[Tâm Hồn] 10 Đặc Điểm Của Người Sáng Tạo

Trong cuốn sách 'Sáng Tạo: Công Việc và Cuộc Sống của 91 Nhân Vật Xuất Sắc' (1996) của tôi, nhà tâm lý học Mihaly Csikszentmihalyi đã viết “trong mọi hoạt động, sự sáng tạo là hoạt động tiếp cận gần nhất với sự mãn nguyện mà chúng ta mong muốn trong cuộc sống”.

Sáng tạo giúp chúng ta mở rộng tư duy, đạt được cái mới, vượt qua giới hạn cũ và khám phá tiềm năng của chính mình. Vậy điều gì tạo nên một người sáng tạo? Sáng tạo có phải là một khả năng bẩm sinh hay cần phải được nuôi dưỡng?

Csikszentmihalyi cho rằng một số người sẽ có vài đặc điểm tính cách nhất định được coi là đặc trưng của người sáng tạo. Tuy nhiên, ngoài yếu tố tự nhiên, việc phát triển một trong những đặc điểm tính cách dưới đây sẽ giúp bạn đạt được mức độ sáng tạo cao nhất.

Những người sáng tạo luôn đầy năng lượng nhưng vẫn tập trung.

Những người sáng tạo có một nguồn năng lượng tuyệt vời cả về mặt thể chất lẫn tinh thần. Họ có thể ngồi hàng giờ tập trung vào một công việc và giữ được sự hăng say từ đầu đến cuối.

Đặc điểm này không có nghĩa là người này luôn quá khích. Họ có trí tưởng tượng phong phú và luôn tò mò với thế giới xung quanh. Ngay cả khi nghỉ ngơi, họ vẫn nhớ và suy ngẫm về những vấn đề thú vị mà họ gặp phải.

Những người sáng tạo thông minh nhưng vẫn giữ được sự ngây thơ trong sáng.

Người sáng tạo thường thông minh. Tuy nhiên, một nghiên cứu vào năm 2013 đã chỉ ra rằng chỉ số IQ cao không liên quan chặt chẽ đến mức độ sáng tạo. Một yếu tố quan trọng khác cũng đóng vai trò quan trọng trong sự sáng tạo, đó là các đặc điểm tính cách.

Nghiên cứu dài hạn của Lewis Terman về năng khiếu đã chứng minh rằng trẻ em có chỉ số IQ cao thường thành công hơn trong cuộc sống, nhưng điều này không có nghĩa là IQ quyết định đến sự sáng tạo.

Csikszentmihalyi cho rằng có một ranh giới ở chỉ số IQ 120. Những người có IQ cao hơn trung bình có khả năng sáng tạo cao hơn, nhưng vượt qua mức 120 thì không thể nói là sẽ tăng khả năng sáng tạo.

Csikszentmihalyi tin rằng khả năng sáng tạo phụ thuộc vào cả trí tuệ và tính cách của trẻ từ khi còn nhỏ.

Người sáng tạo thường thông minh nhưng vẫn nhìn thế giới qua lăng kính tò mò và trong sáng.

Người sáng tạo thường mang lại tiếng cười nhưng sống theo nguyên tắc

Csikszentmihalyi cũng cho rằng thái độ lạc quan là một trong những đặc điểm nổi bật của người sáng tạo. Thái độ này được thể hiện thông qua một đặc điểm hoàn toàn ngược lại - sự kiên trì.

Khi bắt đầu một dự án mới, người sáng tạo luôn quyết tâm đến cùng cực. Họ có thể làm việc hàng giờ đồng hồ và thậm chí thức khuya cho đến khi họ hài lòng với kết quả. Hãy tưởng tượng về những họa sĩ chẳng hạn.

Nhìn bề ngoài, họa sĩ thường tỏ ra phấn khích và lãng mạn. Nhiều người có thể nghĩ rằng làm họa sĩ là một công việc thú vị. Nhưng để trở thành một họa sĩ tài năng, cần phải đổ rất nhiều công sức, nhiều hơn chúng ta nghĩ. Sự sáng tạo là kết quả của cả niềm vui và cố gắng.

Người sáng tạo có xu hướng mơ mộng nhưng vẫn thực tế.

Người ta ví những người sáng tạo như những kẻ mơ mộng, luôn tưởng tượng về thế giới xung quanh. Họ đắm chìm trong trí tưởng tượng nhưng vẫn giữ vững tính thực tế. Họ mơ mộng nhưng không phải lúc nào cũng đầu óc bay bổng.

Người sáng tạo có tính cách vừa hướng nội vừa hướng ngoại.

