Buzz
Rjukan là một thị trấn nhỏ của Na Uy, nơi mà ánh sáng luôn được coi là điều xa xỉ vì cư dân không thể nhìn thấy Mặt Trời từ tháng 9 đến giữa tháng 3 năm sau.
Thị trấn Rjukan có cảnh đẹp như trong tranh, nằm giữa những ngọn núi uốn lượn của Na Uy, dẫn đến hiện tượng đặc biệt khi những ngọn núi này tạo ra bóng tối lớn che phủ thị trấn.
Trong vài tháng mỗi năm, Rjukan bị thiếu ánh sáng trực tiếp do vị trí địa lý độc đáo của nó. Sự kiện này đã đưa Rjukan trở thành 'thị trấn không có Mặt Trời'.
Ánh sáng là yếu tố thiết yếu của cuộc sống con người, không chỉ là nguồn chiếu sáng mà còn là thước đo thời gian và nguồn năng lượng cho cây cối, cũng như ảnh hưởng đến sức khỏe của con người.
'Cái bóng' của Rjukan
Thiếu ánh sáng Mặt Trời trực tiếp là kết quả của vị trí địa lý đặc biệt của Rjukan - nằm trong thung lũng Vestfjord, bị bao quanh bởi những ngọn núi cao. Những ngọn núi này làm cản trở ánh sáng Mặt Trời vào những tháng mùa đông.
Từ cuối tháng 9 đến giữa tháng 3 năm sau, Rjukan luôn bị che phủ bởi bóng tối của những ngọn núi, khiến cư dân không thể trải nghiệm ánh sáng Mặt Trời trực tiếp. Sự hiện diện của cái bóng từ những ngọn núi là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của địa lý trong cuộc sống hàng ngày.
Thị trấn Rjukan được Sam Eyde thành lập vào đầu thế kỷ 20 như một trung tâm sản xuất thủy điện. Sườn núi dốc là nơi lý tưởng để khai thác năng lượng từ thác nước dồi dào trong khu vực, góp phần vào sự phát triển của ngành công nghiệp Na Uy.
Tuy nhiên, những ngọn núi cũng tạo ra rào cản tự nhiên, khiến Rjukan bị mất ánh sáng Mặt Trời trong vài tháng mỗi năm.
Thiếu ánh sáng trực tiếp đặt ra nhiều thách thức cho cư dân Rjukan, ảnh hưởng đến sức khỏe cả về thể chất và tinh thần, hạn chế các hoạt động ngoài trời và ảnh hưởng đến sự phát triển của nông nghiệp.
Không có ánh sáng Mặt Trời trực tiếp trong những tháng mùa đông có thể gây cảm giác cô lập và thiếu vitamin D, làm tăng khả năng mắc chứng rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD) trong cộng đồng.
Theo tờ 'The Guardian', một số cư dân Rjukan mắc chứng rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD) do thiếu ánh sáng. Hội chứng này được phát hiện lần đầu vào thập kỷ 1980 tại các vùng có mùa đông dài như Iceland hoặc Canada.
Giải pháp tìm ánh sáng Mặt Trời
Nhận biết tác động của việc thiếu ánh sáng trực tiếp từ Mặt Trời, cư dân Rjukan đã quyết định tự giải quyết vấn đề này. Ý tưởng lắp kính vây quanh thị trấn để thu ánh sáng đã được Sam Eyde nghĩ ra cách đây hơn 100 năm, nhưng công nghệ lúc đó chưa đủ phát triển để thực hiện ý tưởng này.
Cho đến năm 2013, nghệ sĩ Martin Andersen đã chuyển đến Rjukan và không chịu được cảnh tối om ám của thị trấn vào ban ngày, anh quyết định đề xuất lắp đặt tấm gương với chi phí 825.000 USD để thu ánh sáng.
Dự án ban đầu của Andersen chỉ nhằm giúp người dân thoát khỏi cảm giác buồn chán và những vấn đề sức khỏe do thiếu ánh sáng, nhưng nó đã mang lại sự thay đổi to lớn khi thu hút du khách đến tham quan, từ đó làm thay đổi cả nền kinh tế địa phương.
Nỗ lực này bao gồm việc lắp đặt các tấm gương khổng lồ, được gọi là 'gương Mặt Trời', trên sườn núi để phản chiếu ánh sáng vào thị trấn.
Vào khoảng 1905-1916, doanh nhân Sam Eyde đã mua lại khu vực thác nước này để xây dựng nhà máy thủy điện và thành lập thị trấn Rjukan. Sam đã nhận ra vấn đề thiếu ánh sáng và nghĩ đến việc sử dụng các tấm gương chiếu sáng, nhưng do thiếu công nghệ, ông không thể thực hiện ý tưởng đó.
Dự án 'gương Mặt Trời' được xem là một trong những kỳ quan công nghệ của thế giới hiện đại, yêu cầu kỹ thuật và thiết kế chính xác. Ba tấm gương lớn, mỗi tấm rộng khoảng 17 mét vuông, đã được lắp đặt trên sườn núi.
Những gương này sẽ theo dõi chuyển động của Mặt Trời suốt cả ngày, chiếu tia sáng vào quảng trường trung tâm của Rjukan. Việc lắp đặt gương Mặt Trời đã trở thành biểu tượng của sự kiên nhẫn và sáng tạo, thu hút du khách từ mọi nơi trên thế giới.
Hệ thống thu sáng đặc biệt này, được gọi là 'Solspeilet' bởi người dân địa phương, gồm 3 tấm gương lớn được điều khiển bằng máy tính để theo dõi quỹ đạo của Mặt Trời mỗi 10 giây, nhằm tối ưu hóa lượng ánh sáng chiếu vào thị trấn.
Sự xuất hiện của gương Mặt Trời đã ảnh hưởng sâu sắc đến cư dân Rjukan. Quảng trường trung tâm của thị trấn, trước đây lúc nào cũng trong bóng tối vào mùa đông, giờ đây đã trở nên sáng sủa và ấm áp. Những tấm gương đã trở thành điểm gặp gỡ của cộng đồng, nơi họ tập trung, giao lưu và thưởng thức ánh sáng Mặt Trời mà họ đã mất đi vào mùa đông. Gương Mặt Trời không chỉ mang lại ánh sáng mà còn tạo ra cảm giác hy vọng và đoàn kết mới cho người dân Rjukan.
