Tại sao lại gọi là 'mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy'

Truyền thống câu 'mồng một Tết cha, mồng ba Tết thầy' đã trở thành 'mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy' ngày nay. Hãy cùng tìm hiểu giải đáp từ các chuyên gia dưới đây.

'Mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy' thường được sử dụng như một diễn đạt phổ biến vào dịp Tết. Nó phản ánh việc phân chia thời gian thăm gia đình vào ba ngày đầu tiên của năm mới, nhằm tôn vinh cha mẹ, thể hiện lòng hiếu thảo, và ghi nhận công lao của thầy cô.

Thực tế, câu nói này xuất hiện gần đây hơn. Trong quá khứ, câu chính xác thường được ghi trong sách cổ là 'mồng một Tết cha, mồng ba Tết thầy'. Sự thay đổi này có ảnh hưởng đến ý nghĩa truyền thống của dân tộc không?

Tại sao lại nói 'mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy'?

Theo các nhà nghiên cứu văn hóa, trong sách cổ, đặc biệt là sách 'Câu cửa miệng' của Trần Duy Vôn, chỉ nói là 'Mồng một Tết cha, mồng ba Tết thầy', với ý nghĩa báo hiếu cha mẹ vào mồng một, mồng hai, và ngày thứ ba dành để tri ân thầy cô, không nhắc đến mồng hai Tết mẹ.

Một số giả thuyết cho rằng mồng một là Tết cha, mồng hai là Tết mẹ, nhưng ý kiến này không được chấp nhận rộng rãi. Vì cha và mẹ đều có vai trò quan trọng, không nên phân biệt giữa Tết của cha và Tết của mẹ.

Một giả thuyết khác mà các chuyên gia nghiên cứu văn hóa cho rằng 'mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy' là một câu tục ngữ mới được tạo ra do việc cấu trúc ngôn ngữ theo kiểu vần.

Khi nói 'mồng hai Tết mẹ' thì người ta tìm cách giải thích: cha là bên nội, mẹ là bên ngoại để phù hợp. Nghĩa là mồng một là thăm bên nội, mồng hai là thăm bên ngoại, chúc tụng.

Và từ cách nói đó, người ta thấy hợp lý và bắt đầu hành động theo, tạo ra một phong tục mới. Tục ngữ là tiêu chí hành xử và hành động trong tục ngữ 'Mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy' rất phù hợp với xã hội hiện đại.

Về mồng ba Tết thầy, người xưa giải thích đó là truyền thống 'tôn sư trọng đạo' của người Việt. Người xưa rất kính trọng thầy cô, coi họ như là cha mẹ thứ hai của mình. Do đó, vào những ngày đầu năm, sau khi cúng gia tiên và chúc Tết ông bà, cha mẹ, vào mồng ba người ta thường thăm thầy cô, tặng quà để thầy cô có sức khỏe trong năm mới.

Giải nghĩa 'mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy'

Mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy là việc thăm hỏi và tôn trọng người lớn trong dịp Tết. Theo quan niệm cổ, cha là bên nội, mẹ là bên ngoại, nên vào mồng một Tết, anh chị em sẽ thăm bên nội, mồng hai là thăm bên ngoại, để chúc mừng, thể hiện lòng biết ơn. Mồng ba sẽ thăm thầy cô giáo, bày tỏ lòng biết ơn và kính trọng.

Mồng một Tết cha

Về nội dung cuốn sách 'Việt Nam phong tục' (1915) của cụ Phan Kế Bính, cụ ghi lại phong tục cúng gia tiên và mừng tuổi ông bà, cha mẹ trong ngày mùng một Tết. Theo cụ, sau khi cúng gia tiên xong, con cháu ra mừng tuổi ông bà, cha mẹ, lạy hai lạy. Ông bà, cha mẹ mừng tuổi cho con cháu mỗi đứa một vài xu hoặc vài hào, gọi là tiền mừng tuổi.

Vào mùng một Tết, con cháu thường dậy sớm, sửa soạn quần áo đẹp, chuẩn bị mâm ngũ quả, bánh chưng, bánh tét,... để đi chúc Tết cha. Cha cũng mừng tuổi con cháu và chúc con cháu học hành giỏi giang, thành đạt.

Mùng một Tết mẹ

Mùng hai Tết mẹ là ngày con cháu về thăm bên ngoại. Con cháu chúc mừng tuổi ông bà cha mẹ và nhận tiền lì xì, sau đó, cả nhà cùng ăn cỗ Tết vui vẻ. Đây là dịp để con cháu bày tỏ lòng biết ơn với ông bà cha mẹ đã nuôi dưỡng và giáo dục mình.

Mùng một Tết thầy

Mùng ba Tết thầy là ngày con cháu thăm thầy cô giáo. Ngày xưa, thầy đồ dạy học không nhận lương, chỉ nhận quà cáp của phụ huynh vào những ngày Tết. Thầy trò có mối quan hệ thân thiết, thầy như cha, trò như con. Trò phải cúng tế cho thầy khi thầy mất và giúp đỡ thầy trong đời. Mùng ba Tết thầy là cách thể hiện lòng biết ơn và tôn sư trọng đạo.

Dù câu nói 'mùng một Tết cha, mùng ba Tết thầy' là một câu nói mới dựa vào câu nói 'mùng một Tết cha, mùng ba Tết thầy' của cha ông ngày xưa, nhưng vì có ý nghĩa nhân văn, tôn lên truyền thống uống nước nhớ nguồn, kính hiếu cha mẹ, tôn sư trọng đạo nên ngày nay câu nói này vẫn được lưu truyền và thể hiện một cách tích cực.

Bạn sẽ quan tâm:

Mua trái cây sấy các loại tại Mytour để nhâm nhi ngày Tết: