Tại sao năm 1917, nước Nga lại trải qua hai cuộc cách mạng?

Năm 1917 chứng kiến hai cuộc cách mạng ở Nga: cuộc cách mạng tháng Hai và cuộc cách mạng tháng Mười. Mặc dù cả hai đều xảy ra trong cùng một năm, nhưng chúng lại có những đặc điểm và mục tiêu khác nhau.

1. Cuộc cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai

* Bối cảnh:

- Sự sụp đổ của chế độ Sa hoàng và sự bóc lột của các nhà tư bản kết hợp phong kiến tại Nga đã tạo nên nền tảng, dẫn đến sự bất mãn của nhân dân. Đến năm 1917, đa số người dân Nga đã mất lòng tin vào chế độ Sa hoàng, với bằng chứng là tham nhũng trong chính phủ và nền kinh tế lạc hậu.

- Cuộc sống bị áp bức và bóc lột quá mức đã khiến người dân Nga rơi vào cảnh bần cùng, dẫn đến hàng loạt phong trào đấu tranh với đỉnh cao là cuộc Cách mạng Tháng Hai, lật đổ chế độ phong kiến tồn tại hàng trăm năm.

* Diễn biến:

- Vào ngày 8/3/1917, kỷ niệm ngày Quốc tế Phụ nữ, công nhân nữ tại các nhà máy ở thủ đô Saint Petersburg đã xuống đường biểu tình, tuần hành và nhanh chóng biến thành làn sóng không thể kiểm soát, với khẩu hiệu 'Đả đảo chiến tranh', 'Đả đảo chế độ chuyên quyền'. Hoạt động duy trì đến ngày 10/3 nhưng không được đáp ứng, sự phẫn uất đã biến cuộc biểu tình thành cuộc khởi nghĩa vũ trang.

- Ngày 12/3, người biểu tình đã chiếm được thủ đô, kiểm soát kho vũ khí và nhận được sự ủng hộ từ quân đội cũng như dân chúng, khiến bộ máy công quyền Sa hoàng hoàn toàn tê liệt.

- Vào ngày 13/3, các lực lượng quân đội đã hạ vũ khí, bộ trưởng và các tướng tá của chính quyền Sa Hoàng bị tạm giam. Tin tức về chiến thắng lan truyền nhanh chóng, cuộc khởi nghĩa đã xảy ra ở nhiều thành phố lớn.

- Chỉ sau 8 ngày, cuộc Cách mạng Tháng Hai đã hoàn toàn lật đổ chế độ Sa Hoàng.

* Kết quả: Chế độ quân chủ chuyên chế tại Nga bị lật đổ, hai chính quyền song song được thành lập là chính phủ lâm thời tư sản và Xô Viết đại biểu công nhân, nông dân, binh lính, cùng với việc thành lập nhà nước cộng hòa dân chủ.

* Tính chất của cuộc cách mạng: Cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới vì lãnh đạo cuộc cách mạng là giai cấp vô sản và mục tiêu của cuộc cách mạng là xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa.

2. Cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng mười

- Vào ngày 7/10/1917, Lênin bí mật trở về Nga từ Đức và trực tiếp chỉ huy cuộc cách mạng.

- Vào ngày 10/10, ban chấp hành trung ương đã quyết định phát động khởi nghĩa vũ trang và bầu ra bộ chính trị do Lênin đứng đầu để dẫn dắt cách mạng.

- Vào chiều ngày 24/10, Lênin đến điện Smolny để chỉ huy cuộc khởi nghĩa.

- Sáng ngày 25/10, đợt tấn công đầu tiên bắt đầu, cung điện bị bao vây, binh sĩ và thủy thủ tiến gần cung điện và chiếm giữ tất cả các ngóc ngách cũng như mái nhà ở bến tàu gần Bộ Hải quân và cung điện. Đến sáng sớm ngày 26/10, toàn bộ chính phủ lâm thời bị bắt trừ Kerensky đã trốn thoát.

- Kết quả:

+ Ngay sau khi cuộc cách mạng thành công, vào ngày 2/11, chính phủ Xô Viết công bố bản Tuyên ngôn về quyền của các dân tộc tại Nga.

+ Vào đêm 7/11, Đại hội Xô Viết toàn Nga đã công nhận sự thành lập chính quyền Xô Viết dưới sự lãnh đạo của Lênin, thông qua các sắc lệnh về hòa bình và ruộng đất.

+ Tháng 12 năm 1917, Hội đồng kinh tế quốc dân tối cao được thành lập để xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa.

