Takahashi Rumiko

Takahashi Rumiko (高橋 留美子, Takahashi Rumiko), sinh ngày 10 tháng 10 năm 1957, là một họa sĩ truyện tranh nổi tiếng người Nhật Bản. Với nhiều tác phẩm thành công về mặt thương mại, bắt đầu với Urusei Yatsura vào năm 1978, Takahashi là một trong những mangaka giàu có và nổi tiếng nhất Nhật Bản. Các tác phẩm của bà được yêu thích trên toàn thế giới, đã được dịch sang nhiều thứ tiếng và tiêu thụ hơn 200 triệu bản. Bà đã hai lần giành giải Manga Shogakukan, một lần vào năm 1980 cho Urusei Yatsura và một lần vào năm 2001 cho Inuyasha, cùng với hai lần giành giải Seiun, một lần vào năm 1987 cho Urusei Yatsura và một lần vào năm 1989 cho Mermaid Saga. Bà cũng nhận giải Grand Prix de la ville d'Angoulême vào năm 2019, trở thành người phụ nữ thứ hai và là người Nhật Bản thứ hai nhận giải thưởng này. Năm 2020, chính phủ Nhật Bản đã trao tặng cho Takahashi Huân chương với Ruy băng tím vì những đóng góp của bà cho nền nghệ thuật.

Tiểu sử và sự nghiệp

Tuổi thơ và khởi đầu sự nghiệp

Takahashi Rumiko sinh ngày 10 tháng 10 năm 1957 tại Niigata, Nhật Bản. Mặc dù khi còn nhỏ, niềm yêu thích manga của Rumiko không mạnh mẽ hơn nhiều so với những đứa trẻ khác, và cô thường vẽ nguệch ngoạc vào vở, nhưng cô không nghĩ đến việc trở thành một mangaka chuyên nghiệp. Tuy nhiên, trong một cuộc phỏng vấn năm 2000, Takahashi Rumiko đã khẳng định: 'Tôi luôn muốn trở thành một họa sĩ truyện tranh chuyên nghiệp, ngay từ khi tôi còn là một đứa trẻ.' Khi vào học khoa văn tại Đại học Nihon Josei (Nihon Josei daigaku - Đại học Phụ nữ Nhật Bản), Rumiko bắt đầu tham gia Gekiga Sonjuku, một trường học nổi tiếng về manga theo trường phái kịch họa (劇画, gekiga) do mangaka lừng danh Koike Kazuo sáng lập và bắt đầu con đường sáng tác của mình. Nhờ sự hướng dẫn của Koike, Rumiko đã học hỏi được nhiều kiến thức quan trọng và nâng cao kỹ năng của mình, đặc biệt là hiểu được tầm quan trọng của tính cách đa dạng của các nhân vật, từ đó hình thành phong cách xây dựng nhân vật độc đáo của mình. Từ đó, cô sinh viên Rumiko đã tìm thấy công việc mà mình thực sự đam mê. Nhận xét về Gekiga Sonjuku, Rumiko cho biết: 'Tôi không thấy nó giống như một trường học, mà giống như tham gia một câu lạc bộ.'

Trong thời gian học tại Gekiga Sonjuku, Rumiko đã làm việc cùng với Yamamoto Atsuji và là trợ lý cho Umezu Kazuo, một mangaka nổi tiếng trong thể loại truyện kinh dị. Tại Đại học Nihon Josei, cô cũng kết thân với mangaka Meijiro Hanako và nhà văn Hikawa Reiko.

Vào năm 1976, Rumiko chính thức bắt đầu sự nghiệp mangaka của mình với việc xuất bản các truyện ngắn trên tạp chí của Câu lạc bộ Manga thuộc trường Đại học Nihon Josei. Những tác phẩm đầu tay của cô gồm có Thus A Half of Them Are Gone và Bye-Bye Road. Quyết định trở thành mangaka chuyên nghiệp của Rumiko không hề dễ dàng. Cô đã phải đối mặt với nhiều thử thách, từ việc thiếu kinh phí đến sự thiếu ủng hộ từ gia đình. Hơn nữa, sự cạnh tranh trong ngành này rất khốc liệt, và ở Nhật Bản, nếu không tìm được việc làm trong một thời gian ngắn, cơ hội sẽ trở nên rất mong manh vì những mangaka trẻ tuổi khác sẽ nhanh chóng vượt qua cô. Ở Nhật Bản, sinh viên chưa tốt nghiệp thường phải đăng ký công việc trước với các công ty, làm cho cơ hội cho những người xin việc mới trở nên hạn chế, dù có bằng cấp.

Nhìn lại giai đoạn này, Rumiko đã chia sẻ rằng:

Giai đoạn 1978-1987

Tuy nhiên, các tác phẩm của mangaka trẻ tuổi này đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của nhà xuất bản Shogakukan. Bà được giới thiệu tham gia sáng tác cho Shonen Sunday (Thiếu niên chủ nhật), một tạp chí manga hàng tuần dành cho nam giới. Sau đó, Shonen Sunday đã trở thành nơi đăng tải những tác phẩm lớn của Takahashi như Urusei Yatsura, Một nửa Ranma và Inu Yasha.

Tác phẩm đầu tay của Takahashi tại Shonen Sunday là Selfish Aliens, và đây cũng là manga dài kỳ đầu tiên của bà với tư cách là họa sĩ chuyên nghiệp. Tuy nhiên, việc phải viết một chương mỗi tuần cho một tạp chí hàng tuần như Shonen Sunday đã là một thách thức lớn với một mangaka trẻ tuổi như Takahashi. Hơn nữa, bà còn bận rộn với các truyện ngắn khác, khiến cho việc tập trung vào Selfish Aliens trở nên khó khăn. Thực tế, bà thường xuyên trễ hẹn và các chương của Selfish Aliens không được đăng đều đặn. Phải đến năm 1980, Takahashi mới có thể phát hành tác phẩm của mình một cách thường xuyên.

