Tại Sao Một Người Khó Bị Thay Thế?

Chắc hẳn mọi người đều từng trải qua cảm giác 'lo lắng về việc bị thay thế'.

Ví dụ, trong gia đình, lo sợ bị anh chị em khác, con sinh sau cướp đi tình thương của bố mẹ. Trong công việc, sợ mất việc hoặc bị thay thế bởi nhân viên trẻ tuổi hơn, có trình độ cao hơn, lo bị thay thế bởi công nghệ, bởi trí tuệ nhân tạo. Trong các mối quan hệ, sợ bị đánh lừa, bỏ rơi vì người mình yêu gặp được ai đó tốt hơn.

Ở đâu đó sâu trong tâm trí chúng ta luôn mong muốn mình là đặc biệt, quan trọng, không thể thay thế, ít nhất là với một số người. Đây là nhu cầu bản năng và hoàn toàn bình thường của con người, vì chúng ta muốn được xác nhận tồn tại và thấy được giá trị của bản thân.

Tuy nhiên, nếu nỗi lo sợ bị thay thế này đang làm bạn rối não, khó tập trung, có lẽ bạn cần nhìn nhận vấn đề từ một góc độ khác.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau thảo luận về câu hỏi: Những yếu tố nào khiến một người khó bị thay thế? Chúng ta sẽ không đề cập đến mặt tình cảm, quan hệ, mà chỉ tập trung vào bối cảnh công việc, để giúp bạn chuẩn bị cho thị trường lao động đầy biến động.

Tại Sao Một Người “Khó Bị Thay Thế”?

Khi nói về nỗi lo sợ bị thay thế, thường chúng ta lo sợ bị thế chỗ bởi những người có năng lực vượt trội. Bởi vì năng lực là điều dễ nhìn thấy và đánh giá nhất, được đo lường thông qua kết quả hoặc thành tựu của một cá nhân.

Tuy nhiên, liệu năng lực thực sự là yếu tố giúp chúng ta khó bị thay thế?

Trong cuốn sách mang tựa đề Cách sống của tác giả Inamori Kazuo, được biết đến như 'ông thần doanh nhân' của Nhật Bản, ông đã đưa ra một công thức như sau:

Cuộc sống và thành tích trong công việc = Tư duy x Nhiệt huyết x Năng lực

Điều đáng lưu ý ở đây là công thức này sử dụng phép nhân, không phải phép cộng, vì nếu thiếu bất kỳ 1 trong 3 yếu tố này thì kết quả cũng là 0.

Ngoài ra, trong công thức này, yếu tố nhiệt huyết và năng lực có điểm thấp nhất là 0, nhưng điểm tư duy có thể là số âm, tương đương với “tư duy tiêu cực”. Ví dụ, một người có năng lực thuyết phục, lập kế hoạch kinh doanh lớn, nhưng lại sử dụng chúng để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản thì kết quả cuối cùng sẽ là thất bại và vướng vào vòng luẩn quẩn pháp lý.

Điều này có nghĩa là, trong 3 yếu tố, tư duy được coi là quan trọng nhất. Nếu tư duy không chính xác, thì năng lực và nhiệt huyết dù có đầy đủ cũng trở nên vô ích.

Vì vậy, có thể nói rằng chúng ta sẽ dễ bị loại bỏ nhất khi thiếu tư duy đúng đắn.

Tư duy sáng tạo và tư duy giá trị.

Để hiểu thêm về ý nghĩa của niềm tin trong việc 'không bị thay thế', hãy lắng nghe thêm tại chương trình podcast 'Tư duy về giá trị và điều gì khiến một người khó bị thay thế?' trên kênh YouTube @hoangthoughts. | Nguồn: Pexels

Tư Duy Sáng Tạo

Theo báo cáo về Tương Lai Các Ngành Nghề mới nhất từ Diễn Đàn Kinh Tế Thế Giới, tư duy sáng tạo ngày càng trở nên quan trọng nhất trong bối cảnh thị trường lao động hiện tại và trong ít nhất 5 năm tới, đặc biệt là khi các công nghệ, đặc biệt là Trí Tuệ Nhân Tạo, đang phát triển mạnh mẽ.

