[Tâm Lý] 5 Dấu Hiệu Báo Động Bạn Không Thể Xử Lý Cảm Xúc Của Mình

Một phần quan trọng trong việc xử lý những vết thương chưa lành là thấu hiểu những cảm xúc ẩn giấu. Lớn lên trong một gia đình rối ren, bị bạo hành bởi cha mẹ và người chăm sóc, hoặc phải đối mặt với bất kỳ bi kịch nào khác, việc phát triển xu hướng kiềm chế cảm xúc là điều bình thường. Đây là một cách để bảo vệ não của bạn khỏi những tình huống đau đớn và những kí ức xuất phát từ đó.

Một phần quan trọng trong việc giải quyết những tổn thương chưa lành là xử lý những cảm xúc ẩn giấu. Lớn lên trong một gia đình hỗn loạn, bị cha mẹ và người chăm sóc ngược đãi hoặc phải trải qua một khoảng thời gian đau buồn nào đó thì việc phát triển xu hướng kìm nén cảm xúc là điều bình thường. Đây là một cơ chế để bảo vệ bộ não của bạn khỏi những tình huống đau đớn và những ký ức bắt nguồn từ nó.

Tuy nhiên, kiềm chế và dồn nén cảm xúc là hai khái niệm khác biệt. Kiềm chế có nghĩa là bạn đặt cảm xúc sang một bên vì một tình huống hoặc khẩn cấp. Hãy tưởng tượng khi bạn phải thuyết trình quan trọng ở trường với thời hạn gần kề nhưng bạn lại tranh cãi với bạn bè hoặc gia đình. Bạn muốn giải quyết vấn đề hiện tại nhưng công việc của bạn cần hoàn thành ngay. Bạn tạm gửi sự tức giận hoặc bất mãn vào thư mục “sau” và hoàn thành bài tập cũng như giải quyết vấn đề của mình. Trong khi đó, dồn nén có nghĩa là bất kỳ cảm xúc nào bạn đang đối mặt sẽ không được giải quyết sau này, hoặc hoàn toàn không được giải quyết. Nó sẽ được đẩy xuống sâu vào trong trái tim và tâm trí của bạn, không bao giờ nổi lên nữa.

Tuy nhiên, có một sự khác biệt giữa việc kiềm chế cảm xúc và dồn nén chúng. Kiềm chế có nghĩa là bạn đặt cảm xúc sang một bên vì một tình huống hoặc khẩn cấp. Hãy tưởng tượng khi bạn phải thuyết trình quan trọng ở trường với thời hạn gần kề nhưng bạn lại tranh cãi với bạn bè hoặc gia đình. Bạn muốn giải quyết vấn đề hiện tại nhưng công việc của bạn cần hoàn thành ngay. Bạn tạm gửi sự tức giận hoặc bất mãn vào thư mục “sau” và hoàn thành bài tập cũng như giải quyết vấn đề của mình. Trong khi đó, dồn nén có nghĩa là bất kỳ cảm xúc nào bạn đang đối mặt sẽ không được giải quyết sau này, hoặc hoàn toàn không được giải quyết. Nó sẽ được đẩy xuống sâu vào trong trái tim và tâm trí của bạn, không bao giờ nổi lên nữa.

Tuy nhiên, những cảm xúc không được giải quyết giống như một ngọn núi lửa phun trào sau giấc ngủ yên. Theo một nghiên cứu năm 2019 của Patel & Patel, hậu quả của việc dồn nén cảm xúc của bạn biểu hiện ở việc hệ thống miễn dịch bị tổn thương, có thể bao gồm các bệnh như:

Nhưng cảm xúc không được giải quyết giống như một ngọn núi lửa bùng phát sau khi đã từng ngủ yên bình. Theo một nghiên cứu năm 2019 của Patel & Patel, hậu quả của việc kìm nén cảm xúc của bạn hiện ra trong một hệ thống miễn dịch bị tổn thương, có thể gây ra các bệnh như:

Rối loạn lo âu

Các rối loạn lo âu 

Triệu chứng trầm cảm

Các triệu chứng trầm cảm 

Đáng lưu ý là sức khỏe của bạn, việc xây dựng một mối quan hệ với cảm xúc của bạn để bạn có thể điều chỉnh và xử lý chúng, từ đó tránh xa một số căn bệnh này, là vô cùng quan trọng.

Chú trọng đến sức khỏe của bạn, việc xây dựng một mối quan hệ với cảm xúc của bạn để bạn có thể điều chỉnh và xử lý chúng, từ đó tránh xa một số căn bệnh này, là rất quan trọng.

