Bạn đã từng cảm thấy muốn tránh xa đám đông chưa? Hay bạn thấy thoải mái hơn khi ở một mình? Khi người khác nói về bạn, họ thường đánh giá bạn là người hướng nội. Họ nhìn bạn như là người tránh né các sự kiện đông người và hủy bỏ các kế hoạch khi có quá nhiều người tham gia. Nhưng bạn thì cảm thấy mình không phù hợp với định nghĩa của một người hướng nội. Bạn bối rối không biết liệu mình có phải là người hướng nội hay không. Thường thì, sự khác biệt giữa tính cách hướng nội và chứng ám ảnh sợ xã hội thường bị lẫn lộn, khiến cho chúng ta không biết phải làm gì. Dưới đây là 5 dấu hiệu cho thấy bạn không phải là người hướng nội mà đang gặp vấn đề về lo âu xã hội.
Thứ nhất, bạn luôn lo sợ việc bị đánh giá.
Hãy tưởng tượng bạn bước vào một cửa hàng và cảm thấy như mọi người đều đang phê phán bạn. Bạn nghĩ rằng họ đang chế giễu bạn, thậm chí bạn không muốn tương tác với họ. Bạn không ngừng lo lắng rằng mọi hành động và từ ngữ của bạn đều bị dùng để đánh giá. Những người hướng nội có thể vào cửa hàng mà không quan tâm đến những điều này, nhưng người gặp vấn đề về lo âu xã hội thì không thể. Khi bạn gặp vấn đề này, bạn luôn cảm thấy bị đánh giá bởi cả những người bạn quen và không quen.
Nguồn: Heikala (@heikala_art) / Twitter
Thứ hai, bạn tự ý tránh xa và tránh né.
Bởi vì lo sợ bị phê phán, bạn thường tự tách biệt. Khi bạn bè sắp tổ chức một chuyến picnic cuối tuần, bạn thường chọn lời từ chối và giữ vị thế 'người ngoài cuộc'. Khi gia đình lên kế hoạch cho một kỳ nghỉ, bạn thích được 'bỏ quên' tại nhà. Điều này không phải là do muốn thời gian riêng, mà là vì sợ bị phê phán nếu mắc phải sai lầm nào đó. Người tính cách hướng nội ít khi tránh xa các hoạt động nhóm như thế. Họ có thể cảm thấy thoải mái hơn khi ở một mình, nhưng họ không thường xuyên từ chối lời mời chỉ để tránh đám đông hay giao tiếp xã hội.
Nguồn: Heikala (@heikala_art) / Twitter
Thứ ba, bạn cảm thấy mất sức mạnh dần đi.
Bạn cảm thấy sợ hãi và căng thẳng khi phải gặp mặt mọi người, điều này khiến bạn trì hoãn việc thực hiện các nhiệm vụ cần thiết hay không? Theo DSM-5 (Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần, phiên bản lần thứ 5, 2013), những người mắc chứng lo âu xã hội (sợ xã hội) thường trì hoãn việc hoàn thành các nhiệm vụ cần thiết. Những suy nghĩ do sợ hãi mang lại đã làm suy giảm hiệu suất làm việc của bạn. Bạn có thể đang quá lo lắng về những điều đáng sợ có thể xảy ra, và từ đó bạn muốn trì hoãn mọi thứ.
Nguồn: Heikala (@heikala_art) / Twitter
Thư tư, bạn có xu hướng 'quá mức'.
Bạn có hay để ý đến những lỗi có thể xảy ra trong buổi biểu diễn không? Hay bạn luôn suy nghĩ về khả năng thất bại trong buổi thuyết trình? Việc quan tâm đến điều này có thể giúp bạn tránh được sai lầm, thậm chí với người hướng nội. Nhưng nếu bạn luôn nghĩ về thất bại vì sợ phản ứng của khán giả, có thể bạn đang mắc chứng ám ảnh sợ xã hội (theo Ray Pole, 2021). Khi bạn chỉ suy nghĩ về những thất bại tiềm ẩn trong tương lai, có thể bạn đang gặp phải ám ảnh sợ xã hội, không phải là người hướng nội.
Nguồn: Heikala (@heikala_art) / Twitter
Trong một cuộc phỏng vấn với Tiến sĩ Ramani (2020), một nhà giáo và tâm lý học lâm sàng, cô ấy phân biệt người hướng nội và ám ảnh sợ xã hội bằng cách đề cập đến khái niệm “tự tâm” (Egocentrism). Điều này ngụ ý rằng, người hướng nội vẫn thoải mái khi ở một mình. Thực ra, họ có nhiều năng lượng hơn khi ở một mình thay vì ở cùng người khác. Nhưng việc ở một mình không phải là lựa chọn của những người mắc ám ảnh sợ xã hội. Điều này chỉ là bằng chứng cho nỗi sợ của họ. Họ cảm thấy cô đơn khi ở một mình, thậm chí không cảm nhận được sự 'tái tạo năng lượng' như những người hướng nội. Đối với họ, việc đối diện với nỗi sợ này là khó khăn. Vì vậy, nếu bạn cảm thấy buộc phải ở một mình, bạn có thể không phải là người hướng nội mà là người mắc ám ảnh sợ xã hội.
Nguồn: Heikala (@heikala_art) / Twitter
Người hướng nội thấy an toàn khi ở một mình. Họ thậm chí cảm thấy vui vẻ khi cô đơn. Nhưng họ không phải lúc nào cũng phải cô đơn vì sợ hãi. Họ không quan tâm đến ý kiến của người khác, dù họ ít gặp gỡ mọi người đến đâu. Hướng nội và ám ảnh sợ xã hội là hai loại khác biệt hoàn toàn. Theo Tiến sĩ Ramani, “hướng nội là con đường bạn chọn, trong khi ám ảnh sợ xã hội là điều cản trở bạn đi trên con đường đó”. Người hướng ngoại và hướng nội đều có thể mắc ám ảnh sợ xã hội. Ám ảnh sợ xã hội không chỉ xuất hiện khi bạn ở một mình. Nó cũng không phải là vấn đề về việc bạn có vui vẻ khi ở một mình hay không. Ám ảnh sợ xã hội cần phải được hiểu và phân biệt đúng với hướng nội, để bạn có thể giải thoát bản thân khỏi nó.
Tác giả: Mirzi