Buzz
Mèo có khả năng chui qua những lỗ nhỏ kỳ diệu, nhưng cơ thể chúng đã làm điều đó như thế nào?
Lâu nay, mèo nổi tiếng với sự linh hoạt và có thể "tan chảy" qua những khoảng không hẹp đến khó tin. Một nghiên cứu vào năm 2014 đã nửa đùa nửa thật đưa ra câu hỏi liệu mèo có thực sự là chất lỏng không. Dù câu hỏi này có phần hài hước, nhưng sự linh hoạt đáng kinh ngạc của mèo không chỉ là ảo tưởng. Các nhà khoa học đã tìm hiểu và phát hiện rằng bí mật của khả năng này nằm ở cấu trúc giải phẫu độc đáo của chúng.
Bạn đã từng thấy một chú mèo chui lọt qua những khoảng trống hẹp một cách không tưởng, hoặc có thể biến hình để nằm vừa vặn trong những chiếc hộp nhỏ? Chính vì vậy mà mọi người thường ví mèo như một "chất lỏng sống".
Giải phẫu vai: Chìa khóa cho sự linh hoạt
Khả năng di chuyển qua các không gian hẹp của mèo bắt nguồn từ cấu trúc xương vai đặc biệt. Ở con người, xương bả vai và xương đòn kết hợp với nhau tạo thành một khung xương cứng nhắc, cung cấp sự hỗ trợ vững chắc cho cơ bắp cánh tay, điều này khiến con người khó khăn hơn khi di chuyển qua các khoảng không chật hẹp.
Ngược lại, ở mèo, xương bả vai được kết nối với cơ thể thông qua các bó cơ thay vì bằng xương. Điều này cũng đúng với xương đòn của chúng. Theo Nathalie Dowgray, giám đốc Hiệp hội Y học Mèo Quốc tế tại Vương quốc Anh, xương quai xanh của mèo nhỏ hơn và ít cứng nhắc hơn so với xương quai xanh của con người. Chính điều này giúp mèo có thể dễ dàng chui qua những lỗ nhỏ mà nhiều loài động vật khác không làm được.
Cột sống của mèo rất linh hoạt, cho phép chúng uốn cong cơ thể theo nhiều hướng khác nhau. Điều này giúp chúng thay đổi hình dạng để chui qua những khe hẹp hoặc nằm vừa vặn trong những chiếc hộp nhỏ.
Lợi thế tiến hóa của khả năng chui qua không gian chật hẹp
Theo Dowgray, khả năng chui qua các khoảng trống hẹp mang lại cho mèo một lợi thế tiến hóa đáng kể. Khi săn mồi nhỏ như chuột, mèo cần khả năng linh hoạt để tiếp cận con mồi. Hơn nữa, việc chui vào không gian nhỏ cũng giúp mèo trốn tránh kẻ săn mồi, tạo ra nơi ẩn nấp an toàn cho chúng.
Ngoài cấu trúc giải phẫu độc đáo, râu của mèo cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp chúng cảm nhận kích thước của các không gian. Những chiếc râu, hay còn gọi là "râu cảm biến", không chỉ là những sợi lông thông thường. Chúng dày gấp đôi so với lông thường và nằm sâu gấp ba lần trong da, tạo thành một hệ thống cảm biến nhạy bén. Các dây thần kinh ở gốc râu giúp mèo thu thập thông tin chính xác về môi trường, bao gồm khả năng chui qua các khoảng trống hẹp.
Cơ bắp của mèo rất dẻo dai, cho phép chúng dễ dàng co giãn và uốn cong cơ thể.
Sự "lỏng" của mèo: Thực hư ra sao?
Câu hỏi về việc mèo có thực sự là "chất lỏng" hay không đã thu hút sự chú ý của giới khoa học. Marc-Antoine Fardin, một nhà vật lý tại Đại học Paris Diderot, đã nghiên cứu vấn đề này trong một nghiên cứu vào năm 2014 và thậm chí đã nhận giải thưởng Ig Nobel – giải thưởng dành cho những nghiên cứu vừa hài hước vừa có giá trị khoa học. Fardin chỉ ra rằng mèo có khả năng thích ứng hình dạng cơ thể theo không gian chật, giống như chất lỏng có thể thay đổi hình dạng để lấp đầy vật chứa.
Gần đây, một nghiên cứu năm 2024 đã tiếp tục khám phá sự "lỏng" của mèo và phát hiện rằng chúng sử dụng khả năng cảm nhận kích thước cơ thể để di chuyển qua những khe hẹp. Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí iScience, đã quan sát hành vi của mèo khi tiếp cận các lỗ với kích thước ngày càng nhỏ và ngắn. Kết quả cho thấy mèo có thể chui qua những khe hở nhỏ hơn cả chiều rộng ngực, nhưng chúng thường chậm lại trước khi tiến vào những lỗ hẹp nhất. Điều này chứng tỏ rằng mèo dựa vào khả năng nhận thức kích thước cơ thể để đưa ra quyết định khi tiếp cận không gian chật chội.
Tại sao mèo lại thích chui vào những không gian hẹp?
Ngoài việc săn mồi hay tránh kẻ thù, mèo cũng thường chui vào những khoảng không gian nhỏ khi cảm thấy căng thẳng hoặc cần tìm nơi an toàn. Theo Dowgray, khi cảm thấy căng thẳng hoặc sợ hãi, mèo thường chọn những nơi kín đáo như gầm giường để trốn, vì những chỗ này mang lại cảm giác an toàn cho chúng. Mèo cũng ưa thích sự riêng tư và sẽ tìm đến các không gian nhỏ khi cần một chút yên tĩnh.
Việc mèo tìm đến những chỗ kín để thư giãn là một phản xạ tự nhiên, và chúng ta không nên quấy rầy mèo khi chúng đang trong trạng thái này, trừ khi có dấu hiệu lo ngại về sức khỏe. Mèo thường chọn những khoảng không gian nhỏ để có sự riêng tư và tránh xa những tiếng ồn xung quanh.
Cách ví von mèo là "chất lỏng sống" không chỉ là một câu nói đùa mà còn là cách mô tả sinh động về khả năng thích nghi hình dạng độc đáo của loài động vật này. Khả năng này đã giúp mèo tồn tại và phát triển mạnh mẽ trong môi trường tự nhiên.
Sự linh hoạt của mèo là sự kết hợp hoàn hảo giữa cấu trúc giải phẫu độc đáo và các giác quan nhạy bén. Từ xương vai linh hoạt đến râu cảm biến, tất cả đều giúp mèo thực hiện những kỳ tích trong việc di chuyển qua không gian chật hẹp, khiến chúng trở thành những "chất lỏng sống" thực thụ. Điều này không chỉ mang lại lợi thế cho chúng khi săn mồi mà còn giúp bảo vệ chúng khỏi các mối đe dọa tiềm ẩn. Sự bí ẩn trong hành vi của mèo vẫn tiếp tục thu hút sự quan tâm của giới khoa học, và có lẽ trong tương lai, chúng ta sẽ khám phá thêm nhiều điều thú vị về loài vật này.