Suy thận

Suy thận 

Vì lợi ích của sức khỏe của bạn, quan trọng vô cùng là bạn phải xây dựng một mối quan hệ với cảm xúc của mình để bạn có thể điều chỉnh và xử lý chúng, để bạn không phải mắc phải một số căn bệnh này. 

Vì lợi ích của sức khỏe của bạn, việc xây dựng một mối quan hệ với cảm xúc của bạn để bạn có thể điều chỉnh và xử lý chúng, từ đó bạn không phải mắc phải một số căn bệnh này, là điều rất quan trọng. 

Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo rằng bạn có thể không xử lý được cảm xúc của mình do tổn thương chưa được chữa lành.

Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo rằng bạn có thể không xử lý được cảm xúc của mình do tổn thương chưa được chữa lành.

1. Tê liệt

Làm Tê Liệt

Khi đấu tranh với cảm xúc của mình, bạn có thể cảm thấy tê liệt bên trong hoặc cảm thấy trống rỗng. Thế giới cảm xúc của bạn xám xịt và vì không chấp nhận được cảm xúc nên bạn đã sử dụng những thứ khác để lấp đầy thời gian của mình. Bạn có thể trốn tránh cảm xúc bằng cách sử dụng các chất kích thích, thức ăn, phương tiện truyền phát trực tuyến, mua sắm và mạng xã hội nhằm mục đích làm tê liệt bản thân. Bằng cách lăn chuột một cách vô thức hoặc có thể ngủ quên, bạn sẽ vượt qua cảm xúc của mình.

Khi bạn đấu tranh với cảm xúc của mình, bạn có thể cảm thấy một cảm giác tê liệt bên trong hoặc trống rỗng. Thế giới cảm xúc của bạn mờ đục và vì bạn không thừa nhận cảm xúc của mình, bạn sử dụng những điều khác để lấp đầy thời gian của mình. Bạn có thể tránh xa cảm xúc của mình bằng cách làm tê liệt bản thân với các chất, thức ăn, dịch vụ truyền phát trực tuyến, mua sắm và mạng xã hội. Bằng cách cuộn chuột một cách vô thức hoặc có thể ngủ nhiều, bạn vượt qua cảm xúc của mình.

Để thay đổi cách bạn nghĩ và không sử dụng các công cụ trốn tránh cảm xúc lâu dài nữa, hãy cố gắng giảm thời gian bạn dành cho một số công cụ giải trí. Bạn có cuộn chuột hàng giờ không? Đặt hẹn giờ để đứng dậy và dọn dẹp xung quanh nhà. Bạn cảm thấy áp lực khi không có ai để chia sẻ? Hãy liên hệ với những người yêu thương và bạn sẽ tìm thấy sự nhẹ nhàng khi chia sẻ với họ về những gì bạn đang trải qua.

Để thay đổi tư duy của bạn và không còn sử dụng các công cụ tránh cảm xúc lâu dài nữa, hãy cố gắng giảm thời gian bạn dành cho một số công cụ phân tán. Bạn có cuộn chuột hàng giờ không? Đặt hẹn giờ để đứng dậy và làm sạch xung quanh nhà bạn. Bạn cảm thấy áp lực khi không có ai để chia sẻ? Liên hệ với những người thân yêu và tìm sự giảm bớt khi kể cho họ nghe về những gì bạn đang trải qua.

2. Bận rộn kinh niên

Bận Rộn Lâu Dài 

Trong thế giới ngày nay, chúng ta luôn bận rộn. Có nhiều việc phải làm và dường như ít thời gian để nghỉ ngơi. Tuy nhiên, với một số người, chúng ta có thể biến nhiệm vụ của mình thành danh sách việc cần làm vĩnh viễn để tránh phải đối mặt với những cảm xúc và sự rối loạn trong lòng.

Trong thế giới hiện nay, chúng ta thường xuyên bận rộn. Có rất nhiều việc phải làm và dường như ít thời gian để nghỉ ngơi. Tuy nhiên, với một số người, chúng ta có thể biến những nhiệm vụ của mình thành danh sách việc cần làm mãi mãi để tránh phải đối mặt với những cảm xúc và sự rối loạn trong lòng.

