Trong khi một số người tự tin về bản sắc riêng thì một số khác lại thấy mình mơ hồ về con người thực sự của mình. Đôi khi, sự nghi ngờ về bản thân có thể khiến ta phải suy nghĩ về sự đa dạng của mỗi cá nhân.
Ta có thể cố gắng tìm hiểu về những ý kiến mới hoặc những tính cách mới để thử nghiệm xem chúng phù hợp với ta hay không. Hoặc ta có thể cảm thấy bị ảnh hưởng bởi ý kiến của người khác. Nếu từng tự hỏi rằng “Tôi không biết mình là ai”, ta có thể tự hỏi về nguyên nhân và cách thay đổi điều đó.
Các Dạng Của Bản Sắc Cá Nhân
Bản sắc cá nhân được hình thành từ những trải nghiệm mà chúng ta trải qua trong cuộc sống, đặc biệt là trong tuổi thơ và tuổi trẻ. Những đứa trẻ được nuôi dưỡng trong một môi trường tốt sẽ nhận được sự chăm sóc, hỗ trợ và động viên cần thiết để phát triển một ý thức tích cực về bản thân.
Khi trưởng thành, việc tương tác với người chăm sóc, người lớn và bạn bè sẽ giúp ta hiểu rõ hơn về bản thân.
Nhà tâm lý học Erik Erikson cho rằng giai đoạn tuổi teen đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành bản sắc cá nhân. Ông mô tả giai đoạn này là một trong những 'nhầm lẫn về bản sắc và vai trò', ông tin rằng những người có ý thức rõ về bản thân có thể thể hiện bản sắc mạnh mẽ, trong khi những người đang đấu tranh với bản thân sẽ tự hỏi họ là ai khi bước vào tuổi trưởng thành.
Sau đó, nhà tâm lý học James Marcia mô tả hai hình thái chính của bản sắc cá nhân là khám phá và cam kết. Khám phá bao gồm việc thử nghiệm các ý tưởng khác nhau trong khi cam kết là việc đưa ra quyết định dựa trên các ý tưởng liên quan đến bản sắc.
Các yếu tố ảnh hưởng đến bản sắc cá nhân
Quá trình hình thành nhận thức về bản thân của một người bắt đầu từ thời thơ ấu và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Một trong số những yếu tố là:
Sự cá nhân hóa:
Tác động của xã hội:
Gia đình:
Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có nhận thức đúng về bản sắc cá nhân thường tỏ ra tự tin hơn, ít có xu hướng gây ra các hành vi nguy hiểm và ít có khả năng mắc các vấn đề tâm lý như lo sợ, cô đơn, hoặc trầm cảm.
Làm thế nào để đối mặt với việc không biết chính mình ra sao?
Nếu bạn đang đối diện với vấn đề về bản sắc cá nhân và cảm thấy mơ hồ về bản thân, có một số biện pháp giúp bạn vượt qua tình trạng đó. Hãy tìm hiểu thêm về chính mình và tham gia vào các hoạt động nhằm tăng cường nhận thức về bản thân, điều này sẽ giúp bạn phát triển và khẳng định bản sắc của mình.
Khám phá bản thân hơn
Nếu bạn cảm thấy bị lạc hướng về bản thân, hãy dành thời gian để tìm hiểu rõ hơn về bản thân. Bắt đầu từ việc suy ngẫm về những điều quan trọng và sở thích của bản thân.
Ghi chép nhật ký, kể lại cảm xúc hoặc liệt kê những điều quan trọng đối với bạn có thể là một cách hiệu quả để khám phá bản thân. Hãy viết về những sở thích, những trải nghiệm của bạn hoặc những điều mà bạn muốn khám phá thêm.
Bạn thích đọc sách nào? Âm nhạc nào làm bạn cảm thấy hạnh phúc? Khi nào là lúc bạn cảm thấy thú vị nhất? Viết nhật ký có thể giúp bạn nhận ra những chủ đề hoặc sở thích mà bạn quan tâm. Suy ngẫm về những ghi chú này có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân.
Xác định giá trị của bản thân
Biết rõ giá trị cốt lõi của mình có thể giúp bạn nhận ra chính mình. Niềm tin và giá trị nào là quan trọng nhất với bạn? Đó là những đặc điểm mà bạn coi trọng và muốn thể hiện đối với bản thân và người khác.
