Buzz
Bạn đã biết không, hàng năm có khoảng 70 quốc gia phải điều chỉnh đồng hồ theo giờ tiết kiệm ánh sáng ban ngày (DST). Ví dụ, ngày hôm qua 6/11, Mỹ đã chuyển từ giờ mùa hè DST sang giờ tiêu chuẩn Standard Time. Vậy tại sao lại như vậy, ai đã đưa ra ý tưởng này và mục đích của việc này là gì?Vì sao lại có DST?
Mùa thu là thời kỳ của sự biến đổi: kết thúc mùa nắng nóng gay gắt, thời tiết trở nên mát mẻ hơn, ngày rút ngắn và cây cối chuyển màu. Nhưng đối với nhiều người ở Mỹ, mùa thu cũng là lúc kết thúc thời gian tiết kiệm ánh sáng ban ngày.
Daylight saving time bắt đầu vào Chủ nhật đầu tiên của tháng 3 khi đồng hồ được điều chỉnh sang 2 giờ sáng. Lúc này, người dân sẽ điều chỉnh đồng hồ thêm 1 giờ để bắt đầu giờ mùa hè. DST kéo dài đến tháng 11, kết thúc vào 2 giờ sáng Chủ nhật đầu tiên của tháng 11, đồng hồ sẽ được lùi lại 1 giờ, trở lại giờ tiêu chuẩn. Việc điều chỉnh đồng hồ theo DST áp dụng cho hầu hết các tiểu bang ở Mỹ, trừ 2 tiểu bang Arizona và Hawaii.
Các nhà chức trách cho rằng việc thay đổi đồng hồ nên diễn ra vào nửa đêm và vào cuối tuần để giảm bớt sự gián đoạn và thay đổi trong lịch trình hàng ngày.
Ý tưởng sau sự thay đổi giờ là để tối ưu hóa việc sử dụng ánh sáng Mặt Trời ở Bắc bán cầu. Như chúng ta đã biết, Trái Đất quay quanh trục với góc nghiêng tương đối không đổi là 23,4 độ so với quỹ đạo quanh Mặt Trời. Điều này đồng nghĩa rằng trong khi khu vực xích đạo có khoảng 12 giờ ngày và đêm gần như bằng nhau quanh năm, thì ở một số khu vực ở phía bắc hoặc phía nam hành tinh sẽ có sự biến đổi.
Mùa hè là thời điểm mà Bắc bán cầu nhận được nhiều ánh sáng nhất, vì lúc này Trái Đất nghiêng về phía Mặt Trời nhiều hơn, ngày dài hơn đêm và thời tiết ấm hơn. Trong khi đó, Nam bán cầu lại ngược lại, ngày ngắn đêm dài. Sau 6 tháng, hiện tượng này sẽ đảo ngược.
Trong thời đại mà than đá vẫn còn là nguồn năng lượng chính của thế giới, DST được thực hiện như một giải pháp để tận dụng số giờ ban ngày hạn chế. Do đó, mức độ phổ biến của DST chủ yếu phụ thuộc vào vị trí địa lý của quốc gia đó so với xích đạo. Càng xa xích đạo, các quốc gia càng có sự khác biệt lớn về độ dài ngày giữa mùa hè và mùa đông.Người nào đã phát minh ra ý tưởng DST
“Nếu chúng ta có thể điều chỉnh giờ theo Mặt Trời, thành phố có thể tiết kiệm được nhiều nến đêm.” Tuy nhiên, Franklin không đề xuất thay đổi giờ mùa hè, thay vào đó, ông đưa ra các giải pháp khác như bắn đại bác để đánh thức mọi người, thuế đóng cửa sổ khi Mặt Trời mọc và hạn chế bán nến.
Trong khi đó, được cho là George Hudson, một nhà nghiên cứu côn trùng từ New Zealand, là người đầu tiên đưa ra ý tưởng điều chỉnh đồng hồ vào mùa hè. Với công việc làm theo ca, Hudson rất cần ánh sáng ban ngày sau giờ làm. Năm 1895, ông đã đề xuất cho Hiệp hội Triết học Wellington về việc kéo dài thêm 2 giờ làm việc để săn bắt côn trùng diễn ra lâu hơn. Ngay sau đó, một nhà hoạt động người Anh tên Willia Willett cũng đưa ra ý tưởng tương tự để tiết kiệm ánh sáng ban ngày. Ông đề xuất ý tưởng này trước Quốc hội Anh vào đầu những năm 1900.