Selfish Aliens đã giành được giải thưởng Nghệ sĩ mới (New Artist Award), mang lại động lực lớn cho Takahashi để tiếp tục phát triển các loạt truyện dài của mình. Tác phẩm này đã trở thành một phần quan trọng trong lịch sử manga với tên gọi Urusei Yatsura, nhận được sự yêu thích nồng nhiệt từ cộng đồng otaku trong suốt thập niên 1980. Thành công của một nữ mangaka mới 20 tuổi trong lĩnh vực manga vốn chủ yếu do nam giới thống trị đã giúp Takahashi đạt được danh hiệu 'ngôi sao làm rung chuyển làng truyện tranh Nhật Bản'.

Dù vậy, cuộc sống của bà thời điểm đó không hề dễ dàng. Takahashi và hai phụ tá của cô sống trong một căn phòng chật hẹp rộng chỉ 150 feet vuông (khoảng 14 mét vuông), ngập tràn dụng cụ vẽ, truyện manga làm tư liệu và các hộp thức ăn. Bà thường phải ngủ ở nhà kho của khu chung cư vì không chịu nổi tình trạng phòng ốc. Nhưng chính điều này đã truyền cảm hứng cho tác phẩm lớn thứ hai của Takahashi, Mezon Ikkoku (Nhà trọ Nhất Khắc), được phát hành vào năm 1980, cùng thời điểm Urusei Yatsura bắt đầu được phát hành thường xuyên. Việc phải viết hai tác phẩm đồng thời là lý do Mezon Ikkoku được đăng trên Big Comic Spirit, một tạp chí cho phép Takahashi viết một chương trong vòng hai tuần. Đến năm 1981, Urusei Yatsura được chuyển thể thành anime và ra mắt khán giả vào ngày 13 tháng 10 cùng năm, đánh dấu tác phẩm đầu tiên của Takahashi được dựng thành anime và mở đầu cho sự hợp tác lâu dài với hãng phim Kitty Animation.

Năm 1987 là một cột mốc quan trọng đối với Takahashi, khi bà kỷ niệm 10 năm trong nghề và kết thúc hai series nổi tiếng: Urusei Yatsura và Mezon Ikkoku, cùng với các loạt truyện từ giai đoạn tuổi hai mươi của bà. Trong hồi tưởng của mình, Takahashi Rumiko luôn coi Urusei Yatsura và Mezon Ikkoku là những tác phẩm quan trọng trong giai đoạn này: 'Tôi nghĩ rằng tôi đã dành phần lớn, không, gần như toàn bộ tuổi hai mươi của mình cho Urusei Yatsura và Mezon Ikkoku. Nhưng tôi không hối hận - thật ra tôi rất hài lòng vì đã làm như vậy. Toàn bộ hồi ức tuổi hai mươi của tôi đã được khắc sâu trong hai bộ truyện này.'

Giai đoạn 1987-1996

Giai đoạn này bắt đầu với tác phẩm Ningyo Shirīzu (Trường thiên Nhân ngư), còn được biết đến với tên Mermaid Saga. Sau đó, Takahashi tiếp tục với Ichi-Pondo no Fukuin (Cú đấm Phúc Âm - hay One-Pound Gospel bằng tiếng Anh) được phát hành trên tạp chí Young Sunday (một phụ bản của Shonen Sunday). Cả hai tác phẩm đều có đặc điểm là được viết rời rạc, đặc biệt là Ichi-Pondo no Fukuin, với các chương cuối cùng chỉ được hoàn thành vào cuối thập niên 2000. Vì không xuất bản trên Shonen Sunday, các tác phẩm này có xu hướng mang tính địa phương cao hơn và chủ yếu tập trung vào các mối quan hệ gia đình và xã hội thường ngày.

Vẫn chưa đủ bận rộn với hai tác phẩm trên, vào năm 1987, Takahashi cho ra đời 'bom tấn' Ranma ½ (còn được biết đến ở Việt Nam với tên Một nửa Ranma), tác phẩm lớn thứ ba của bà. Trong giai đoạn cuối thập niên 1980, thị trường shōnen manga bị thống trị bởi các manga về võ thuật và kiếm hiệp, chẳng hạn như Bảy viên ngọc rồng của Toriyama Akira. Takahashi cũng rất yêu thích thể loại này, và vì thế, Một nửa Ranma lấy cảm hứng từ võ thuật, dù vẫn giữ được dấu ấn riêng của Takahashi. Giống như các tác phẩm khác, Một nửa Ranma cũng được chuyển thể thành anime, tuy nhiên cốt truyện anime thường không hoàn toàn bám sát manga, và anime này không bao giờ được hoàn tất do khó khăn tài chính của Kitty Animation, đơn vị sản xuất.

Vào năm 1989, các manga của Takahashi lần đầu tiên được dịch sang tiếng Anh và xuất bản ở Bắc Mỹ bởi Viz Media, công ty con của Shogakukan. Viz Media sau đó trở thành nơi chính thức xuất bản các tác phẩm của Takahashi. Tuy nhiên, manga đầu tiên được dịch sang tiếng Anh, Urusei Yatsura, không thành công ngay lập tức do rào cản văn hóa và chiến lược tiếp thị yếu. Mặc dù vậy, chỉ một thời gian sau, manga của Takahashi nhanh chóng nhận được sự yêu mến từ độc giả quốc tế, minh chứng bằng việc giành Giải thưởng Inkpot tại Hội nghị Truyện tranh San Diego năm 1994. Đặc biệt, Takahashi Rumiko đã trực tiếp giới thiệu các tác phẩm của mình đến độc giả phương Tây, điều này khác biệt so với nhiều mangaka khác.

Vào ngày 6 tháng 7 năm 1995, Shogakukan tổ chức buổi lễ kỷ niệm ấn phẩm thứ 100 triệu của Takahashi: cuốn truyện Một nửa Ranma tập số 34. Buổi lễ được dẫn dắt bởi Hirano Fumi và Furukawa Toshio, hai diễn viên lồng ghép nhân vật Lum và Ataru trong bộ phim Urusei Yatsura. Đương nhiên, Takahashi Rumiko, nhân vật chính của sự kiện, không thể vắng mặt. Buổi lễ còn có sự góp mặt của Wao Yoka, tác giả của truyện Tarazuka mà Takahashi yêu thích, và mangaka lừng danh Adachi Mitsuru, người cùng làm việc tại Shonen Sunday với Takahashi và cũng đạt mốc 100 triệu bản. Trong sự kiện, đã diễn ra một trận 'đấu vật' giữa nhân vật Saotome Genma trong Một nửa Ranma và Kotatsu-neko trong Urusei Yatsura, và kết quả thực sự là 'người chiến thắng là Takahashi Rumiko'.

