Tại sao người thường không thể vận hành xe F1?

Việc huấn luyện hàng ngày của các tay đua F1 diễn ra với mức độ cực kỳ cao và việc vận hành xe cũng vậy, lái xe F1 không phải là điều đơn giản như nhiều người tưởng tượng.

Đua xe F1 được xem là hoạt động thể thao đỉnh cao. Vì là môn thể thao hàng đầu, nó đòi hỏi người lái xe phải có khả năng vượt trội so với người thông thường.

Đầu tiên, người lái xe phải có thể lực vô cùng mạnh mẽ. Vì xe F1 không sử dụng hệ thống trợ lực điện tử như trợ lực lái, hệ thống chống khóa bánh và ổn định thân xe, nên người lái cần áp lực ít nhất là 30kg để quay vô lăng.

Tương tự, việc đạp phanh cũng không dễ dàng, mỗi lần đạp phanh đều đòi hỏi lực 100 kg, và trong một cuộc đua có hàng trăm lần đạp phanh. Hơn nữa, người lái phải có chức năng tim phổi mạnh mẽ, vì khi đua, nhịp tim có thể lên tới 190 nhịp/phút, trong khi nhịp tim bình thường chỉ khoảng 70-90 nhịp/phút.

Đáng sợ nhất là người lái phải chịu khả năng tăng tốc phi thường. Với tốc độ khoảng 300 km/h, lực ly tâm ngang tạo ra khi vào cua có thể lên đến 4 đến 6G.

Để dễ hình dung hơn, hãy nghĩ về cảm giác khi đi tàu lượn siêu tốc. Sau mỗi vòng đi, nhiều người sẽ cảm thấy cơ thể nặng nề, không cân bằng, nhưng lực ly tâm chỉ là 1,5G.

Lực ly tâm khi vào cua đối với xe F1 cũng rất lớn, có những đường đua khiến người lái phải chịu gấp sáu lần trọng lượng cơ thể họ trong thời gian ngắn và từ 4-5G ở những khúc cua kéo dài. Ví dụ, tại Tuscan Grand Prix năm 2020, Lewis Hamilton đạt 4,9G, 5,6G và 5,2G qua các Lượt 6, 7 và 8 khi luyện tập tại Mugello, trong khi đồng đội của anh ấy, Valtteri Bottas, đạt đỉnh 5,2G thông qua lượt Parabolica tại Monza trong Grand Prix Ý cùng mùa giải đó.

Do những yếu tố này, các tay đua F1 thường cần rèn luyện thể chất rất nhiều, đặc biệt là để tăng cường sức mạnh cho cơ cổ - lực ly tâm mạnh mẽ do xe đua F1 tạo ra sẽ gây áp lực lớn lên cơ thể người lái, đặc biệt là cổ và phần trên cơ thể. Chu vi cổ của các tay đua như Hamilton và Alonso đạt tới 45 cm, trong khi người bình thường thường có chu vi là 38 cm.

Ngoài thể lực tốt, người lái xe còn phải có kỹ năng lái xe cực kỳ điêu luyện. Nếu kỹ năng điều khiển không tốt, xe sẽ dễ bị chết máy do không đủ tốc độ. Suy cho cùng, tốc độ khởi động của những chiếc xe đua F1 sẽ ở mức 6.000 vòng/phút và đây không phải là thứ mà người bình thường có thể kiểm soát được.

Khi đến đường đua, chiếc xe phải chạy đủ nhanh để đảm bảo an toàn, bởi chỉ khi tốc độ đủ nhanh, lốp xe mới có đủ nhiệt độ và lực ép xuống để có thể cắt không khí tốt hơn và giữ cho xe đi đúng hướng.

Nếu nhiệt độ lốp không đủ, độ bám đường sẽ không đủ, dễ gây ra nhiều hiện tượng trượt, va chạm, thậm chí trường hợp nghiêm trọng hơn là xe sẽ tông thẳng vào lan can khi vào cua.

Cuối cùng, xe đua không có hệ thống điều hòa, động cơ đặt ngay sau cabin và nhiệt độ trong xe thường vượt quá 60 độ.

Để đảm bảo an toàn, các tay đua sẽ mặc trang phục chống cháy đặc biệt nhưng trong trời nắng nóng và ngột ngạt, sau mỗi chặng đua, tổng lượng mỡ tiêu thụ và lượng nước mất đi trong cơ thể có thể vượt quá 4 kg.

Dù sao thì lái xe F1 không phải dành cho ai, những cỗ máy siêu tốc này chỉ mất 4 giây để giảm tốc từ 300 km/h xuống 0, và chỉ 1,4 giây để tăng tốc từ 0 lên 100 km/h. Do đó, các tay đua F1 thường được đào tạo từ những tuổi thơ và chỉ vài phần trăm trong số họ có khả năng lái được xe F1 và trở thành những tay đua chuyên nghiệp. Hiện tại, ở Việt Nam chưa có tay đua nào tham gia F1.

Tham khảo: Zhihu