Ontario, Canada đã trở thành thành phố đầu tiên trên thế giới áp dụng DST vào ngày 1/7/1907. Trong Thế chiến thứ nhất, khi tài nguyên nhiên liệu khan hiếm, nước Đức quyết định áp dụng giờ DST vào năm 1916 như một biện pháp tối ưu hóa nhiên liệu cho cuộc chiến. Mỹ sau đó nhanh chóng thực hiện, với việc thay đổi giờ DST đầu tiên diễn ra vào năm 1918.
Trong Thế chiến thứ hai, DST trở nên phổ biến trở lại, thậm chí một số quốc gia thực hiện thời gian mùa hè kép. Từ những năm 1970, DST được thực hiện rộng rãi ở Mỹ và châu Âu do tác động của cuộc khủng hoảng năng lượng. Từ đó, nhiều quốc gia đã ban hành, điều chỉnh hoặc thậm chí bãi bỏ DST tùy theo điều kiện cụ thể của mỗi quốc gia.Ý kiến Trái chiều về DST
Tuy nhiên, không phải ai đều ủng hộ việc thay đổi thời gian này. Tại Hawaii, hầu hết Arizona (trừ Quốc gia Navajo), cùng với các vùng lãnh thổ như Guam, Puerto Rico, American Samoa, Quần đảo Virgin thuộc Mỹ và Quần đảo Bắc Mariana đều chọn không sử dụng thời gian tiết kiệm ánh sáng ban ngày.
Trên phạm vi toàn cầu, DST cũng được thực hiện theo từng khu vực cụ thể. Hầu hết các khu vực ở Bắc Mỹ, Châu Âu, New Zealand và một số khu vực ở Trung Đông thường thực hiện thay đổi hàng năm, mặc dù mỗi khu vực có thể bắt đầu và kết thúc vào các ngày khác nhau. Tuy nhiên, đa số các nước tại châu Phi và châu Á thường không cần thiết phải điều chỉnh đồng hồ.
Trong năm 2019, Liên minh châu Âu đã tiến hành một cuộc bỏ phiếu để kết thúc việc thay đổi thời gian bắt buộc, thường kéo dài từ tháng 3 đến tháng 10. Tuy nhiên, kế hoạch này đã bị hoãn lại do sự kiện Brexit và đại dịch COVID-19. Theo một cuộc khảo sát gần đây với khoảng 4,6 triệu người dân ở châu Âu, 80% đã phản đối việc thay đổi giờ vì họ cho rằng đó là điều phiền toái.Ưu và nhược điểm của DST
Mục đích ban đầu của DST không còn phù hợp với thời đại hiện nay. DST mang lại nhiều vấn đề như khiến mọi người phải đi làm sớm hơn, gây ra một số tác động không mong muốn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng DST có thể làm tăng nguy cơ đau tim ở nhiều người. Ngoài ra, các bằng chứng khoa học cũng cho thấy sự thay đổi thời gian có thể gây ra các vụ tai nạn giao thông chết người, mặc dù ảnh hưởng này rất nhỏ so với tổng số vụ tai nạn hàng năm. DST cũng được cho là có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của cơ thể do mất ngủ khi thời gian thay đổi.
Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu đã đặt ra câu hỏi liệu việc thay đổi thời gian áp dụng DST có thực sự hiệu quả như mục đích ban đầu hay không. Một nghiên cứu của Bộ Năng lượng Mỹ vào năm 2008 cho thấy rằng ở Mỹ, DST chỉ tiết kiệm khoảng 0.5% tổng lượng điện tiêu thụ mỗi ngày. Một số người ủng hộ cho rằng, DST giúp mọi người bắt đầu ngày sớm hơn, tạo ra ngày dài hơn. Nhờ đó, mọi người có thể tham gia các hoạt động ngoài trời sau giờ làm việc vì ánh sáng vẫn còn. Họ có thể tham gia thể thao, đi dạo,... thay vì nằm dài trên giường.
Trong nhiều ngành công nghiệp ngoài trời như Golf, việc áp dụng DST có thể thúc đẩy lợi nhuận. Đồng thời, ngành dầu khí cũng có được lợi ích lớn, khi mọi người sẽ lái xe nhiều hơn nếu trời vẫn còn sáng sau giờ làm hay giờ tan học.
Theo NatGeo, Wiki