Trung thực, đáng tin cậy và tốt bụng là những ví dụ về giá trị cốt lõi. Khi bạn nhận ra giá trị của mình, bạn có thể bắt đầu một cuộc sống theo đúng niềm tin đó.
Dành thời gian riêng cho bản thân
Mặc dù đôi khi sự cô đơn bị nhầm lẫn với sự đơn độc, việc dành thời gian cho riêng mình có thể mang lại nhiều lợi ích cho tâm trạng của bạn. Áp lực từ xã hội thỉnh thoảng khiến bạn mất khả năng hiểu rõ điều quan trọng đối với bản thân, đặc biệt khi bạn bị bao quanh bởi những người có cá tính mạnh mẽ.
Dành chút thời gian cho bản thân có thể tạo cơ hội để bạn suy ngẫm, khám phá và thử nghiệm những ý tưởng, cảm xúc mới mẻ.
Thách thức bản thân
Thử làm những điều mới có thể là một cách tự thách thức hữu ích. Đôi khi việc tìm ra chính mình bao gồm việc thử nghiệm những khía cạnh mới trong tính cách. Hãy suy nghĩ về cách thanh thiếu niên thường trải qua những trải nghiệm khác nhau như khi họ phát triển nhận thức về bản thân. Mặc dù nhiều người cho rằng việc khám phá bản thân chỉ dành cho tuổi trẻ, nhưng thực tế, việc hiểu rõ về bản thân là một hành trình quan trọng suốt cả cuộc đời.
Tin vào trực giác của bạn
Hãy học cách tin tưởng vào bản thân và trực giác của bạn, đó là một phần quan trọng trong việc hiểu rõ chính mình. Nếu bạn không tự tin vào bản thân, bạn sẽ gặp khó khăn khi phải đưa ra quyết định. Để hiểu rõ hơn về bản thân, bạn cần phải đưa ra các quyết định phản ánh đúng bản chất của mình, chứ không phải của những người xung quanh bạn.
Một cách để học cách tin tưởng vào quyết định của bạn là bắt đầu thực hiện các quyết định của mình thường xuyên hơn. Bạn có thể bắt đầu từ những việc nhỏ như chọn món ăn cho bữa tối, chọn địa điểm ăn cùng bạn bè hoặc lựa chọn các sản phẩm khác nhau khi đi mua sắm. Dần dần, bạn sẽ cảm thấy tự tin hơn trong việc đưa ra các quyết định và hiểu rõ hơn về những gì bạn thích.
Huấn luyện chánh niệm
Chánh niệm là một kỹ thuật tâm lý tập trung vào hiện tại mà không bị ảnh hưởng bởi quá khứ hoặc tương lai. Tập trung vào hiện tại sẽ giúp bạn xử lý các vấn đề hoặc áp lực xã hội một cách hiệu quả, giúp bạn tự tin hơn về bản thân.
Tập trung hoàn toàn vào hiện tại có thể giúp bạn đồng thuận hơn với suy nghĩ, cảm xúc, mong muốn và nhu cầu của chính mình.
Tìm kiếm sự giúp đỡ
Nếu bạn không biết ai gây ra cảm giác đau khổ hoặc làm bạn khó khăn trong việc hoạt động hàng ngày, hãy suy nghĩ về việc tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý. Vấn đề về bản sắc có thể liên quan đến:...
Lo lắng
Chán nản
Thấp tự trọng
Vấn đề trong quan hệ
Căng thẳng
Không hạnh phúc
Bằng cách tham gia trò chuyện với một chuyên gia tâm lý, bạn có thể hiểu rõ hơn về bản sắc cá nhân của mình và cách nó ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn, bao gồm cả quyết định và mối quan hệ cá nhân.
Đôi khi vấn đề nhận thức có thể liên quan đến các vấn đề tâm thần như rối loạn nhân cách ranh giới, rối loạn phân liệt, PTSD hoặc tâm thần phân liệt. Việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý sẽ giúp bạn được chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
Một số lời nhắn từ Verywell
Cảm giác mất phương hướng về bản thân có thể gây khó khăn trong việc đưa ra quyết định hoặc xây dựng mối quan hệ mới. May mắn thay, có những trải nghiệm giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân và phát triển nhận thức tích cực về chính mình.
Liên hệ với một chuyên gia tâm lý là một lựa chọn hữu ích khác. Hãy xem xét việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ hoặc chuyên gia trực tuyến gần bạn để có cái nhìn sâu sắc hơn về bản thân.
Tác giả: Kendra Cherry