Giai đoạn 1996-nay

Giai đoạn này đánh dấu sự xuất hiện của tác phẩm nổi bật Sengoku Otogizoshi Inu Yasha (Chiến Quốc Ngự Già Thảo Tử Khuyển Dạ Xoa), còn được biết đến với tên gọi Inu Yasha, bộ manga lớn thứ tư của Takahashi Rumiko. So với các tác phẩm trước của bà, Inu Yasha mang đến sự thay đổi lớn về phong cách và nội dung. Takahashi đã chỉ rõ trong các cuộc phỏng vấn rằng bà muốn thay đổi như vậy trong Inu Yasha. Dù manga Inu Yasha đã kết thúc, sự nổi tiếng của nó ở Nhật Bản và toàn thế giới vẫn tiếp tục. Hiện tại, Inu Yasha là một trong những manga thành công nhất, có khả năng vượt qua Ranma ½.

Sau khi Kitty Animation rút lui, Takahashi buộc phải tìm một nhà sản xuất mới cho anime của Inu Yasha. Cuối cùng, Sunrise, nhà sản xuất của loạt anime nổi tiếng Mobile Suit Gundam và Thám Tử Lừng Danh Conan, đã trở thành sự lựa chọn sáng giá. Sunrise thực hiện anime với nội dung bám sát cốt truyện của Inu Yasha, dù cũng thêm các nhân vật và tình tiết mới. Đến năm 2003, Sunrise tiếp tục cho ra mắt anime dựa trên các tác phẩm nghiêm túc của Takahashi, trong khi Tokyo Movie Shinsha (TMS Entertainment) dựng anime từ các truyện ngắn của bà từ thập niên 1980. Tuy nhiên, bộ anime của Inu Yasha kết thúc giữa chừng vào năm 2004, trong khi manga vẫn tiếp tục. Một loạt anime mới về phần kết của Inu Yasha được phát sóng ở Nhật Bản vào tháng 10 năm 2009, với bản quyền được Viz Media mua.

Từ ngày 30 tháng 7 đến 11 tháng 8 năm 2008, Takahashi Rumiko tổ chức triển lãm It's a Rumic World để kỷ niệm 30 năm ra mắt tác phẩm đầu tay Urusei Yatsura, tại tòa nhà Matsuya, Ginza, Tokyo. Sự kiện thu hút sự tham gia của Takahashi, diễn viên lồng tiếng Yamaguchi Kappei, bộ đôi diễn viên hài Renaissance, cùng nhiều khách mời khác. Buổi lễ nhanh chóng trở thành sự kiện quan trọng trong làng manga và với fan của Takahashi. Takahashi xúc động chia sẻ: 'Tôi rất hạnh phúc và biết ơn. Đây là lần đầu tiên tôi thấy tất cả tác phẩm và nhân vật của mình cùng lúc.' Trong buổi lễ, các otaku còn được xem hình ảnh đầu tiên của bộ OVA mới về Inu Yasha mang tên Kuroi Tessaiga (Thiết Toái Nha Đen), bộ phim hoạt hình đầu tiên từ khi anime Inu Yasha kết thúc vào năm 2004.

Trong sự kiện, Takahashi cũng tiết lộ về tác phẩm tiếp theo của mình sau Inu Yasha: 'Tôi muốn viết một tác phẩm hài hước, nhưng hiện tại tôi chưa có ý tưởng cụ thể.' Tác phẩm này sẽ được đăng trên tạp chí Shonen Sunday vào mùa xuân năm 2009. Viz Media sẽ tiếp tục xuất bản phiên bản tiếng Anh của tác phẩm mới. Tập 1 bản tiếng Anh sẽ ra mắt trong cùng năm. Tác phẩm này chính là manga Kyōkai no Rinne, ra mắt độc giả vào ngày 22 tháng 4 năm 2009 trên Shonen Sunday.

Dù manga Inu Yasha đã kết thúc, sự nghiệp sáng tác của Takahashi vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Vào đầu thế kỷ 21, sau hơn 30 năm làm việc, Takahashi vẫn duy trì phong độ cao và ngày càng gặt hái nhiều thành công. Đáng lưu ý là, mặc dù đã bước qua tuổi ngũ tuần, Takahashi vẫn độc thân vì tình yêu với manga. Bà không hối tiếc về sự lựa chọn này và khẳng định trong một cuộc phỏng vấn rằng nếu có cơ hội làm lại từ đầu, bà vẫn chọn làm mangaka. Các tác phẩm của bà đã mang lại niềm vui cho hàng triệu người trên toàn thế giới, điều này chính là động lực để bà tiếp tục làm việc mỗi ngày.

Phong cách sáng tác

Xây dựng nhân vật

Dưới sự hướng dẫn của Koike Kazuo trong hai năm, Takahashi Rumiko đã nhận thức rõ tầm quan trọng của tính cách đa dạng trong các nhân vật. Thầy Kazuo nhấn mạnh: 'Linh hồn của truyện tranh là nhân vật... nếu nhân vật được thiết kế tốt thì tác phẩm sẽ thành công.' Nhờ đó, các nhân vật của bà, từ nam chính Ataru Moroboshi trong Urusei Yatsura đến nhân vật Angela vui tươi trong Ichi-Pondo no Fukuin, đều mang những đặc trưng đa dạng và hấp dẫn. Các nhân vật này luôn dễ dàng tạo sự đồng cảm với người đọc, như Godai Yusaku trong Mezon Ikkoku, người đọc cảm thấy buồn khi anh thất bại nhưng vui mừng khi anh thành công. Hoặc Mitaka Shun, không phải là kiểu 'công tử bột' đáng ghét, mà là một chàng trai với tình yêu chân thành dành cho Kyoko, khiến độc giả cảm nhận được rằng giá trị con người không phải chỉ dựa vào tiền bạc hay danh vọng mà là tình cảm và tâm hồn.

