Nguyên nhân chính là do thị trường quá nhỏ, không đủ hấp dẫn với ngành sản xuất phụ trợ, không nhất quán về chính sách.
Theo thống kê của tổ chức các nhà sản xuất ôtô thế giới (OICA), vào năm 2015, Việt Nam chỉ sản xuất khoảng 50.000 ôtô, con số này rất nhỏ so với các quốc gia lớn trong ngành như Mỹ, Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc... Ngay cả so với các nước láng giềng Đông Nam Á như Thái Lan, Indonesia, Malaysia, chúng ta cũng rất tụt hậu.
Nguyên nhân của sự tụt hậu nằm ở đâu?
Thứ nhất, ngành công nghiệp sản xuất và lắp ráp ôtô ở Việt Nam bắt đầu khá muộn, chỉ được trên 20 năm, trong khi các nước khác trong khu vực đã có bước phát triển vững chắc. Thái Lan, ví dụ, đã trở thành một công xưởng sản xuất ôtô hàng đầu thế giới. Malaysia cũng đã phát triển thương hiệu ôtô riêng của họ là Proton.
Một nguyên nhân quan trọng khiến ngành sản xuất, lắp ráp ôtô ở Việt Nam phát triển chậm là do thị trường xe hơi quá nhỏ. Quy mô sản xuất không đủ sức hấp dẫn đối với ngành công nghiệp phụ trợ. Các nhà sản xuất linh kiện, phụ kiện vừa thiếu, vừa yếu dẫn đến tỷ lệ nội địa hóa vẫn chỉ đạt từ 10 – 30% (trong khi Thái Lan đạt mức 70 – 80%).
Những lý do trên cùng với việc áp các loại thuế, phí nhằm bảo hộ sản xuất trong nước khiến giá bán các loại ôtô ở Việt Nam thuộc hàng cao nhất, nhì thế giới, gấp từ 2 – 3 lần so với giá trung bình của các nước khác.
Đặc biệt, sự không nhất quán về chính sách luôn làm khó cho các nhà đầu tư nước ngoài. Đã hơn 20 năm phát triển ngành công nghiệp sản xuất và lắp ráp ôtô, nhưng chúng ta vẫn chưa thể hiện được quan điểm, chính sách rõ ràng:
Chúng ta đang ưu tiên hay hạn chế phát triển ôtô?
Nếu ưu tiên, muốn ngành này phát triển, cần có chính sách hỗ trợ để tăng quy mô, sản lượng và mở rộng thị trường. Ngược lại, muốn dân mua nhiều xe thì cần chính sách khuyến khích để sản phẩm có giá bán phù hợp với thu nhập thấp của người Việt Nam. Việc tăng giá xe với lý do sợ tắc đường liệu có hợp lý? Kẹt xe chỉ xảy ra ở hai thành phố lớn là Hà Nội và TP HCM, còn lại đường vẫn thông thoáng, liệu buộc người dân cả nước phải chịu mức thuế cao có hợp lý không?
Sau hơn 20 năm phát triển ngành công nghiệp ôtô, điều rõ nhất là người dân đang phải sử dụng sản phẩm với chất lượng thấp và giá thành cao so với các nước khác.
Một câu hỏi nữa là liệu chúng ta cần phải phát triển ngành công nghiệp sản xuất ôtô hay không, đặc biệt khi đây không phải là thế mạnh của Việt Nam? Nếu vẫn quyết tâm phát triển, cần có mục tiêu cụ thể để đạt được một ngành công nghiệp ôtô phát triển như các nước khác trong khu vực. Khi nào người dân của chúng ta mới được trải nghiệm sản phẩm chất lượng cao với giá cả phù hợp từ ngành công nghiệp ôtô?
Theo vnexpress.net