[Tâm Lý] 3 Phương Pháp Lành Mạnh Đối Phó Với Chỉ Trích, Thất Vọng Và Thất Bại

Một trong những nhu cầu cơ bản nhất của con người là cảm giác mọi thứ về cơ bản đều ổn – tức là chúng ta không phải là tên thất bại, thế giới này không phải là một nơi khủng khiếp và dù cuộc sống có cản trở chúng ta kiểu gì, chúng ta sẽ có thể xử lý. 

Tất nhiên trong tình huống sinh tử thì nhu cầu này cực kỳ khó thỏa mãn. Đó là lý do tại sao hầu hết mọi người viện đủ lý do phủ nhận, ảo tưởng và khiến câu chuyện trở nên hợp lý. May mắn thay, hiếm khi chúng ta phải thường xuyên đối mặt với nguy cơ như vậy trong đời sống thường ngày. Nhưng mặc dù chúng ta không mấy khi gặp phải các mối đe dọa trong đời sống, chúng ta hay phải đối mặc mối lo ngại về tâm trạng và lòng tự trọng. 

Ai đó chỉ trích chúng ta hoặc ta phải đối mặt với một lựa chọn rất khó chịu hay thất bại một việc gì. Để xoay sở những huống này, chúng ta nảy ra một ý nghĩ sẽ khống chế những cảm xúc tiêu cực - như là một cách đối phó.

Mọi người thường coi việc giải quyết vấn đề bằng cách tự lừa dối mình là điều hiển nhiên

“Khi một cảm xúc tiêu cực ập đến, chúng ta không chú ý phương pháp chúng ta đang dùng và cho dù nó có phải là lừa dối chính mình hay không.”

Chỉ cần hỏi Charles Darwin đấy thôi. Ông đã phải chịu đựng những nỗi lo âu đến tê dại, đặc biệt là khi tác phẩm của ông bị các nhà phê bình chỉ trích. ('Hôm nay tôi rất kém cỏi & ngu ngốc & ghét tất cả mọi người & mọi thứ,' ông than thở với một người bạn trong một lá thư đặc biệt.)

Nhưng điều quan trọng với Darwin là tránh lừa dối bản thân và không che đậy những lời chỉ trích chính đáng hay những sai lầm của mình. Ông đã lấy sức mạnh từ lời động viên và sự thật này —ông đã cố gắng hết sức mình. Ông từng viết, 'Bất cứ khi nào tôi phát hiện ra tôi đã sai, hay tác phẩm của tôi chưa hoàn hảo, và lúc tôi bị chỉ trích đầy khinh bỉ, và thậm chí khi tôi được khen quá mức đến nỗi tôi thấy xấu hổ thì cách tốt nhất để an ủi chính mình là tự nhủ ‘Mình đã làm việc chăm chỉ và tốt nhất có thể, và không ai có thể làm tốt hơn cả thế.' '

Các trinh sát không phải không có sợ hãi, lo lắng, bất an, tuyệt vọng hay bất kỳ cảm xúc nào khác đưa ra những kết luận, và họ dựa vào các phương pháp giải quyết giống như bất kỳ ai khác.

“Bạn hầu như luôn có thể động viên chính mình mà không cần lừa dối bản thân nếu bạn nghiền ngẫm sự việc lâu hơn.”

Tôi thích tưởng tượng tất cả chiến lược khả thi— những cách bạn có thể khống chế cảm xúc tiêu cực — gom chúng lại trong một cái xô lớn theo nghĩa bóng. Một ít là tự lừa dối, chẳng hạn như từ chối thừa nhận một vấn đề hoặc để cho kẻ khác gánh tội thay. Còn lại việc nhắc nhở bản thân về một sự thật, chẳng hạn như những gì Darwin đã làm, hay nói 'Tôi đã thành công xử lý những vấn đề như thế này trong quá khứ.' Một số chiến lược trong cái xô ấy không liên quan việc đưa ra bất kỳ tuyên bố nào là không tự lừa dối, chẳng hạn như hít thở sâu và đếm đến 10.

Khi một cảm xúc tiêu cực ập đến, chúng ta thường vội vàng với tay vào xô và nắm lấy bất cứ thứ gì để làm cho bản thân cảm thấy khá hơn

Đề xuất tạo ra nhiều chiến lược đối phó và không cần phải làm theo thứ bạn rút ra khỏi 'xô' đâu. Bạn hầu như luôn có thể tự an ủi không cần lừa dối chính mình nếu bạn lục lọi trong cái xô lâu hơn một chút. Dưới đây là một số chiến lược phổ biến có thể khiến bạn cảm thấy khá hơn mà không cần phải đánh lừa bản thân:

Chuẩn bị

Tôi đã từng cảm thấy tội lỗi về một điều vô tâm mà tôi đã làm với một người bạn và dành một tuần để cố gắng giải thích cho hành vi của mình.

Tôi tự hỏi: 'Mình có nên xin lỗi không?'

“Không, không cần. Cô ấy có thể thậm chí cũng không để ý,' Nhiều lúc tôi nói với bản thân mình; và 'dù sao đi nữa có lẽ cô ấy có thể đã tha thứ' vào những thời điểm khác. Rõ ràng, tôi không thể hài lòng với những câu trên, đó là lý do tại sao tôi phải tiếp tục tranh luận tương tự với bản thân mình một lần nữa và một lần nữa.

Cuối cùng, tôi tự hỏi: 'Được rồi, tôi hẳn là nên xin lỗi. Vậy phải làm sao?”

“Đáng ngạc nhiên là việc thích nói rằng 'Chuyện đó có đúng đâu' giảm dần khi bạn cảm thấy bạn có một kế hoạch cụ thể cho những gì sẽ làm nếu nó là sự thật.”

