Buzz
Nếu bạn có kế hoạch thăm sa mạc Sahara ở Bắc Phi, hãy mang đủ nước và kem chống nắng. Nhưng nếu bạn quyết định ở lại qua đêm, hãy mang theo túi ngủ và quần áo ấm. Lý do là nhiệt độ ở sa mạc có thể giảm đến -3,9 độ C vào ban đêm, theo NASA. Vậy tại sao có sự chênh lệch nhiệt độ lớn như thế giữa ngày và đêm? Và làm thế nào động vật và thực vật ở đây thích nghi và sống sót?Cát và độ ẩm không khí?
Vì sao sa mạc khô cằn? Sự kết hợp giữa cát và độ ẩm không khí
Có thể bạn chưa biết, nhiệt độ về đêm ở sa mạc Sahara có thể giảm đến 42 độ C
Độ ẩm không khí thấp: Nguyên nhân gây ra sự chênh lệch nhiệt độ lớn ở sa mạc
Khác với cát, nước giữ nhiệt tốt hơn. Hơi nước trong không khí hoạt động như một lớp chăn vô hình giữ nhiệt ở mặt đất, ngăn không cho nhiệt độ bay vào khí quyển. Hơn nữa, để làm nóng hơi nước cần nhiều năng lượng hơn, và nhiệt lượng mà nó hấp thụ vào ban ngày cũng mất nhiều thời gian hơn để tiêu tan. Điều này làm cho sa mạc nhanh chóng nóng lên nhưng cũng nhanh chóng nguội đi.
Động vật ở sa mạc thích nghi như thế nào?
Mặc dù thời tiết sa mạc khắc nghiệt, nhưng một số loài động vật vẫn thích nghi tốt để sinh tồn và phát triển. Theo nhà sinh học môi trường Dale DeNardo: 'Đối với các loài động vật, thời tiết chỉ là vấn đề nhỏ, thách thức lớn hơn là tìm thức ăn và nước uống hiếm hoi.'
Bò sát - Loài động vật máu lạnh
Tại sa mạc, bò sát là một nhóm động vật phong phú và đa dạng vì chúng là loài có máu lạnh (ectothermic), tức là thân nhiệt của chúng phụ thuộc vào môi trường xung quanh. Chúng không cần tiêu tốn năng lượng để duy trì thân nhiệt mà có thể tiết kiệm năng lượng cho các hoạt động khác như săn mồi. Kích thước nhỏ cũng giúp chúng tìm nơi râm mát để tránh nắng ban ngày và những tảng đá ấm vào ban đêm.
Loài động vật máu nóng
Tuy nhiên, một số loài động vật to lớn có máu nóng như lạc đà cũng có cách riêng để thích nghi với khí hậu khắc nghiệt ở sa mạc. Khác với cách của bò sát, lạc đà sống sót bằng cách duy trì nhiệt độ ổn định trong cả khi thời tiết nóng hay lạnh. Nhờ vào cấu tạo cơ thể lông và mỡ dày đã tạo ra lớp cách nhiệt giúp chúng không bị hấp thụ quá nhiều nhiệt vào ban ngày cũng như mất nhiệt vào ban đêm. Để tìm hiểu rõ hơn về cấu tạo cơ thể và cách lạc đà có thể sinh tồn ở sa mạc, anh em có thể đọc thêm tại đây.
Loài chim ở sa mạc
Ngược lại, loài chim ở sa mạc làm mát cơ thể bằng cách tản nhiệt, chúng sử dụng nước để giải nhiệt cơ thể như cách con người đổ mồ hôi hay cách chó thè lưỡi. Chúng sẽ làm điều này qua nhiều cách thức khác nhau, chẳng hạn như một số con kền kền đi tiểu vào chân để làm mát. Bên cạnh đó, nhờ vào khả năng bay xa đã giúp chúng dễ dàng hơn trong việc tìm nguồn nước hay xác động vật. Đồng nghĩa với việc chúng không cần phải quá bận tâm đến việc tích trữ nước như những loài khác trong sa mạc.
Cây cỏ và thảo mộc
Loài cây cỏ và thảo mộc, mặc dù không thể di chuyển, nhưng chúng đã phát triển một loạt các cơ chế tự vệ để chống lại sự biến đổi của nhiệt độ. Các gai và nhựa độc là những phương tiện tự vệ phổ biến giúp bảo vệ chúng khỏi kẻ săn mồi. Tuy nhiên, khi nhiệt độ giảm xuống đáng kể vào ban đêm, nước trong cây có thể đóng băng, gây ra tổn thương và thậm chí làm chết cây. Do đó, hầu hết các loài cây cỏ chỉ có thể sinh tồn ở những khu vực có nhiệt độ không giảm xuống mức đóng băng trong nhiều giờ.
Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu
Các nhà khoa học đang nghiên cứu cách biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến sa mạc và các sinh vật sống ở đó. Dự kiến, nhiệt độ trung bình của sa mạc sẽ tăng từ 1,7-2,2 độ C. Điều đó cũng đồng nghĩa với sự biến đổi trong lượng mưa hàng năm. Sự thất thường trong tần suất mưa sẽ tạo ra những năm ẩm ướt và những năm khô hạn, ảnh hưởng đến sinh vật sống ở đó. Sau những năm ẩm ướt, thậm chí chỉ một mùa khô cũng có thể gây ra những tác động lớn đến hệ sinh thái sa mạc.
Theo Livescience
