Khi con người ngày càng trở nên xã hội hóa, việc có mối liên kết xã hội cả về thể chất lẫn tinh thần trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, thời gian ở một mình cũng đóng vai trò không thể phủ nhận đối với sức khỏe tinh thần. Sống chật vật bên cạnh người khác mang lại niềm vui, nhưng cũng gây ra căng thẳng. Lo lắng về ý kiến của người khác, điều chỉnh hành vi để tránh sự phê phán và cố gắng hòa nhập với nhóm đều là những thách thức mà chúng ta phải đối mặt khi sống trong một cộng đồng.
Mặc dù có thể phải trả giá bằng việc phải đối mặt với một thế giới xã hội, nhưng một trong những thách thức giải thích tại sao thời gian một mình lại quan trọng đến như vậy. Dành thời gian cho bản thân giúp bạn có cơ hội thoát khỏi áp lực của xã hội và tìm hiểu sâu hơn về suy nghĩ, cảm xúc và trải nghiệm của bản thân.
Đại dịch Covid – 19 đã khiến chúng ta phải đối mặt với thách thức của sự cô đơn và thiếu thời gian yên bình. Nhiều người phải đối diện với cảm giác bị cô lập và cô đơn, trong khi những người khác lại phải đối mặt với việc dành quá nhiều thời gian cho gia đình hoặc bạn bè. Ran chờ giữa công việc và cuộc sống trở nên mờ nhạt hơn. Thiếu thời gian cho riêng mình đồng nghĩa với việc nhiều người bỗng chốc phải đấu tranh với việc hoàn toàn thiếu thời gian một mình.
Tại sao thời gian một mình lại quan trọng?
Dành thời gian cho bản thân mang lại nhiều lợi ích. Một trong số đó có thể kể đến như:
- Khám Sâu Trong Tâm Hồn
- Sáng Tạo
- Năng Lượng Tự Nhiên
Khám Phá Bản Thân
Trở nên thoải mái với bản thân có thể mang lại cho bạn không chỉ thời gian và tự do để khám phá đam mê của mình mà còn không bị ảnh hưởng bởi ý kiến của người khác. Đây có thể là cơ hội để bạn thử nghiệm những điều mới mẻ, nghiên cứu các chủ đề bạn yêu thích, học hỏi thêm kiến thức hoặc thậm chí là phát triển những phương pháp thể hiện bản thân mới.
Dành thời gian một mình có nghĩa là bạn có thể khám phá nhiều điều mà không cần phải chịu áp lực hoặc đánh giá từ người khác. Trong quá trình trưởng thành và phát triển, việc bạn dành thời gian cho bản thân rất quan trọng. Thay vì lo lắng về nhu cầu, sở thích và ý kiến của người khác, thời gian một mình cho phép bạn tập trung vào bản thân hơn.
Sự Sáng Tạo
Thời gian một mình là cơ hội để tâm trí bạn tự do sáng tạo và phát triển. Bạn có thể bỏ qua những ảnh hưởng bên ngoài và tập trung vào khám phá bản thân mà không cần phải chú ý đến người khác.
Nghiên cứu mới cho thấy việc sống một mình có thể thúc đẩy sự sáng tạo của não bộ. Những người thích ở một mình thường là những người sáng tạo.
Theo một nghiên cứu mới đây trên Nature Communications, sự cô đơn có thể kích thích trí tưởng tượng. Khi không có kích thích từ xã hội, não bộ sẽ hoạt động sáng tạo hơn.
Năng lượng xã hội
Sống một mình không phải lúc nào cũng là điều tiêu cực. Ngược lại, người sống một mình thường có cuộc sống xã hội đầy đủ và phong phú hơn.
Theo sách 'Going Solo', có 1/7 người trưởng thành ở Mỹ sống một mình. Họ không chỉ không cô đơn mà còn có cuộc sống xã hội sôi động hơn.
Những thách thức của việc sống một mình
Thời gian ở một mình đôi khi là một thách thức với nhiều người vì nhiều lý do khác nhau. Một nghiên cứu mới phát hiện ra rằng nhiều người cảm thấy thoải mái hơn khi tự gây ra cú sốc điện hơn là phải đối diện với suy nghĩ của chính mình.
Thiếu kinh nghiệm sống một mình
Một số người không thích nghi với việc ở một mình vì họ quá quen thuộc với việc ở cùng người khác. Sự thiếu vắng đột ngột của kích thích xã hội có thể làm họ cảm thấy cô đơn hoặc mất kết nối.Suy nghĩ và cảm xúc không vui vẻ:
Trong một số trường hợp, việc ở một mình và tập trung vào bên trong có thể trở nên khó khăn, thậm chí đau đớn. Mọi người có thể cảm thấy nội tâm đau khổ hoặc rơi vào trạng thái lo lắng.Sự phân biệt đối xử xã hội:
Sự phân biệt xã hội về việc ở một mình có thể tác động đến cách mọi người cảm nhận về cô đơn. Đối với những người đã trải qua những trải nghiệm tiêu cực khi ở một mình hoặc bị xã hội từ chối, cảm giác cô đơn có thể trở thành một hình phạt đau đớn.Giáo sư và nhà nghiên cứu thị trường Rebecca Ratner từ Đại học Maryland cho rằng con người thường tránh những hoạt động họ thích khi phải làm một mình. Điều này đặc biệt đúng khi những hoạt động đó có thể bị quan sát, chẳng hạn như đi ăn tối hoặc xem TV một mình. Những phát hiện này cho thấy sự kỳ thị về việc ở một mình ảnh hưởng đến quyết định của mọi người về những hoạt động đó.