Khi nói đến tính cách hướng nội hay hướng ngoại, Csikszentmihalyi khẳng định rằng, người sáng tạo thường sở hữu cả hai tính cách này.

Người sáng tạo có tính cách vừa hướng nội vừa hướng ngoại. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng ta thường chỉ có một trong hai xu hướng, và đặc điểm tính cách ấy hiếm khi thay đổi theo thời gian.

Họ vừa hòa đồng vừa kín đáo. Họ tương tác với nhiều người và nhiều ý tưởng để tìm kiếm sáng kiến mới, sau đó sẽ “rút lui” vào không gian yên tĩnh để phát triển ý tưởng đó.

Người sáng tạo tự hào nhưng khiêm tốn về bản thân.

Những người tạo ra luôn tự hào về thành tựu của mình nhưng vẫn nhận thức được khả năng hiện tại của bản thân. Họ đặc biệt tôn trọng những đồng nghiệp và cả những người đi trước, người ấy đã ảnh hưởng rất nhiều đến sản phẩm của họ. Họ có thể thành công hơn người khác nhưng không quá chú trọng vào điều đó.

Theo Csikszentmihalyi, những người tạo ra thường chỉ tập trung vào việc tìm ra ý tưởng mới mà không để ý đến thành tựu cũ của họ.

Những người tạo ra không bị hạn chế bởi các ràng buộc cứng nhắc về giới tính.

Csikszentmihalyi tin rằng những cá nhân tạo ra thường không tuân thủ (ít nhất là ở mức độ thấp) các quy chuẩn cứng nhắc về giới tính trong xã hội. Những cô gái sáng tạo thường có lợi thế hơn so với những cô gái thông thường, trong khi những người đàn ông sáng tạo thì thường nhẹ nhàng và tinh tế hơn so với những người đàn ông khác.

“Các cá nhân sáng tạo không chỉ có ưu thế của giới tính mình mà còn có cả ưu thế của giới tính khác.”

Những người tạo ra có tính bảo thủ nhưng lại có sự nổi loạn.

Theo định nghĩa, sáng tạo là suy nghĩ khác biệt. Và thường nghĩ rằng những người sáng tạo có chút phiêu lưu. Tuy nhiên, Csikszentmihalyi cho rằng, để có sáng tạo không thể thiếu những nguyên tắc và truyền thống văn hóa nội tại.

Theo Csikszentmihalyi, sáng tạo đòi hỏi cả tính cổ truyền và tính đổi mới. Điều này có nghĩa là, bạn phải tôn trọng quá khứ nhưng cũng phải tìm cách cải tiến nó bằng những ý tưởng mới. Những người sáng tạo thỉnh thoảng có vẻ bảo thủ nhưng họ biết rằng để đổi mới, họ cần phải mạo hiểm.

Những người sáng tạo đam mê nhưng lại khách quan với công việc.

Những người sáng tạo không chỉ đơn giản là thích thú với công việc. Đối với họ, công việc thực sự là một niềm đam mê cuồng nhiệt. Tuy nhiên, đam mê không đủ để tạo ra thành tựu. Hãy tưởng tượng một nhà văn yêu thích tác phẩm của mình mà không sửa những phần không hợp lý, hoặc một nhạc sĩ không chấp nhận sửa những lỗi âm nhạc.

Những người sáng tạo đam mê công việc nhưng vẫn khách quan và luôn nhận thức được điểm đúng, sai. Họ biết phân biệt giữa bản thân và công việc, từ đó chấp nhận phản hồi và cải thiện.

Những người sáng tạo thường nhạy cảm nhưng vẫn vui vẻ và thưởng thức cuộc sống.

Csikszentmihalyi đã chứng minh, những người sáng tạo thường cởi mở và cũng nhạy cảm, tính cách này có thể mang lại lợi ích nhưng cũng có thể gây rắc rối. Sự sáng tạo tạo ra những thứ chưa từng có trước đây có thể chịu áp lực từ phía đám đông. Dành hàng năm chỉ để nghĩ ra ý tưởng, phát minh mới, nhưng lại bị từ chối, phớt lờ, chế nhạo; đó làm cho họ cảm thấy tổn thương sâu sắc.

Tuy nhiên, đối mặt với những trải nghiệm sáng tạo cũng là một hình thức tận hưởng. Sáng tạo mang lại cảm giác hạnh phúc thăng hoa. Do đó, những người sáng tạo thường tin rằng, những cảm xúc đặc biệt mà sự sáng tạo tạo ra đáng để trải qua. Và nỗi đau đôi khi có thể được coi là một phần của mức giá phải trả.