Takahashi cũng nổi tiếng với khả năng tạo ra một đội ngũ nhân vật phong phú, làm cho cốt truyện luôn tươi mới và đa dạng. Bà chia sẻ rằng khi thiếu ý tưởng, bà thường thêm nhân vật mới để tạo 'sức sống mới' cho câu chuyện và giảm sự nhàm chán. Các nhân vật của bà thường được đặt trong những tình huống đặc biệt, điều mà ít mangaka có thể làm được. Họ đều có điểm chung là 'không hoàn thiện', với những nhược điểm mang lại tính hài hước hoặc sự đồng cảm từ độc giả. Một điểm khác là các nhân vật của Takahashi luôn giữ được sự trẻ trung mãi mãi, đơn giản là 'vì đó là manga'.

Takahashi đã làm rạng rỡ hình ảnh của nữ giới trong các tác phẩm của mình bằng cách phá bỏ những định kiến xưa cũ như yếu đuối và phụ thuộc mà thường thấy trong các manga trước đây. Nhân vật nữ của bà không chỉ mạnh mẽ và thông minh, mà còn tràn đầy tự tin và quyết đoán, đôi khi thậm chí còn mạnh mẽ không kém gì các nhân vật nam chính.

Hầu hết các câu chuyện của Takahashi không đơn thuần phân chia nhân vật thành tốt hoặc xấu, mà là những con người với đầy đủ cảm xúc như yêu, giận, oán, hờn, vui, buồn và đôi khi có phần kỳ quặc. Trong Inu Yasha, dù các nhân vật được phân chia thành chính diện và phản diện rõ ràng, nhưng ngay cả những nhân vật phản diện cũng có những khía cạnh khiến người đọc cảm thông. Takahashi chia sẻ rằng: 'Ngay cả những nhân vật phản diện, tôi cũng không thể tạo ra một mẫu nhân vật mà tôi thật sự ghét. Khi xây dựng những nhân vật này, tôi phải suy nghĩ kỹ về lý do, hoàn cảnh và động cơ của họ.' Các mối quan hệ tình cảm giữa các nhân vật thường phát triển theo cách bất ngờ nhưng hợp lý.

Thú vị thay, Takahashi không lên kế hoạch chi tiết cho đặc tính của nhân vật mà chỉ phác thảo những nét chính ban đầu. Bà thừa nhận: 'Tôi không biết rõ những đặc tính chi tiết của nhân vật cho đến khi bắt đầu vẽ.' Bà cũng không dự đoán số lượng nhân vật mà sẽ dần dần tăng lên trong quá trình phát triển câu chuyện.

Một đặc điểm nổi bật trong phong cách sáng tác của Takahashi là các câu chuyện tình tay ba giữa các nhân vật. Bà từng nói rằng 'chuyện tình tay ba' như một phần không thể thiếu trong công việc của mình và tiết lộ rằng biên tập viên đầu tiên của bà cho rằng đây là yếu tố hấp dẫn nhất. Theo Toriyama Akira, người biên tập viên đầu tiên của một mangaka thường có ảnh hưởng sâu rộng và lâu dài đến sự nghiệp của họ.

Cốt truyện và tình tiết

Khi tạo dựng cốt truyện, Rumiko thường không lập kế hoạch quá chi tiết. Bà chỉ đơn giản 'thiết kế các nhân vật và mối quan hệ, sau đó để câu chuyện tự nhiên phát triển', và trong quá trình sáng tác, 'đôi khi những ý tưởng mới xuất hiện một cách bất ngờ'. Theo Takahashi, việc bắt các nhân vật phải đi theo một kế hoạch đã định sẵn có thể làm giảm sự hấp dẫn của manga. 'Những gì bạn nghĩ trong đầu chỉ có hiệu quả ngay tại thời điểm đó, trước khi thực hiện bước tiếp theo', và 'việc bị gò bó bởi kế hoạch quá chặt chẽ sẽ làm các nhân vật không thể hoàn thành tốt vai trò của mình'. Chính vì vậy, các tác phẩm của Rumiko luôn độc đáo, bất ngờ và tươi mới, làm cho chúng thành công. Ví dụ, Urusei Yatsura có cốt truyện đầy những bất ngờ và 'cạm bẫy' khó đoán, luôn khiến người đọc không ngừng ngạc nhiên.

Một điểm nổi bật trong các tác phẩm của Rumiko chính là sự hài hước đặc trưng. Dù là những câu chuyện hài hước như Ranma hay nghiêm túc như Inu Yasha, các tác phẩm của bà luôn mang lại tiếng cười sảng khoái cho độc giả. Rumiko đã nhấn mạnh rằng 'hài hước' là thế mạnh của mình, và bà luôn mong muốn độc giả cười khi đọc các tác phẩm của bà. 'Tôi muốn viết những câu chuyện hài, vì đó là cách tốt nhất để kết nối nhanh chóng với độc giả. Nhiệm vụ của tôi là làm cho độc giả cười khi đọc tác phẩm của tôi. Nếu câu chuyện trở nên nghiêm túc, rất khó để biết độc giả có thích hay không. Có lẽ tôi chỉ như một đứa trẻ!' Hài hước và tình cảm là hai chủ đề chính trong các tác phẩm của Rumiko.

Rumiko từng lo lắng liệu các tác phẩm của bà, đặc biệt là các yếu tố hài hước, có phù hợp với thị hiếu của công chúng phương Tây không. 'Khi tôi xem các tác phẩm hài của Mỹ - ngay cả khi các yếu tố hài đã được dịch sang tiếng Nhật - tôi thường cảm thấy bối rối và nghĩ: A, người Mỹ có thể cười nhiều hơn trong những tình huống như thế này. Tôi nghĩ những yếu tố như vậy cần phải có trong tác phẩm của tôi.' Tuy nhiên, bà vẫn tự tin rằng những yếu tố hài hước trong các tác phẩm của bà có thể mang lại tiếng cười cho độc giả từ nhiều nền văn hóa khác nhau.

Các tác phẩm của Takahashi thường kết thúc một cách có hậu. Ngay cả những câu chuyện có nhiều tình tiết đau khổ và khó khăn, 'tất cả sẽ được bù đắp vào một thời điểm nào đó.' Rumiko thích viết những câu chuyện với kết thúc tốt đẹp vì 'như vậy tôi có thể cảm thấy vui với tác phẩm của mình sau khi hoàn thành.' Theo bà, 'manga dành cho thiếu niên nên có một kết thúc có hậu.'