“Khi làm một mình, mọi người thường tận hưởng hơn với chính bản thân mình hơn là khi họ có người kèm theo,” Ratner giải thích. “Mọi người thường đánh giá quá cao lợi ích của việc có người bên cạnh.”
Cũng cần nhấn mạnh rằng tính cách và sở thích cá nhân có thể ảnh hưởng đến việc bạn muốn ở một mình trong bao lâu và điều đó sẽ mang lại lợi ích gì.
Người năng động thường cảm thấy sự trỗi dậy từ những trải nghiệm xã hội, vì vậy sự cô đơn có thể là một thách thức lớn. Ngược lại, người nội tâm thường tìm lại năng lượng từ việc ở một mình.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là người năng động không thích thời gian một mình. Theo một nghiên cứu của Nguyễn Thị Thúy Vy, một nhà tâm lý học xã hội, người nội tâm và người năng động thực sự không khác biệt nhiều về việc thưởng thức thời gian ở một mình. Trái ngược với quan điểm phổ biến, người nội tâm không cảm thấy bị áp đặt bởi cô đơn hơn người năng động.
Các nhà nghiên cứu giải thích: “Phát hiện của chúng tôi chỉ ra rằng những người luôn trung thực với lựa chọn và niềm tin của mình thường đánh giá cao việc dành thời gian cho bản thân hơn, bất kể ý kiến xã hội hoặc sự lo ngại khi ở gần người khác”.
Quan trọng không phải là bạn thuộc loại tính cách nào mà là bạn có được lợi ích gì từ việc dành thời gian chất lượng cho bản thân.
Tình trạng cô đơn và cảm giác cô đơn
Ngay cả trước khi đại dịch bùng phát, các chuyên gia đã cảnh báo về nguy cơ của bệnh cô đơn đối với sức khỏe của mọi người ở mọi lứa tuổi. Nghiên cứu cho thấy người cảm thấy cô đơn ngày nay nhiều hơn so với trước. Theo một thống kê năm 2018, một nửa người Mỹ đôi khi cảm thấy cô đơn, trong khi có đến 25% người cho biết hầu như luôn cảm thấy cô đơn.
Có nhiều bằng chứng chứng minh rằng cô đơn có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe, bao gồm tăng huyết áp, suy giảm nhận thức, lo lắng xã hội và tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.
Cô đơn có thể dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực về sức khỏe như tăng nguy cơ trầm cảm, lo lắng, béo phì, cao huyết áp và tử vong sớm.
Tuy nhiên, điều quan trọng là tự cô đơn không giống như cảm giác cô đơn. Khi cô đơn được kết nối với những suy nghĩ tiêu cực về sự cô lập, thì thời gian một mình mang lại tự do, cảm hứng và làm trẻ hoá.
Gần đây, các nhà nghiên cứu đã bắt đầu khám phá ý nghĩa của việc có một khoảng thời gian chất lượng nhất định đối với sức khỏe tinh thần và thể chất.
Có những dấu hiệu cho thấy bạn cần thêm thời gian một mình.
Không phải lúc nào bạn cũng nhận ra những dấu hiệu cần thêm thời gian một mình. Dưới đây là một số dấu hiệu để nhận biết:
- Cảm thấy không bình tĩnh
- Dễ bị kích động với những chuyện nhỏ
- Thiếu hứng thú với việc làm gì đó cùng người khác
- Cảm thấy quá tải hoặc kích động
- Không thể tập trung
- Cảm thấy lo lắng khi dành thời gian với người khác
Tin tốt là nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu nào trong số đó, thì thời gian một mình có thể giúp bạn phục hồi. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người ta dành khoảng 11% thời gian một mình sẽ ít tiêu cực hơn trong các tương tác xã hội sau đó.
Cách để có thời gian một mình
Nếu bạn muốn dành thời gian một mình, điều này thực sự có lợi cho tinh thần của bạn. Việc ở một mình tự nguyện là điều rất quan trọng. Bạn cũng cần kiểm soát bản thân và có thể quay lại với thế giới xã hội bất cứ lúc nào bạn muốn.
