'Nhịp tim đập lên run' mỗi khi trình bày trước đám đông? Bạn không đơn độc, bởi nỗi sợ nói trước đám đông luôn nằm trong top những nỗi sợ lớn nhất trên thế giới.
Bạn đã từng cảm thấy “tim đập chân run” khi thực hiện những nhiệm vụ trước mặt mọi người như thuyết trình, hùng biện, đặc biệt là lần đầu tiên? Thậm chí, với nhiều người, việc phát biểu trong một buổi học nhỏ cũng là một gánh nặng.
Đến 77% dân số thế giới gặp phải nỗi sợ này, với nhiều mức độ khác nhau. Và thậm chí hiện tượng này còn có tên gọi là: glossophobia.
Trong một cuộc khảo sát nghiên cứu về những nỗi sợ lớn nhất của người Mỹ, glossophobia xếp thứ hai, chỉ sau Ophidiophobia (nỗi sợ rắn). Ngay cả nhiều người nổi tiếng cũng đối mặt với nỗi sợ này như cố tổng thống Mỹ Thomas Jefferson, ca sĩ Carly Simon hoặc diễn viên Hugh Grant.
Nỗi sợ này bắt nguồn từ đâu, và tại sao nhiều người lại gặp phải nó như vậy?
Bởi Não Cũng “Lo Lắng”
Khi đứng trước đám đông, cơ thể báo hiệu nguy hiểm, hệ thần kinh tự chủ sẽ gửi tín hiệu để kích hoạt phản ứng “chiến hoặc chạy” (fight-or-flight). Phản ứng này gây ra các triệu chứng như đổ mồ hôi, run rẩy và nhịp tim tăng cao.
Các triệu chứng này ảnh hưởng đến khả năng nói tự tin, trôi chảy của người thuyết trình. Vì khó có thể kiểm soát nỗi lo lắng và vượt qua sự sợ hãi, họ dần phát triển tâm lý né tránh việc nói trước đám đông.
Người sợ phát biểu trước đám đông không chỉ phải đối mặt với phản ứng “chiến hoặc chạy”, mà còn trải qua hiện tượng “nhạy cảm với lo lắng” (anxiety sensitivity) - theo Psychology Today. Tình trạng này xảy ra khi một người lo lắng rằng nỗi sợ của mình sẽ làm hỏng phần thuyết trình. Vì vậy, không chỉ có áp lực phải thực hiện bài nói tốt, họ còn lo lắng về tâm lý của bản thân.
Bởi luôn quan tâm đến ý kiến của người khác
Bộ não có chức năng tự đánh giá và điều chỉnh cảm xúc. Khác biệt so với những người có khả năng quản lý cảm xúc tốt, những người mắc glossophobia thường trải qua phản ứng cực đoan hơn bình thường khi đối mặt với ý kiến tiêu cực từ người khác.
Nỗi sợ lớn nhất của những người mắc glossophobia là sự phê phán, bị chỉ trích từ người nghe. Họ càng để ý đến ý kiến của mọi người xung quanh, họ càng cảm thấy áp lực và lo lắng nhiều hơn. Với họ, việc phát biểu trước đám đông có thể dẫn đến việc hủy hoại hoàn toàn hình ảnh bản thân.
Ngoài ra, hội chứng glossophobia có thể xuất phát từ những kỷ niệm đáng quên khi phải nói trước đám đông trong quá khứ. Giáo sư Jeffrey R. Strawn tại đại học Cincinnati đã chỉ ra rằng: “Những người từng trải qua kinh nghiệm không tốt khi thuyết trình sẽ có nỗi sợ kỷ niệm đó lặp lại trong tương lai.” Mặc dù một số kỷ niệm ban đầu có thể không ảnh hưởng mạnh mẽ, nhưng lâu dài, chúng sẽ tạo ra sự ám ảnh.