Phong cách mỹ thuật

Nét vẽ của Rumiko được miêu tả là giản dị nhưng vẫn đầy tinh tế; vừa mang sự mềm mại và nữ tính lại vừa có sự mạnh mẽ và cứng cáp đặc trưng của nam giới; vừa hiện thực vừa phóng đại theo cách của truyện tranh. Những đường nét trong tranh của bà tưởng chừng đơn giản nhưng lại chứa đựng vẻ đẹp tinh xảo. Takahashi còn nổi bật với khả năng tạo ra những chi tiết tinh vi và cực kỳ chính xác.

Phong cách mỹ thuật của Rumiko đã trải qua sự thay đổi đáng kể theo thời gian. Ban đầu, nét vẽ của bà khá thô sơ và chịu ảnh hưởng của các mangaka nổi tiếng như Tezuka Osamu. Tuy nhiên, từ thập niên 1980, phong cách của bà đã phát triển và hình thành những nét riêng biệt khó nhầm lẫn với các mangaka khác. Nét vẽ của bà trở nên sắc nét và chi tiết hơn nhiều. Điều này phần lớn nhờ vào thói quen vẽ không ngừng từ thời học sinh và sự hỗ trợ từ một đội ngũ cộng sự tài năng. Đặc biệt, tất cả các trợ lý của bà đều là nữ để tránh những phiền toái không cần thiết trong quá trình làm việc, và đội ngũ này đã xuất bản được 100 trang manga mỗi tháng.

Điều đáng chú ý là các manga của Rumiko hoàn toàn được vẽ và tô màu bằng tay, không sử dụng bất kỳ thiết bị vi tính nào. Rumiko từng thừa nhận rằng bà 'không sở hữu máy vi tính'.

Những nguồn ảnh hưởng đến các sáng tác

Các tác phẩm của Rumiko chịu ảnh hưởng sâu sắc từ văn hóa, lịch sử và con người Nhật Bản truyền thống, cũng như các yếu tố văn hóa Á Đông. Bà thường đưa vào các chất liệu Nhật Bản, lối sống và suy nghĩ của người Nhật, kể cả những cảm nhận tinh tế về bốn mùa. Trong một cuộc phỏng vấn, Rumiko cho biết văn hóa và truyền thuyết dân gian là những yếu tố chính trong sáng tác của bà, vì dễ dàng kết hợp các câu chuyện quen thuộc với độc giả. Điều này thể hiện rõ trong các tác phẩm như Urusei Yatsura, Một nửa Ranma, Ningyo Shirīzu, và Inu Yasha. Ví dụ, nhân vật Benten trong Urusei Yatsura lấy cảm hứng từ vị thần Benten trong thần thoại Nhật Bản, và Urusei Yatsura được coi là kho tàng văn hóa của Nhật Bản. Chủ đề người cá và sự bất tử trong Ningyo Shirīzu cũng là nét nổi bật trong thần thoại Nhật Bản. Inu Yasha phản ánh toàn cảnh Nhật Bản thời Chiến Quốc, với các phong tục, tập quán và văn hóa đặc trưng. Những cảnh khỏa thân trong các tác phẩm của Takahashi, dù có liên quan đến văn hóa truyền thống Nhật Bản, chỉ được sử dụng để tạo ra tình huống hài hước, chứ không nhằm mục đích trình bày cơ thể khỏa thân thực sự.

Các yếu tố văn hóa nước ngoài, đặc biệt là từ Âu Mỹ, và xu hướng hiện đại đã có ảnh hưởng đáng kể đến các tác phẩm của Takahashi. Những bộ truyện tranh nổi tiếng phương Tây như The Hulk, Fantastic Four, Người nhện, Archie đã tác động sâu sắc đến Rumiko: 'Khi còn học trung học, tôi rất yêu thích Người nhện... tôi cảm thấy truyện tranh Nhật Bản cần thêm chút gì đó mới mẻ, và tôi đã đưa những yếu tố đó vào các sáng tác của mình.' Một số nhận xét cho rằng các nhân vật như Lum, Ataru, Mendo trong Urusei Yatsura có nhiều điểm tương đồng với Betty, Archie và Reggie trong Archie. Series truyền hình nổi tiếng của Mỹ từ năm 1964-1972, Bewitched, cũng đã truyền cảm hứng cho nhân vật Lum trong Urusei Yatsura. Dù không cụ thể, các phim hoạt hình Âu Mỹ, đặc biệt là của Disney, cũng đã ảnh hưởng đến bà. Takahashi giải thích rằng thế hệ của bà đã lớn lên cùng những bộ phim này, giống như Tezuka Osamu đã ảnh hưởng từ hoạt hình Disney.

Một số nhà văn đã để lại ảnh hưởng sâu sắc đến Rumiko. Bà chia sẻ rằng mình rất yêu thích các tác phẩm hài của Tsutsui Yasutaka, và Yasutaka đã có ảnh hưởng lớn đến phong cách sáng tác của bà. Bà tâm sự: 'Tôi đã từng ước mơ có thể tạo ra những manga hài hước như vậy.'

Dù nhiều mangaka khác lấy điện ảnh làm nguồn cảm hứng, Rumiko lại cho biết: '...tôi nghĩ nhiều mangaka rất yêu thích phim ảnh, nhưng tôi thì hơi khác. Tôi không thường xuyên xem phim.' Đối với bà, 'Tôi chỉ xem phim để giải trí.'

Một điều thú vị là Rumiko thừa nhận: 'Tôi không dùng sách báo hay tài liệu tham khảo. Khi phác thảo tác phẩm, tôi chỉ ghi lại những ý tưởng nảy sinh trong đầu. Tôi luôn có ý tưởng trong tâm trí, nhưng chỉ thật sự tập trung khi ngồi vẽ.'