Tôi không mất nhiều thời gian để soạn ra dàn ý sơ lược của lời xin lỗi mà không cần cảm thấy lo lắng quá nhiều. Và khi tôi tưởng tượng ra phản ứng của bạn mình, tôi nhận ra rằng tôi mong đợi cô ấy sẽ cảm kích và không giận nữa.

Một khi có hi vọng được tha lỗi, tôi trở lại câu hỏi ban đầu của mình: 'Mình có nên xin lỗi không?'

Bây giờ câu trả lời đã rõ ràng hơn nhiều: 'Có, mình nên xin lỗi.'

Sự thú vị đến từ việc thấy sống khi bạn bắt đầu có một kế hoạch cụ thể cho những gì bạn sẽ làm nếu điều đó là sự thật. Không cần phải trở nên phức tạp.

Ngay cả một kế hoạch đơn giản như “Đây là cách mình giải thích thất bại cho nhóm mình… ” hoặc “Đây là cách mình bắt đầu tìm một công việc mới… ” cũng có thể giúp bạn cảm thấy không cần phải phủ nhận để đối mặt với thực tế.

2. Trong cái rủi vẫn có cái may

Khi đứng giữa một cuộc tranh cãi, đôi khi tôi bắt đầu nghi ngờ rằng mình có thể đã sai. Đó không phải là tình huống dễ chịu, nhưng muốn gạch bỏ mấy suy nghĩ đó ra khỏi đầu và tập trung vào việc gỡ gạc lại mặt mũi của mình.

Thay vào đó, tôi nhắc nhở bản thân mình ” Trong cái rủi có cái may”: Chấp nhận một cuộc tranh cãi sẽ mang lại cho tôi sự công bằng. Nó thậm chí có thể làm cho tôi đáng tin cậy hơn, bởi vì tôi đã chứng minh rằng tôi không giữ vững lập trường chỉ vì lợi ích. giống như tôi đang đầu tư vào khả năng thuyết phục trong tương lai của mình.

“Nắng trong cơn giông là bài học bạn sẽ rút ra từ kinh nghiệm mà bạn có thể sử dụng để cứu giúp bạn khỏi những sai lầm tương tự trong tương lai.”

Giả sử bạn mất việc; thì giờ đây bạn không cần phải chịu đựng những lời bạc bẽo từ đồng nghiệp khó ở của mình. Đã có một cuộc hẹn đầy thảm họa? Mặt tích cực là bạn có thể biến nó thành một câu chuyện giải trí để kể sau này.

Nắng trong cơn giông là bài học bạn sẽ rút ra từ kinh nghiệm mà bạn có thể sử dụng để cứu giúp bạn khỏi những sai lầm tương tự trong tương lai.

Hãy nhớ rằng, mục đích không phải là thuyết phục bản thân rằng sự bất hạnh của bạn là một điều tốt. Ở đây, bạn không cần hợp lý hóa như “trái chanh trong ly nước chanh”. Bạn nhận cầu vồng sau cơn mưa và không cố gắng thuyết phục bản thân rằng nó là chuyện tốt. Nhưng nhiều lúc, đó là tất cả những gì bạn cần — nhận thấy đó là đủ để khiến bạn sẵn sàng chấp nhận thực tế của vấn đề.

3. Tập trung vào một mục tiêu khác

Một người bạn của tôi tên là Jon đồng sáng lập một công ty phần mềm, và trong những ngày đầu, anh ấy đã dành rất nhiều thời gian để tuyển và phỏng vấn những nhân viên mới tiềm năng. 

Jon sớm nhận thấy một điều đáng lo ngại: Khi anh tình cờ gặp người quan tâm đến vị trí này là một kỹ sư có tài năng, anh lẽ ra phải cảm thấy vui mừng. Sau tất cả, các kỹ sư chất lượng cao có thể góp nên sự thành công của một công ty phần mềm mới.

Nhưng thay vào đó, Jon lại cảm thấy thất vọng hoặc cay đắng. Ông sẽ khám xét kỹ lưỡng công việc của kỹ sư, hy vọng tìm được lý do để loại bỏ anh ta.

Ngẫm về hành vi của mình, Jon nhận ra: 'Tôi luôn tự hào mình là lập trình viên giỏi nhất.” Đó là lý do tại sao anh ta cảm thấy có động lực để bôi nhọ đối thủ cạnh tranh của mình như một chiến lược bảo vệ lòng tự trọng của mình.

Jon biết mục tiêu của mình là trở thành lập trình viên giỏi nhất phòng là không thực tế, chưa kể đến việc phản tác dụng đối với công ty non trẻ của mình.

Vì vậy, ông quyết định chuyển hướng tập trung và sửa đổi mục tiêu của mình: Thay vì tự hào mình là một lập trình viên tuyệt vời, ông quyết định bắt đầu tự hào mình là một người đánh giá khả năng lập trình. Đó là một sự thay thế thỏa đáng cho mục tiêu ban đầu và được chứng minh là thực sự hữu ích cho việc tuyển dụng.

“Khả năng nhìn nhận của bạn là quý giá, và bạn nên miễn cưỡng hy sinh nó để tinh thần thoải mái.”

Đây chỉ là một vài ý tưởng cho các phương pháp giải quyết. Bạn sẽ phát triển kỹ năng của riêng mình phù hợp với bạn bằng cách luyện tập.

Chỉ cần nhớ: Đừng dậm chân tại chỗ!

Khả năng nhìn nhận của bạn là quý giá, và bạn nên miễn cưỡng hy sinh nó để tinh thần thoải mái. Tin tốt là bạn không cần phải thế, áp dụng mấy cái trên nha!