Bằng cách làm việc quá sức, quá nhiều và liên tục chuyển từ việc này sang việc khác sẽ không có thời gian để xử lý cảm xúc. Nếu bạn không thể ngồi một mình trong im lặng với suy nghĩ của mình, đó có thể là dấu hiệu lớn cho thấy bạn đang sử dụng công việc để dồn nén cảm xúc. Hãy coi cảm xúc như công việc. Bằng cách dành thời gian để xử lý cảm xúc hiện tại và đối mặt với chúng một cách nghiêm túc, bạn sẽ dễ dàng vượt qua chúng. Ví dụ: Hãy tưởng tượng sự tức giận, xấu hổ của bạn như một con người và nói 'xin chào, cảm xúc, hoan nghênh bạn đã tới.' Nghe có vẻ kỳ lạ và ngượng ngịu nhưng thực sự rất có ích.

Bằng cách cam kết quá nhiều, làm việc quá sức và liên tục chuyển từ việc này sang việc khác không tạo ra không gian cho việc xử lý cảm xúc. Nếu bạn không thể ngồi một mình trong im lặng và với suy nghĩ của mình, đó có thể là dấu hiệu lớn cho thấy bạn đang sử dụng công việc để dồn nén cảm xúc. Một gợi ý để giúp giảm bớt hành vi này là coi cảm xúc của bạn như công việc. Bằng cách dành thời gian để xử lý một cảm xúc hiện tại và ngồi với cảm giác đó sẽ giúp bạn dễ dàng vượt qua nó. Hãy tưởng tượng sự tức giận, xấu hổ, chẳng hạn, như một người và nói 'xin chào, cảm xúc, bạn được chào đón ở đây.' Nó sẽ cảm thấy kỳ lạ và ngượng ngùng nhưng thực sự hiệu quả.

3. Bỏ qua những nhu cầu cần thiết

Mất Kết Nối Với Nhu Cầu

Sự dồn nén cảm xúc phần lớn bắt nguồn từ tuổi thơ. Ở trong một môi trường nơi bạn được dạy là 'biết ơn', 'không có lý do để buồn bã' hoặc 'phải bình tĩnh'. Những cảm xúc lặp đi lặp lại này hiện đang có tác động tiêu cực đến bạn và mối quan hệ với nhu cầu cá nhân vì bạn đã tự điều chỉnh mình để tự bảo vệ trong cuộc sống. Có thể bạn đã trải qua những trải nghiệm mà không chắc chắn rằng bạn thực sự thích nhưng lại để chúng diễn ra.

Một phần lớn của việc dồn nén cảm xúc bắt nguồn từ tuổi thơ. Sống trong một môi trường nơi bạn được dạy 'biết ơn', 'không có lý do để buồn bã' hoặc 'bình tĩnh'. Lời nhắc này lặp đi lặp lại đang ảnh hưởng tiêu cực đến bạn và mối quan hệ với nhu cầu của bản thân vì bạn đã tự điều chỉnh mình để tự bảo vệ trong cuộc sống. Có thể bạn đã trải qua những trải nghiệm mà không chắc chắn rằng bạn thực sự thích nhưng lại để chúng diễn ra.

Khi bạn mất kết nối với cảm xúc của mình, bạn sẽ không biết mình cần gì. Theo Anna Zapata, một tư vấn viên chuyên nghiệp có bằng cho biết, nếu bạn không nhận ra và tạo không gian cho cảm xúc của mình, bạn sẽ không biết liệu bạn cần tự làm dịu hay làm dịu lòng mình. Có thể bạn đã bị xấu hổ hoặc bị trừng phạt vì bày tỏ cảm xúc của mình nhưng điều quan trọng là phải nhận biết và thể hiện chúng. Một chuyên gia sức khỏe tâm thần cũng có thể giúp bạn trong việc này. Một phương pháp để giúp bạn kết nối tốt hơn với cảm xúc là bắt đầu bằng cách nhận biết cảm xúc nhiều hơn và tìm hiểu ý nghĩa của chúng. Sự tức giận, ví dụ, có nghĩa bạn có thể cần đặt ra ranh giới hoặc đối đầu với ai đó hoặc điều gì đó.

Khi bạn mất kết nối với cảm xúc của mình, bạn sẽ không biết mình cần gì. Theo Anna Zapata, một tư vấn viên tâm lý chuyên nghiệp có bằng, nếu bạn không thừa nhận và tạo không gian cho cảm xúc của mình, bạn sẽ không biết liệu bạn cần tự làm dịu hay làm dịu lòng mình. Có thể bạn đã bị xấu hổ hoặc bị trừng phạt vì bày tỏ cảm xúc của mình nhưng điều quan trọng là phải nhận biết và thể hiện chúng. Một chuyên gia sức khỏe tâm thần cũng có thể giúp bạn trong việc này. Một phương pháp để giúp bạn kết nối tốt hơn với cảm xúc là bắt đầu bằng cách nhận biết cảm xúc nhiều hơn và tìm hiểu ý nghĩa của chúng. Sự tức giận, ví dụ, có nghĩa bạn có thể cần đặt ra ranh giới hoặc đối đầu với ai đó hoặc điều gì đó.

