụng robot để giảm chi phí lao động và tăng hiệu suất, thì đại học gần như không thể làm điều đó. Ngoài ra, tiền lương cho mỗi giảng viên, giáo sư cũng không ngừng tăng theo từng năm.

Một số trường đại học đã cố gắng giảm bớt gánh nặng về nhân sự. Để tiết kiệm chi phí, nhiều trường giảm số lượng giáo sư cố hữu, tăng cường sử dụng giảng viên ngoài biên chế, những người được trả lương thấp hơn và không được hưởng đầy đủ quyền lợi.

Theo Hiệp hội Giáo dục Quốc gia Mỹ, hệ thống giáo dục đại học của nước này ngày càng phụ thuộc vào giảng viên thỉnh giảng. Vào học kỳ thu năm 2021, hiệp hội tính có khoảng 70% giảng viên đại học ở Mỹ tham gia dạy thời vụ, trong khi năm 1987 tỉ lệ này chỉ là 47%.

Thứ hai, theo Nicole Goodkind, sự cạnh tranh giữa các gia đình 'siêu giàu', có nguồn gốc từ bất bình đẳng thu nhập ở Mỹ, đã đóng góp vào việc làm tăng chi phí đại học lên mức cao. Sự mất cân bằng về thu nhập ở Mỹ bắt đầu từ những năm 1970.

Vào năm 2021, 10% người giàu nhất ở Mỹ sở hữu gần 70% tài sản của quốc gia này, tăng từ khoảng 61% vào cuối năm 1989. Hiện tại, Viện Chính sách Kinh tế Mỹ cho biết 1% người kiếm thu nhập cao nhất ở Mỹ nắm giữ 21% tổng thu nhập của cả nước.

Điều này có nghĩa là dù một trường đại học hàng đầu có áp đặt học phí cao đến đâu, vẫn có các gia đình giàu đủ khả năng để trả. Hơn nữa, nhà kinh tế Catharine Hill - người từng là chủ tịch Đại học Vassar - cho rằng các gia đình giàu có sẵn lòng bỏ thêm tiền để có được các dịch vụ tốt hơn, cơ sở vật chất cao cấp hơn. Họ mong muốn các lớp học nhỏ hơn, ký túc xá đẹp hơn, và thức ăn trong nhà hàng canteen ngon hơn...

Để thu hút sinh viên giàu có, các trường đại học phải nâng cao chất lượng các dịch vụ này. Một nghiên cứu mới của Hội đồng Quản trị và Cựu sinh viên Mỹ đã chỉ ra rằng các trường đại học đang chi nhiều tiền hơn cho dịch vụ quản lý trường và các tiện ích tốt hơn. Từ năm 2010 đến năm 2018, chi phí này đã tăng 29%, trong khi trong cùng giai đoạn, chi phí cho đội ngũ giảng dạy chỉ tăng 17%.

Một nguyên nhân khác đóng góp vào việc làm tăng chi phí đại học ở Mỹ là sự giảm đi đáng kể các khoản trợ cấp từ chính phủ bang. Một phân tích gần đây của Hiệp hội Giáo dục quốc gia Mỹ cho thấy trong giai đoạn 2020-2021, 37 trong tổng số 50 bang của Mỹ đã cắt giảm nguồn tài trợ cấp cho giáo dục đại học, với mức giảm trung bình là 6%. 'Điều này có nghĩa là các trường đại học phải dựa vào học phí của sinh viên để chi trả các chi phí hoạt động của trường đại học', Hiệp hội Giáo dục quốc gia Mỹ đã viết trong báo cáo của mình.

Sinh viên giàu,

sinh viên nghèo

Có một thời kỳ, nhiều đại học công ở Mỹ miễn học phí. Các trường còn lại cũng thu học phí rất thấp nhờ vào trợ cấp từ các bang, đã đóng phần lớn chi phí vận hành trường. Tiến sĩ Dominique Baker tại Đại học Southern Methodist (Mỹ) cho biết vào khoảng những năm 1960, các chính sách bắt đầu thay đổi khi số lượng sinh viên ngày một tăng lên, dẫn đến việc duy trì và mở rộng khả năng tiếp cận đại học miễn phí gặp nhiều thách thức.

Sau đó, chính phủ thiết lập một cơ chế mới: các cơ sở giáo dục đại học được phép định giá học phí tùy ý, miễn là họ cung cấp đủ hỗ trợ cho sinh viên có tài chính eo hẹp. Nói một cách đơn giản, các đại học có thể thu học phí cao cho tất cả sinh viên, sau đó cung cấp hỗ trợ học bổng cho sinh viên khó khăn. Mô hình này vẫn được sử dụng ở nhiều đại học Mỹ ngày nay.

Qua thời gian, tiến sĩ Dominique Baker nhận thấy phương pháp này có điểm yếu ở chỗ chỉ hiệu quả ở các trường đại học nổi tiếng hoặc có quỹ đầu tư lớn. Những trường này chiếm tỉ lệ nhỏ trong tổng số đại học ở Mỹ.

Ví dụ như các trường tinh hoa Ivy League, với học phí cao nhưng danh tiếng và chất lượng giáo dục cao đã thu hút rất nhiều sinh viên đủ khả năng tài chính để 'trả đúng, trả đủ'. Sau đó, họ sử dụng một phần tiền đóng học phí từ sinh viên giàu để hỗ trợ cho những sinh viên có điều kiện tài chính kém hơn.

Tuy nhiên, chỉ có các trường đại học danh tiếng mới thu hút đủ số lượng sinh viên giàu có sẵn sàng chi trả số tiền học phí đắt đỏ. Trong tổng số hơn 2.600 trường đại học cung cấp chương trình 4 năm ở Mỹ, chỉ có dưới 100 trường có khả năng đáp ứng mọi nhu cầu tài chính của sinh viên khó khăn nhờ việc thu hút đủ tiền từ sinh viên giàu có.

Có khoảng 2.500 trường đại học không thể đạt được sự cân bằng lý tưởng này. Thách thức đối với những trường này là 'không thể thu học phí như giá của một chiếc Porsche khi chất lượng của trường chỉ được so sánh với một chiếc xe Honda' - James S. Murphy, chuyên gia phân tích chính sách giáo dục cao cấp của Tổ chức Cải cách Giáo dục Ngay lập tức, nhấn mạnh trong bài viết trên Business Insider.

Đây là cốt yếu của vấn đề về học phí đại học. Vào năm 2022, 89% sinh viên trường đại học nghệ thuật tự do có khả năng tự trả học phí mà không cần sự hỗ trợ từ bên ngoài học tại một trong những trường đại học nằm trong top 50 của U.S. News & World Report. Các trường còn lại không hấp dẫn đủ để thu hút sinh viên giàu có. Điều này có nghĩa là sinh viên nhận ít hỗ trợ hơn, dẫn đến việc họ phải vay nợ nhiều hơn để duy trì việc học.

Những vấn đề xoay quanh học phí cao cấp cuối cùng là gì? - Ảnh số 4.