Tác phẩm

Các tác phẩm của Takahashi chủ yếu được đăng trên tạp chí Shonen Sunday, nhưng bà cũng xuất bản manga của mình trên nhiều tạp chí khác như Big Comic Spirits, Young Sunday, BIG GORO, Petit Comics và Heibon Punch. Shogakukan là đơn vị phát hành các ấn phẩm tại Nhật Bản, trong khi Viz Media đảm nhiệm việc phát hành ở Hoa Kỳ và Canada. Bên cạnh đó, Rumiko còn được mời thiết kế nhân vật cho anime Crusher Joe: The Movie và trò chơi PS2 Kidou Shinsengumi Moeken.

Các tác phẩm chính

• Urusei Yatsura (1978-1987): Còn được biết đến với tên tiếng Anh là Lamu the Invader Girl, đây là tác phẩm nổi bật đầu tiên của Rumiko Takahashi, mang lại danh tiếng cho bà. Câu chuyện mở đầu khi Moroboshi Ataru, một học sinh trung học yêu thích làm quen với các cô gái xinh đẹp, gặp một tu sĩ kỳ lạ tên Cherry, người dự đoán rằng cậu sẽ gặp phải điều quái gở và xui xẻo. Ngay sau đó, cậu phải đấu với Lum (Lamu trong phiên bản tiếng Anh), một công chúa ngoài hành tinh. Mặc dù chiến thắng, một hiểu lầm nhỏ khiến Lum nghĩ rằng Ataru muốn cưới cô, và từ đó cô bám lấy Ataru. Cốt truyện và các nhân vật biến đổi theo sự trưởng thành của Rumiko, với Ataru từ một cậu học sinh xui xẻo trở thành một gã háo sắc, và Lum từ vai phụ trở thành nhân vật chính. Rumiko chia sẻ rằng bà không gặp nhiều khó khăn khi viết Urusei Yatsura vì nó nhắm đến đối tượng học sinh và thanh thiếu niên, chính là độ tuổi của bà lúc đó. Urusei Yatsura nổi bật với yếu tố hài hước, bất ngờ, và cốt truyện khó đoán. Bà mong muốn độc giả luôn bị bất ngờ với diễn biến của câu chuyện và thích những âm mưu phụ kết nối các phần của câu chuyện một cách chặt chẽ.

• Ningyo Shirīzu (1984-1994): hay còn gọi là Mermaid Saga, là một tác phẩm đặc biệt và khác biệt so với các câu chuyện kỳ ảo khác của Takahashi. Nội dung xoay quanh một cặp tình nhân bất tử do ăn phải thịt người cá trong thần thoại. Họ liên tục tìm kiếm cách kết thúc cuộc sống vĩnh cửu đầy lo âu và hỗn tạp. Khác với các tác phẩm hài hước hay tình cảm của bà, Ningyo Shirīzu mang âm hưởng kinh dị và tối tăm, với nội dung sâu sắc và phức tạp. Đối với những fan quen thuộc với phong cách hài truyền thống của Takahashi, Ningyo Shirīzu quả là một cú sốc. Rumiko thừa nhận rằng bà không rõ lý do cụ thể viết tác phẩm này, nhưng thỉnh thoảng bà cảm thấy hồi hộp và phấn khích với ý tưởng kinh dị.
• Ichi-Pondo no Fukuin (1987-2007): hay còn được biết đến với tên tiếng Anh là One-Pound Gospel, là một tác phẩm mang đậm ảnh hưởng của đạo Thiên Chúa trong một quốc gia chủ yếu theo Thần đạo và Phật giáo. Câu chuyện xoay quanh Angela, một nữ tu sĩ mới đang chuẩn bị thề nguyện, và Hatanaka Kosaku, một võ sĩ quyền Anh yêu cô và quyết tâm theo đuổi. Ban đầu Angela chỉ xem Kosaku là bạn, nhưng dần dần bị chinh phục bởi nghị lực kiên cường của anh. Ichi-Pondo no Fukuin là tác phẩm mà Takahashi dành nhiều thời gian nhất để viết, chủ yếu vì bà không viết đều đặn và đăng tải không liên tục.
• Một nửa Ranma (1987-1996): hay Ranma ½, là tác phẩm nổi bật thứ ba của Takahashi Rumiko. Ranma Saotome, nhân vật chính, là một thiếu niên giỏi võ từ Trung Quốc, bị biến thành con gái khi tiếp xúc với nước lạnh và trở lại thành con trai khi tiếp xúc với nước nóng. Ranma bị hứa hôn với một trong ba cô gái của gia đình Tendou, và bí mật của cậu bị tiết lộ khi chọn Akane. Câu chuyện khai thác các vấn đề về giới tính, tình yêu, và tình bạn, với những tình huống vừa hài hước vừa cảm động. Một nửa Ranma nổi bật với phong cách hài hước như Urusei Yatsura, nhưng bổ sung thêm yếu tố võ thuật, giúp tác phẩm nhanh chóng được yêu thích, nhất là khi các manga võ thuật đang được ưa chuộng.

• Inu Yasha (1996-2008): là tác phẩm nổi bật thứ tư của Takahashi Rumiko và cũng là tác phẩm thành công nhất của bà. Câu chuyện theo chân Higurashi Kagome, một nữ sinh hiện đại, và Inu Yasha, một thanh niên nửa người nửa yêu quái sống vào thời kỳ Chiến Quốc Nhật Bản. Họ cùng nhau tìm kiếm những mảnh vỡ của viên ngọc Tứ Hồn đầy quyền năng. Inu Yasha đánh dấu một bước ngoặt lớn trong sự nghiệp của Rumiko, mang đến một phong cách hoàn toàn khác biệt so với các tác phẩm trước. Trong khi các tác phẩm trước của bà thường mang nét hài hước và lãng mạn, Inu Yasha dù vẫn giữ chút hài hước trong những tập đầu nhưng nhanh chóng chuyển sang tông nghiêm túc, thậm chí có phần tối tăm và bạo lực như Ningyo Shirīzu. Rumiko cho biết bà muốn thử sức với một câu chuyện nghiêm túc hơn sau khi đã hoàn thành hai tác phẩm hài hước là Urusei và Ranma. Inu Yasha nổi bật với sự kết hợp thành công giữa yếu tố hài hước của Một nửa Ranma, sự bạo lực của Ningyo Shirīzu, và mối quan hệ tình cảm sâu sắc trong Mezon Ikkoku, tạo nên một câu chuyện thần thoại đầy ý nghĩa và sức hút.
• Kyōkai no Rinne (2009-2017): là manga dài kỳ mới nhất của Takahashi Rumiko, được phát hành chương đầu tiên vào ngày 22 tháng 4 năm 2009 trên tạp chí Shonen Sunday. Câu chuyện xoay quanh Mamiya Sakura, một cô gái có khả năng nhìn thấy hồn ma từ khi còn nhỏ, và Rokudō Rinne, một thanh niên mang nửa dòng máu shinigami với nhiệm vụ dẫn dắt hồn ma xuống âm phủ để được đầu thai. Manga này đã được Viz Media mua bản quyền và bản tiếng Anh được phát hành vào ngày 20 tháng 10 năm 2009. Viz cũng đã cho đăng các chương tiếng Anh trên trang web của họ và thông báo rằng Kyōkai no Rinne sẽ là manga đầu tiên được phát hành trong imprint của họ - Shonen Sunday vào cùng ngày.
• Các tác phẩm khác: Bên cạnh những tác phẩm dài nổi tiếng, Takahashi Rumiko cũng đều đặn sáng tác các manga ngắn, chủ yếu là những câu chuyện dài một hoặc vài chương. Các truyện ngắn này được tập hợp trong hai tuyển tập chính: Rumic World và Rumic Theatre. Rumic World bao gồm các truyện ngắn đăng trên Shōnen Sunday và Shōnen Sunday Extra từ năm 1978 đến 1984, trong khi Rumic Theatre bao gồm tất cả các truyện ngắn từ năm 1978 đến 1994. Thuật ngữ 'Rumic' là một cách chơi chữ từ tên của tác giả, kết hợp 'Rumi' (từ tên thật của Takahashi Rumiko) và hậu tố -ic trong tiếng Anh để tạo thành từ rumic, mang ý nghĩa 'thuộc về Rumiko' hoặc 'do Rumiko sáng tác'.
• Hợp tác với mangaka khác: Takahashi Rumiko cũng đã cộng tác với các mangaka khác để tạo ra một số truyện ngắn. Một ví dụ điển hình là My Sweet Sunday, một tác phẩm hợp tác với Adachi Mitsuru, ra mắt ngày 16 tháng 3 năm 2009, kể về sự nghiệp manga của cả hai tác giả.
• Chuyển thể: Takahashi Rumiko cũng đã có nhiều tác phẩm được chuyển thể thành anime và các hình thức truyền thông khác, mở rộng ảnh hưởng của cô ra ngoài phạm vi manga.

Các tác phẩm khác

Bên cạnh các manga dài nổi tiếng, Takahashi Rumiko cũng cho ra nhiều truyện ngắn, thường là một hoặc vài chương. Những truyện này được tập hợp trong hai tuyển tập chính: Rumic World và Rumic Theatre. Rumic World bao gồm truyện ngắn đăng trên Shōnen Sunday và Shōnen Sunday Extra từ năm 1978 đến 1984, trong khi Rumic Theatre chứa tất cả các truyện ngắn từ năm 1978 đến 1994. Thuật ngữ 'Rumic' là một cách chơi chữ từ tên của tác giả, kết hợp 'Rumi' và hậu tố -ic để chỉ những tác phẩm do Rumiko sáng tác.

Takahashi Rumiko đã hợp tác với nhiều mangaka khác để tạo ra các truyện ngắn, một ví dụ là My Sweet Sunday, hợp tác với Adachi Mitsuru và ra mắt ngày 16 tháng 3 năm 2009, kể về sự nghiệp của cả hai tác giả.

Chuyển thể

Tất cả sáu tác phẩm dài của Takahashi Rumiko đều đã được chuyển thể thành anime. Cụ thể, Urusei Yatsura và Một nửa Ranma được sản xuất bởi Kitty Animation, Mezon Ikkoku do Studio Deen thực hiện, Ichi-Pondo no Fukuin do Studio Gallop đảm trách, Ningyo Shirīzu được Tokyo Movie Shinsha (hay TMS Entertainment) sản xuất, và Inu Yasha do Sunrise thực hiện. Một số truyện ngắn của bà cũng đã được chuyển thể thành anime bởi Kitty, Sunrise, và TMS, chẳng hạn như Honoo Torippa (Người du hành qua ngọn lửa), Za Sūpāgyaru (Siêu nữ Maris), và Warau hyō teki (Mục tiêu cười đùa).

Tác phẩm Mezon Ikkoku đã được chuyển thể thành ba bộ phim: Mezon Ikkoku - Toki wo Koeru Omoi (1986) do Kitty Animation sản xuất, Mezon Ikkoku Drama (2007) và Mezon Ikkoku: Kanketsuhen (2008) do TV Asahi thực hiện. Ngoài ra, Ichi-Pondo no Fukuin cũng đã được chuyển thể thành một bộ phim truyền hình dài 9 tập, phát sóng lần đầu vào năm 2008 trên kênh NTV.

Tính cách và cuộc sống riêng

Takahashi Rumiko là một người phụ nữ khiêm tốn, giản dị và có phần nhút nhát, nhưng lại rất thân thiện và quyến rũ. Bà yêu thích những thể loại truyện như Mermaid Scar và mong muốn có một vật nuôi như P-chan. Công chúa manga cũng là một người đam mê văn hóa Trung Hoa và Đông Nam Á. Bà thích xem kịch Takarazuka, đọc sách và truyện tranh. Một trong những manga yêu thích của bà là Người nhện, phiên bản manga Nhật do Ono Kosei, Koike và Ikegami Ryoichi vẽ. Dù vậy, Takahashi không hứng thú với phim. Món ăn ưa thích của bà là mì yakisoba.

Takahashi rất đam mê du lịch, tuy nhiên công việc bận rộn của một mangaka khiến bà ít có thời gian thực hiện điều đó. Sau khi hoàn thành manga Một nửa Ranma, bà đã kịp thực hiện một chuyến du lịch ba tuần tới bán đảo Yucatan, México.