Những người giàu cảm xúc có thể khiến bạn cảm thấy không thoải mái.

Những người giàu cảm xúc khiến bạn cảm thấy không thoải mái.

Nếu bạn đã phải kìm nén cảm xúc suốt đời, có thể bạn đã học cách thể hiện rất ít cảm xúc. Bạn giữ tinh thần nhẹ nhàng và thoải mái, một số người có thể gọi bạn là lạnh lùng, điềm tĩnh hoặc ung dung. Vì vậy, khi bạn thấy ai đó biểu hiện cảm xúc mạnh mẽ như nỗi đau buồn, bạn có thể trở nên rối bời, chán ghét hoặc căng thẳng. Điều này gây ra một xung đột bên trong khi quan sát ai đó thể hiện như vậy. Vì thế, bạn sẽ có xu hướng rút lui.

Nếu bạn đã phải chịu đựng sự kìm nén cảm xúc suốt đời, bạn có thể đã học cách biểu hiện rất ít cảm xúc. Bạn giữ tinh thần nhẹ nhàng và thoải mái, một số người có thể gọi bạn là lạnh lùng, điềm tĩnh hoặc ung dung. Do đó, khi bạn thấy ai đó biểu hiện cảm xúc mạnh mẽ như nỗi đau buồn, bạn có thể trở nên rối bời, chán ghét hoặc căng thẳng. Điều này gây ra một xung đột bên trong khi quan sát ai đó thể hiện như vậy. Vì thế, bạn sẽ có xu hướng rút lui.

Một điều khác có thể khiến bạn phiền lòng là khi người khác hỏi về cảm xúc của bạn. Điều này vô cùng không thoải mái và bạn cảm thấy rất bối rối và tức giận khi ánh sáng đặc biệt này dành cho bạn. Một chiến lược tốt là bắt đầu đối mặt và xử lý với cảm xúc của riêng mình. Khi bạn có thể tăng mức độ thoải mái với cảm xúc của mình, điều này làm cho việc nói về chúng dễ dàng hơn. Hãy thực hành sử dụng các câu nói có 'tôi'. 'Tôi cảm thấy tốt về điều này', 'Tôi cảm thấy rối bời', 'Tôi cảm thấy sợ hãi'.

Một điều khác có thể làm bạn không hài lòng là khi người khác hỏi về cảm xúc của bạn. Điều này vô cùng không thoải mái và bạn cảm thấy khá bực tức và căng thẳng khi ánh sáng đặc biệt này chú ý đến bạn. Một chiến lược tốt là bắt đầu đối mặt và xử lý với cảm xúc của riêng mình. Khi bạn có thể tăng mức độ thoải mái với cảm xúc của mình, điều này làm cho việc nói về chúng dễ dàng hơn. Hãy thực hành sử dụng các câu nói có 'tôi'. 'Tôi cảm thấy tốt về điều này', 'Tôi cảm thấy rối bời', 'Tôi cảm thấy sợ hãi'.

5. Trạng thái căng thẳng kéo dài

Căng thẳng liên tục 

Một điều thú vị về những người đã kìm nén cảm xúc từ khi còn nhỏ là sau này, tất cả những khoảnh khắc kìm nén cảm xúc trong họ sẽ phát triển thành trạng thái lo lắng trở nên tự nhiên. Họ sẽ sợ khi không có lý do để sợ. Hoặc họ có thể cảm thấy lo lắng hoặc thiếu năng lượng mà không biết lí do. Một số triệu chứng của căng thẳng có thể bao gồm:

Một sự thật thú vị về những người đã bị kìm nén cảm xúc từ thuở nhỏ là sau này, tất cả những khoảnh khắc giữ lại tất cả cảm xúc bên trong họ sẽ phát triển thành lo lắng trở thành trạng thái tự nhiên của họ. Họ trở nên sợ hãi khi họ không sợ hãi. Nếu không, họ có thể cảm thấy lo lắng hoặc thiếu năng lượng, ngay cả khi họ không chắc chắn về lí do. Một số triệu chứng của căng thẳng có thể bao gồm:

Căng cơ và đau,

Căng cơ và đau, 

Mệt mỏi và gặp vấn đề về giấc ngủ

Sự mệt mỏi và các vấn đề về giấc ngủ

Buồn nôn và các vấn đề về tiêu hóa.