- Ý nghĩa:

+ Đối với những người Cộng sản và những ai đã dành cả cuộc đời cho phong trào giải phóng dân tộc, cuộc Cách mạng tháng Mười Nga là cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa đầu tiên thành công trên thế giới, mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử nhân loại - kỷ nguyên chuyển đổi lên chủ nghĩa xã hội toàn cầu. Thành công này đã tiếp sức mạnh mẽ cho phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân quốc tế và các nước thuộc địa, khích lệ họ vượt qua khó khăn và tin tưởng vào con đường mình đang đi, mang lại độc lập và tự do cho dân tộc mình, đồng thời Hồ Chủ tịch cũng là một trong những người được tiếp thêm sức mạnh như vậy.

+ Đối với Việt Nam, cuộc cách mạng này là bài học quý báu để Chủ tịch Hồ Chí Minh nghiên cứu và áp dụng vào tình hình thực tế của đất nước, từ đó đạt được thắng lợi, giành độc lập, tự do và giải phóng dân tộc.

3. Tại sao năm 1917, Nga lại xảy ra hai cuộc cách mạng?

* Nguyên nhân và hoàn cảnh dẫn đến hai cuộc cách mạng ở Nga năm 1917

- Sau cuộc Cách mạng Tháng Hai, tình hình chính trị ở Nga trở nên phức tạp với sự tồn tại song song của hai chính quyền: Chính phủ lâm thời tư sản và các Xô Viết đại biểu công nhân, nông dân, binh lính. Hai chính quyền này đại diện cho các giai cấp đối kháng, không thể cùng tồn tại. Sự phân tán quyền lực giữa các tổ chức Xô Viết và chính quyền dân chủ tư sản đã tạo ra yêu cầu cấp thiết phải thực hiện một cuộc cách mạng để chấm dứt tình trạng hai chính quyền song song.

- Ngày 14-3, Xô Viết công bố bản Quân lệnh số 1, yêu cầu quân đội và hải quân chỉ tuân lệnh Xô Viết, không thực hiện mệnh lệnh của Chính phủ lâm thời tư sản. Trước hành động này, Chính phủ lâm thời hoàn toàn không thể chống đỡ, dẫn đến kết quả của một cuộc cách mạng công nông chưa triệt để.

- Xung đột giữa hai chính quyền song song đã gây ra khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng tại Nga, thậm chí tồi tệ hơn tình trạng kinh tế dưới triều đại Sa hoàng. Sản xuất công nghiệp giảm chỉ còn 36,4% so với năm trước, giao thông vận tải bị tê liệt, nạn đói xảy ra ở nhiều khu vực. Chính phủ lâm thời không giải quyết được các vấn đề như đất đai cho nông dân, việc làm cho công nhân,... Sau chiến thắng của cách mạng tháng Hai, tình hình chính trị và kinh tế không những không cải thiện mà còn xấu đi, mâu thuẫn xã hội ngày càng gia tăng.

- Từ những nguyên nhân trên, Lênin nhận thấy cần phải thực hiện một cuộc cách mạng tiếp theo để thiết lập một chính quyền công nông thực sự. Lênin đã quay về Nga từ Đức, lãnh đạo Đảng Bôn-sê-vích quyết định sử dụng bạo lực cách mạng để lật đổ chính phủ lâm thời, chấm dứt tình trạng hai chính quyền song song và thành lập chính quyền Xô Viết thống nhất. Cuộc cách mạng tháng Mười năm 1917 còn được gọi là cách mạng xã hội chủ nghĩa.

* Nhận xét:

- Năm 1917, Nga xảy ra hai cuộc cách mạng chủ yếu vì cách mạng tháng Hai chưa triệt để, để lại nhiều hệ lụy ảnh hưởng không chỉ đến chính trị mà còn đến kinh tế, gây ra mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt.

- Do đó, cuộc cách mạng tháng Mười là cần thiết để cứu nước Nga khỏi tình trạng hiện tại. Cuộc cách mạng này đã thêm vào lịch sử Nga những trang mới: xóa bỏ hoàn toàn sự áp bức của chủ nghĩa tư bản và tàn dư của chế độ Sa hoàng. Khác với chính phủ lâm thời sau cách mạng tháng Hai, chính quyền Xô Viết ngay sau khi giành chiến thắng đã ban hành các sắc lệnh đảm bảo quyền lợi của người lao động từ những ngày đầu thành lập. Cuộc cách mạng tháng Mười đã hoàn thành và đáp ứng kỳ vọng khi thực hiện các chính sách của mình. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói, 'Giống như mặt trời rực rỡ, cách mạng tháng Mười Nga chiếu sáng năm châu, đánh thức hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên Trái Đất.'

Trên đây là bài viết từ Mytour giải đáp câu hỏi 'Tại sao năm 1917, Nga lại xảy ra hai cuộc cách mạng?'. Hy vọng bài viết này đã cung cấp thông tin hữu ích giúp bạn hiểu rõ lý do vì sao Nga chứng kiến hai cuộc cách mạng trong năm 1917. Xin chân thành cảm ơn!