Khi nhắc đến sáng tạo, có thể bạn nghĩ rằng 'Thôi, không cần quan tâm nữa'. Vì bạn đang làm trong các lĩnh vực như tài chính, nhân sự,... và có vẻ như không cần phải quan tâm đến nó.

Hoặc là 'Thôi, không còn hy vọng gì nữa rồi'. Vì sáng tạo thường được hiểu là những ý tưởng trừu tượng, mơ hồ. Bạn nghĩ rằng nếu không có tài năng tự nhiên, thì rất khó để nâng cao giá trị cá nhân qua con đường này.

Tuy nhiên, điều này chỉ là những hiểu lầm lớn nhất về sáng tạo.

Tư Duy Sáng Tạo thực chất là Tư Duy Giải Quyết Vấn Đề. Và việc giải quyết vấn đề cần thiết cho mọi công việc, mọi thời đại, đặc biệt trong thời đại mà các vấn đề mới xuất hiện nhanh hơn như hiện nay.

Đây là định nghĩa của mình về Sáng Tạo: Sáng Tạo là quá trình tìm ra những ý tưởng khả thi nhất dựa trên tài nguyên hiện có, và biến chúng thành hiện thực.

Trong đó:

Ý Tưởng Khả Thi: là những ý tưởng có thể áp dụng để giải quyết các nhu cầu cụ thể hoặc làm giải pháp cho các vấn đề cần được giải quyết.

Nguồn Lực: là sự hiểu biết về các hạn chế về tài nguyên như thời gian, chi phí, năng lực, và bối cảnh để có thể lựa chọn ý tưởng phù hợp nhất.

Biến Ý Tưởng Thành Hiện Thực: là quá trình thực hiện ý tưởng thông qua hành động, phương pháp và kế hoạch cụ thể.

Mình sẽ đưa ra một số ví dụ để bạn dễ hình dung hơn về việc áp dụng tư duy sáng tạo này để trở thành người 'khó bị thay thế' như thế nào.

Ví dụ, nếu bạn là sinh viên ngành marketing và làm thêm nhân viên phục vụ ở nhà hàng. Đây là một công việc có tính thay thế, luân chuyển nhanh chóng, nhưng nếu bạn muốn gắn bó và thăng tiến trong công việc này, bạn có thể sử dụng kiến thức marketing của mình để thực hiện một ý tưởng ngoài yêu cầu công việc.

Chẳng hạn, bạn có thể tận dụng thời gian rảnh rỗi để quay video giới thiệu đồ ăn và chia sẻ lên mạng xã hội, kết hợp với các nhân viên khác. Bạn cũng có thể đề xuất cho chủ nhà hàng tài trợ miễn phí để thử nghiệm một số món mới và lên kế hoạch thực hiện. Đây là lúc tư duy sáng tạo giúp bạn nổi bật và gia tăng giá trị.

Dù thành công hay thất bại, mình tin sau sự thử nghiệm đó, chủ nhà hàng cũng sẽ đánh giá bạn cao hơn so với những nhân viên khác.

Hoặc nếu bạn làm trong lĩnh vực nhân sự và xây dựng văn hóa công ty.

Thay vì chỉ làm những công việc cơ bản, bạn có thể đề xuất những ý tưởng mới như buổi thảo luận về sách hay, buổi team-building dã ngoại, hoạt động từ thiện, phù hợp với quy mô của công ty và sẽ làm cho mọi người cùng tham gia.

Tinh thần sáng tạo và nhiệt huyết của bạn sẽ là một ví dụ cho mọi người trong công ty.

Mình đã xuất bản một cuốn sách tích lũy được nhiều năm kinh nghiệm sáng tạo của mình, có tựa là Có cách - Nuôi dưỡng sự sáng tạo từ niềm tin có cách. Cuốn sách này sẽ mang lại cho bạn cái nhìn tổng thể về kỹ năng sáng tạo, giúp bạn hiểu đúng và cung cấp nhiều phương pháp để nâng cao tư duy sáng tạo của bạn.