Chọn thời điểm phù hợp:
Hãy suy nghĩ xem khi nào bạn muốn ở một mình. Lên kế hoạch cho thời gian này trong lịch trình của bạn và đảm bảo rằng mọi người đều biết họ không nên làm phiền bạn khi bạn muốn ở một mình.Tắt mạng xã hội
Lập kế hoạch cho một hoạt động nào đó
Không phải ai cảm thấy thoải mái khi ở một mình, vì vậy bạn có thể tìm kiếm sự giúp đỡ bằng cách lên kế hoạch cho những hoạt động bạn muốn thực hiện. Ví dụ như dành thời gian nghỉ ngơi, khám phá sở thích mới hoặc đọc sách.Đi bộ:
Nghiên cứu chỉ ra rằng việc đi dạo ngoài trời mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nếu bạn cảm thấy căng thẳng và mệt mỏi với các tương tác xã hội, hãy dành thời gian ra ngoài để thay đổi không khí, điều này có thể giúp bạn khôi phục sức khỏe.Thời gian ở một mình không phải lúc nào cũng phù hợp với mọi người. Hãy suy nghĩ về điều bạn muốn làm, và sau đó thử bắt đầu thực hiện một mình.
Mỗi người có nhu cầu về thời gian cô đơn và thời gian xã hội khác nhau, vì vậy hãy cân nhắc cách cân bằng giữa hai nhu cầu này theo nhu cầu riêng của bạn. Một số người chỉ cần vài phút để cân bằng và sau đó quay lại trạng thái tốt hơn, trong khi những người khác có thể cần nhiều thời gian hơn để ở một mình.
Tạo không gian cho bản thân ở một mình
Tìm kiếm thời gian một mình không phải lúc nào cũng dễ dàng. Những người xung quanh có thể có nhu cầu xã hội khác nhau và không hiểu được sự cô đơn mà bạn cần. Trách nhiệm gia đình và nuôi dạy con cái có thể tạo ra rào cản khiến bạn khó dành thời gian cho bản thân. Một số bước sau có thể giúp bạn khi rơi vào trường hợp tương tự:
Hãy làm rõ:
Hãy thông báo cho mọi người xung quanh bạn, bạn cùng phòng, các thành viên trong gia đình hoặc đồng nghiệp của bạn biết rằng bạn cần thời gian một mình.Hãy cụ thể hóa:
Cho mọi người hiểu rõ ý bạn. Ví dụ, bạn có thể nói rằng bạn cần một khoảng thời gian nhất định không bị ai làm phiền để đọc sách, xem phim hoặc nghe podcast.Có qua có lại
Nếu mọi người xung quanh đã cố gắng để bạn có thời gian một mình, thì điều quan trọng là bạn cũng phải giúp đỡ họ. Bạn có thể đề xuất đảm nhận một số trách nhiệm công việc trong khi họ cần có không gian riêng cho bản thân.Hãy linh hoạt:
Nếu bạn đang cố tìm thời gian cho bản thân khi không sống một mình hoặc sống gần với những người khác, bạn nên linh hoạt và tìm kiếm cơ hội để dành thời gian cho bản thân khi có thể.Hãy thử dậy sớm buổi sáng và tận hưởng khoảng thời gian yên bình trước khi những người khác trong nhà bắt đầu dậy. Nếu bạn không thể chọn như vậy, hãy thử làm một số điều tương tự như đi dạo quanh nhà hoặc để những thành viên khác trong gia đình trông trẻ nhỏ hoặc đảm nhận công việc nhà trong khi bạn thư giãn.
Phát triển tư duy đúng đắn
Nếu ý nghĩ về việc ở một mình khiến bạn lo sợ rằng bạn sẽ cảm thấy cô đơn, hãy nghiên cứu những phương pháp khuyến khích bạn có thể kiểm soát lại thời gian một mình như một cách để tránh cảm giác cô đơn. Trong một nghiên cứu, những người tham gia được giao nhiệm vụ đọc về tình trạng phổ biến của việc ở một mình, đọc một đoạn văn về những lợi ích của việc ở một mình hoặc đọc một chủ đề không liên quan.
Sau khi hoàn thành việc đọc này, mọi người sẽ dành khoảng 10 phút ở một mình. Trong thời gian đó, cảm xúc tích cực và tiêu cực đều giảm đi. Kết quả này cho thấy ở một mình không phải lúc nào cũng ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng của bạn, nhưng có thể giúp bạn kiểm soát cảm xúc của mình tốt hơn.
Các nghiên cứu cho thấy việc đọc về những lợi ích của việc ở một mình không nhất thiết khiến cho tâm trạng tốt hơn, tuy nhiên ít nhất là không gây ra sự giảm sút trong cảm xúc tích cực như hai nhóm khác.
Những phát hiện này cho thấy việc đánh giá lại thời gian mình dành ở một mình có thể đóng vai trò quan trọng trong việc kiềm chế những tác động tiêu cực có thể xảy ra khi cô đơn.
Tóm lại
Mặc dù thỉnh thoảng ở một mình có thể bị hiểu lầm là cô đơn, nhưng việc dành thời gian cho bản thân từ bây giờ và trong tương lai là rất quan trọng đối với hạnh phúc và sức khỏe tinh thần. Nếu việc dành thời gian cho bản thân khiến bạn buồn chán hoặc không thoải mái, hãy thử chia nhỏ thời gian ở một mình và tập trung vào một nhiệm vụ cụ thể.