Tại sao việc tiêu thụ muối gây nguy cơ bệnh tim? Phương pháp khắc phục là gì?

1. Tầm quan trọng của muối đối với cơ thể và tình trạng tiêu thụ muối

Muối đóng vai trò quan trọng trong cơ thể con người, giúp duy trì cân bằng chất lỏng, truyền xung lực tới não và ảnh hưởng đến hoạt động cơ thể. Natri, kali, magiê và canxi kết hợp với nước tạo ra điện phân, hỗ trợ quá trình làm sạch cơ thể.

Theo khuyến nghị của WHO, mỗi người nên tiêu thụ dưới 5 gram muối mỗi ngày. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều người tiêu thụ gấp đôi lượng muối khuyến nghị (tương đương 10 gram/ngày).

Chúng ta thực tế tiêu thụ muối gấp đôi so với khuyến nghị

Các con số nói lên thực trạng tiêu thụ muối và bệnh lý liên quan tại Việt Nam:

• Theo thống kê năm 2015, mỗi người trưởng thành trung bình tiêu thụ 9,4 gram muối (cao gấp đôi so với khuyến nghị 5 gram);

• Mỗi 5 người lớn có 1 người mắc cao huyết áp. Lưu ý rằng, mỗi 3 ca tử vong có 1 ca liên quan đến bệnh tim mạch hoặc tai biến mạch máu não;

• Năm 2016, toàn quốc ghi nhận 81.800 trường hợp tử vong do mạch máu não (chiếm 15% tổng số ca tử vong), 67.500 trường hợp tử vong do nhồi máu cơ tim (chiếm 12% tổng số ca tử vong).

2. Nguyên nhân ăn mặn gây ra nguy cơ bệnh tim

Khi tiêu thụ thức ăn giàu muối, cơ thể chúng ta sẽ hấp thụ một lượng lớn natri, làm tăng hàm lượng natri trong máu. Điều này buộc thận phải làm việc chăm chỉ để lọc máu, tạo áp lực thẩm thấu trong mạch máu. Sự tăng natri trong máu cũng dẫn đến sự tăng huyết áp, tăng nguy cơ bệnh tim.

Không chỉ thế, ăn mặn còn làm trầm trọng hóa tình trạng bệnh tim mạch. Bệnh tăng huyết áp do ăn mặn có thể phát triển lặng lẽ trong thời gian dài mà không có biểu hiện. Natri trong muối hút nước từ thành động mạch vào mạch máu, gây hẹp thành động mạch, tăng áp suất, dẫn đến tăng huyết áp và các biến chứng khác.

Ở những người bị suy tim, việc áp dụng chế độ ăn ít muối và uống ít nước sẽ giúp giảm phù và giảm gánh nặng cho trái tim.

Bên cạnh các triệu chứng lâm sàng như mệt mỏi, khó thở, ho, nhịp tim nhanh, người bị suy tim còn có thể phát ban phù ở các vị trí như cẳng chân, mu bàn chân, hoặc phù toàn thân do sự ứ trệ tuần hoàn. Chế độ ăn uống ít muối và nước có thể giảm nhẹ các triệu chứng này.

Xây dựng chế độ ăn ít muối, nhẹ nhàng và hiệu quả.

Người Việt thường có thói quen sử dụng nước mắm hoặc nước tương và ưa chuộng các loại thực phẩm như cá khô, mắm, dưa cà muối, dăm bông, lạp sườn,... Tuy nhiên, những loại thực phẩm này thường chứa nhiều muối. Vì vậy, chúng ta cần lưu ý giảm muối trong khẩu phần ăn hàng ngày. Có thể thực hiện theo các giai đoạn sau:

Chế độ ăn ít muối vừa phải:

Đây là chế độ tiêu thụ khoảng 800 - 1.200mg natri/ngày (tương đương 2 - 3 gam muối). Vì trong các loại thực phẩm như gạo, rau củ đã chứa khoảng 1g muối, do đó khi nấu ăn, chỉ cần thêm khoảng 2g muối/ngày hoặc khoảng 2 thìa cà phê nước mắm/ngày là đủ.

Chế độ ăn ít muối và nhẹ nhàng:

Chế độ ăn này chỉ cần tiêu thụ từ 400 - 700mg natri/ngày (tương đương 1 - 2 gam muối). Với 1 gam muối có sẵn trong gạo và rau củ quả, chỉ cần thêm 1 gam muối hoặc 1 thìa nhỏ nước mắm/ngày là đủ.

Chế độ ăn nhạt hoàn toàn:

Với chế độ ăn này, bạn chỉ cần bổ sung từ 200 - 300mg natri/ngày (khoảng 0,5 - 1 gam muối). Vì lượng muối đã có trong thực phẩm, không cần thêm muối khi chế biến, và nên chọn thực phẩm ít natri như: khoai, gạo trắng, rau củ quả ngọt, cá, thịt, trứng.

Gợi ý những món ăn phù hợp:

- Đậu phụ luộc; - Khoai tây hầm thịt bò; - Thịt băm viên hấp; - Cá luộc hoặc cá hấp nhạt; - Bí đao, bí xanh luộc bỏ nước; - Khoai lang, khoai tây luộc hoặc rán; - Bánh đậu xanh, bánh quy.

Hạn chế món ăn có nhiều muối như:

- Rau củ muối, lên men: cà muối, dưa muối, kimchi, mắm cá, mắm tép,...; - Đồ ăn chế biến sẵn: giò, chả, lạp sườn, xúc xích,...; - Thực phẩm sấy khô: mực khô, tôm khô, cá khô; - Thức ăn rim, kho, rang: thịt kho, cá kho; - Các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ công nghiệp: mì ăn liền, thịt hộp, cá hộp, bim bim,...

Ăn nhạt để có một trái tim khỏe mạnh

Dù muối không tốt cho sức khỏe, nhưng vẫn cần bổ sung để tránh thiếu hụt. Cân nhắc lượng muối tiêu thụ mỗi ngày, đặc biệt là đối với người bị bệnh tim mạch, cần tuân thủ khuyến nghị của bác sĩ để có chế độ ăn khoa học, lành mạnh.