Thành công

Từ những tác phẩm đầu tiên vào những năm 1977-1978, tài năng của Takahashi Rumiko đã nhanh chóng được công nhận và bà sớm trở thành 'ngôi sao' làm chấn động ngành manga Nhật Bản. Nữ nhà văn Hikawa Reiko, bạn học của Takahashi tại Gekiga Sojuku, đã nhận xét: 'Chúng tôi đã biết bà ấy sẽ trở thành họa sĩ nổi tiếng. Chỉ là vấn đề thời gian, vì nét vẽ và cốt truyện của bà có một sự khác biệt đặc biệt.' Giải Nghệ sĩ mới (New Artist Award) cùng hai giải Manga Shogakukan đã chứng minh tài năng và ảnh hưởng lớn lao của bà trong ngành manga.

Tác phẩm của Takahashi Rumiko luôn đạt doanh thu ấn tượng và thu hút đông đảo người hâm mộ. Tổng cộng, hơn 100 triệu bản đã được bán ra tại Nhật Bản và 170 triệu bản trên toàn thế giới. Ví dụ, Một nửa Ranma đã bán được 4 triệu bản chỉ trong tập 4, và tập 1 đã cháy hàng khi tập 4 ra mắt. Tập 5 đã tiêu thụ 1 triệu bản trong chưa đầy một tháng. Bộ đĩa laser toàn tập của Urusei Yatsura, giá lên đến 2600 USD, đã hết hàng sau một tuần phát hành. Mezon Ikkoku thậm chí còn thành công hơn, doanh số của nó vượt Urusei Yatsura đến 80%. Fan club của Urusei Yatsura có thời điểm lên tới 250.000 thành viên. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi Takahashi là một trong những mangaka có thu nhập cao nhất, với số thuế thu nhập lên đến 142,7 triệu yên Nhật (1,3 triệu USD) vào năm 2004.

Các tác phẩm manga và anime của Takahashi Rumiko không chỉ thành công ở Nhật Bản mà còn trên toàn cầu, từ phương Đông đến phương Tây và cả Mỹ Latinh. Đặc biệt, mặc dù các manga của bà chứa nhiều yếu tố văn hóa Nhật Bản khác biệt với văn hóa phương Tây, điều này không làm giảm sức hấp dẫn của chúng. Theo Animerica, 'Kể từ khi Viz phát hành Urusei Yatsura cách đây khoảng 5 năm, nhiều công ty đã bắt đầu xuất bản manga Nhật Bản bằng tiếng Anh. Một số bán rất chạy, và tác phẩm của bà (Takahashi) trở nên nổi tiếng nhất.' Giải Inkpot Award tại Hội nghị Truyện tranh San Diego năm 1994 là một minh chứng cho thành công này.

Takahashi Rumiko không chỉ nổi tiếng với tài năng của mình mà còn vì tính cách khiêm tốn và uy tín trong công việc. Bà ít khi xuất hiện trước báo chí và là một mangaka nổi tiếng với sự nghiêm túc. Bà chia sẻ: 'Cách tốt nhất để tránh việc trễ hẹn là hoàn thành công việc càng sớm càng tốt. Khi đó, biên tập viên sẽ không làm phiền bạn nữa và bạn có thể sống một cuộc sống yên ổn. Tôi thường cố gắng hoàn thành công việc sớm để có thêm thời gian cho bản thân.' Frederik Schodt, tác giả của quyển sách Manga! Manga! The World of Japanese Comics, nhận xét: 'Tôi không thấy bất kỳ điểm yếu nào ở bà ấy. Những người tôi biết đã từng gặp bà đều bị sự quyến rũ của bà chinh phục.'

Dù nhận được nhiều lời khen ngợi, Takahashi Rumiko vẫn giữ thái độ khiêm tốn. Bà chia sẻ:

Takahashi thường nhấn mạnh rằng: 'Ước mơ cả đời tôi là viết truyện. Tôi không kỳ vọng sẽ thay đổi thế giới.' Trang Anime Academy đáp lại: 'Xin lỗi Rumiko, nhưng bạn đã làm được rồi!'

Giải thưởng

• Giải New Artist Award năm 1978.
• Giải manga Shogakukan lần thứ 26 vào năm 1980, trao cho tác phẩm Urusei Yatsura.
• Giải Tinh vân lần thứ 18 vào năm 1987, trao cho tác phẩm Urusei Yatsura.
• Giải Tinh vân lần thứ 20 vào năm 1989, trao cho tác phẩm Ningyo Shirīzu.
• Giải Inkpot năm 1994.
• Giải manga Shogakukan lần thứ 47 vào năm 2002, trao cho tác phẩm Inu Yasha.

Chú thích

• QuickJapan Vol.71 (Phiên bản cố định của Takahashi Rumiko), xuất bản bởi Taiden (Thái Điền) năm 2007.

Liên kết ngoài

• Profile: Rumiko Takahashi - Trang giới thiệu về Takahashi Rumiko trên Rumic World Lưu trữ ngày 2009-02-16 tại Wayback Machine (tiếng Anh)
• Rumic World - Trang web cung cấp thông tin về Takahashi Rumiko và các tác phẩm của bà (tiếng Anh)
• Rumiko Takahashi - Hành trình sự nghiệp (tiếng Anh)
• Rumiko Takahashi - Tiểu sử về Takahashi Rumiko trên geocities.com (tiếng Anh)
• Rumiko No Sekai - Trang web về manga của Takahashi Rumiko Lưu trữ ngày 2021-12-23 tại Wayback Machine (tiếng Pháp)
• Les oeuvres de Takahashi, Rumiko - Tiểu sử Takahashi Rumiko Lưu trữ ngày 2009-02-17 tại Wayback Machine (tiếng Pháp)
• RUMIKO TAKAHASHI: Rumiko Takahashi escrito en japonés - 'La Princesa del Manga' - Tiểu sử Takahashi Rumiko Lưu trữ ngày 2013-03-12 tại Wayback Machine (tiếng Tây Ban Nha)
• Brigate Takahashi ! - Website của các fan Italia về Takahashi Rumiko (tiếng Ý)
• Trang về Takahashi Rumiko trên Anime.com Lưu trữ ngày 2008-07-14 tại Wayback Machine (tiếng Anh)
• Các tác phẩm của Takahashi Rumiko Lưu trữ ngày 2008-07-23 tại Wayback Machine (tiếng Anh)
• Takahashi Rumiko tại từ điển bách khoa của Anime News Network (tiếng Anh)