Buồn nôn và vấn đề về tiêu hóa. 

Một bài tập hữu ích để đối phó với chúng là giảm thiểu hoặc cải thiện cách bạn quản lý căng thẳng. Điều này có thể ảnh hưởng tích cực đến tâm trí và cơ thể của bạn, giảm lo lắng và giúp bạn lấy lại cảm giác. Bạn có thể thực hành chánh niệm giúp giảm căng thẳng - tức là tập trung nhận thức của bạn vào thời điểm hiện tại - và thiền định. Một nghiên cứu năm 2020 của Kurth và Luders cho thấy những người thiền định lâu dài sẽ khiến các tế bào não mất đi hàng năm thấp hơn ở các vùng xử lý hệ thần kinh so với những người khác, nó còn giúp điều hòa tâm trạng và tích hợp cảm xúc, cải thiện sức khỏe tâm thần.

Một phương pháp hữu ích để đối phó với biểu hiện này là giảm thiểu hoặc cải thiện cách bạn quản lý căng thẳng. Điều này có thể ảnh hưởng tích cực đến tâm trí và cơ thể của bạn, giảm lo lắng và hỗ trợ bạn trong việc khôi phục cảm giác. Bạn có thể thực hành các kỹ thuật giảm căng thẳng như thực hành chánh niệm - tập trung nhẹ nhàng vào hiện tại lặp đi lặp lại - và thiền. Một nghiên cứu năm 2020 của Kurth và Luders cho thấy những người thiền lâu dài có mức giảm thấp hơn về mất mát não hàng năm ở các vùng liên quan đến xử lý hệ thần kinh, điều chỉnh tâm trạng và tích hợp cảm xúc, cải thiện sức khỏe tâm thần.

TỔNG KẾT

NHẬN XÉT CUỐI

Bạn có nhận ra bất kỳ dấu hiệu nào trong bản thân hoặc người bạn của bạn không? Mặc dù danh sách này không chứa tất cả các dấu hiệu, nhưng có thể là một điểm khởi đầu tốt. Và tin tốt là, với việc thực hành đều đặn, bạn có thể học cách sống bình yên với cảm xúc của mình, đặc biệt là những cảm xúc “tiêu cực”, để không bị chúng kiểm soát hoặc làm cho người khác trở thành người điều khiển cảm xúc và hành động của bạn một cách vô ý.

Bạn cần kiên nhẫn và tử tế với bản thân khi vượt qua những cảm xúc bị kìm nén. Nhà tâm lý trị liệu Ashley Ertel nói: “Con người thường có nhiều loại cảm xúc, nhưng đôi khi chúng có thể làm bạn cảm thấy tràn ngập”. “Những gì bạn đang làm là đáng tự hào.” Cảm xúc làm cho cuộc sống trở nên phong phú hơn và khi chúng ta có thể kết nối với những người khác (những người tốt với chúng ta) ở mức độ sâu sắc hơn, điều này sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống của chúng ta, nơi chúng ta khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.

Hãy nhớ kiên nhẫn và tử tế với chính mình trong quá trình vượt qua những cảm xúc bị kìm nén. Nhà trị liệu Ashley Ertel chia sẻ: “Đôi khi con người trải qua nhiều loại cảm xúc, nhưng đôi khi chúng có thể làm bạn cảm thấy choáng ngợp”. “Bạn đang làm điều đáng tự hào.” Cảm xúc làm cho cuộc sống trở nên đa dạng hơn, và khi chúng ta có thể kết nối với mọi người (những người tốt với chúng ta) ở mức độ sâu sắc hơn, điều này sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống của chúng ta, nơi chúng ta khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.

Quan trọng là bạn phải kiên nhẫn và tử tế với chính mình khi xử lý những cảm xúc bị kìm nén. “Việc có nhiều loại cảm xúc là điều phổ biến, nhưng đôi khi có thể làm bạn cảm thấy áp đặt”, nhà tâm lý trị liệu Ashley Ertel nói. “Việc bạn đang làm là điều đáng tự hào.” Cảm xúc làm cho cuộc sống trở nên phong phú hơn và khi chúng ta có thể kết nối với những người khác (những người tốt với chúng ta) ở những cấp độ sâu sắc hơn, điều này sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống của chúng ta, nơi chúng ta khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.

Tác giả: Max Gustavo