Buzz
Âm nhạc có ảnh hưởng đến cách chúng ta suy nghĩ, cảm nhận, và hành động như thế nào?
Làm thế nào âm nhạc ảnh hưởng đến cách chúng ta suy nghĩ, cảm nhận, và hành động?
Một trong những vấn đề quan trọng nhất trong tâm lý học về âm nhạc là cách âm nhạc ảnh hưởng đến trải nghiệm cảm xúc (Juslin, 2019). Âm nhạc có khả năng gợi lên những phản ứng cảm xúc mạnh mẽ như cảm giác rùng mình và hồi hộp ở người nghe.
Một trong những vấn đề quan trọng nhất trong tâm lý học về âm nhạc là cách âm nhạc ảnh hưởng đến trải nghiệm cảm xúc (Juslin, 2019). Âm nhạc có khả năng kích thích những phản ứng cảm xúc mạnh mẽ như cảm giác rùng mình và hồi hộp ở người nghe.
Cảm xúc tích cực chi phối trải nghiệm âm nhạc. Âm nhạc dễ chịu sẽ kích thích các chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến sự thưởng, như dopamine. Nghe nhạc là một cách dễ dàng để thay đổi tâm trạng hoặc giải tỏa căng thẳng. Người ta sử dụng âm nhạc trong cuộc sống hàng ngày để điều chỉnh, cải thiện và loại bỏ những trạng thái cảm xúc không mong muốn (ví dụ: căng thẳng, mệt mỏi). Nghe nhạc mang lại cho người nghe những cảm xúc và niềm vui như thế nào?
Cảm xúc tích cực chiếm ưu thế trong trải nghiệm âm nhạc. Âm nhạc dễ chịu có thể dẫn đến sự giải phóng các dẫn truyền thần kinh liên quan đến phần thưởng, như dopamine. Lắng nghe âm nhạc là một cách dễ dàng để thay đổi tâm trạng hoặc giảm căng thẳng. Mọi người sử dụng âm nhạc trong cuộc sống hàng ngày của họ để điều chỉnh, nâng cao, và giảm thiểu những trạng thái cảm xúc không mong muốn (ví dụ: căng thẳng, mệt mỏi). Lắng nghe âm nhạc tạo ra cảm xúc và niềm vui như thế nào?
1. Niềm Vui Âm Nhạc
1. Niềm Vui Âm Nhạc
.Niềm vui khi nghe nhạc dường như liên quan đến trung tâm niềm vui trong não như những hình thức niềm vui khác, như thức ăn, tình dục và ma túy. Bằng chứng cho thấy một kích thích thẩm mỹ, như âm nhạc, có thể tự nhiên nhắm đến các hệ thống dopamine của não thường tham gia vào các hành vi củng cố cao và gây nghiện.Trong một nghiên cứu, người tham gia đã nghe những bài hát yêu thích của họ sau khi sử dụng naltrexone. Naltrexone là một loại thuốc được sử dụng phổ biến để điều trị các rối loạn nghiện. Nhà nghiên cứu phát hiện rằng khi sử dụng naltrexone, người tham gia báo cáo rằng những bài hát yêu thích của họ không còn thú vị nữa (Malik và đồng nghiệp, 2017). Tuy nhiên, không phải ai cũng trải qua phản ứng cảm xúc mạnh mẽ với âm nhạc. Khoảng 5% dân số không cảm nhận được cảm giác rùng mình. Sự mất mát này về khả năng tìm thấy niềm vui đặc biệt từ âm nhạc được gọi là anhedonia âm nhạc.
Trong một nghiên cứu, các người tham gia đã nghe những bài hát yêu thích của họ sau khi dùng naltrexone. Naltrexone là một loại thuốc được kê toa rộng rãi để điều trị các rối loạn nghiện. Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng khi các đối tượng nghiên cứu dùng naltrexone, họ cho biết rằng những bài hát yêu thích của họ không còn mang lại niềm vui nữa (Malik và đồng nghiệp, 2017). Tuy nhiên, không phải ai cũng trải qua phản ứng cảm xúc mạnh mẽ với âm nhạc. Xấp xỉ 5% dân số không cảm nhận được cảm giác rùng mình. Khả năng này thiếu hụt về việc tìm thấy niềm vui đặc biệt từ âm nhạc đã được gọi là anhedonia âm nhạc.
Nguồn ảnh: Pinterest
2. Dự Đoán Âm Nhạc
2. Sự Mong Đợi Âm Nhạc
Âm nhạc có thể mang lại niềm vui khi nó đáp ứng và vi phạm các kỳ vọng. Càng không ngờ đến các sự kiện trong âm nhạc, trải nghiệm âm nhạc càng đầy bất ngờ (Gebauer & Kringelbach, 2012). Chúng ta đánh giá cao những âm nhạc ít dễ đoán và phức tạp hơn một chút3. Cảm Xúc Tinh Tế
3. Cảm xúc tinh tế
.
Nguồn hình ảnh: Pinterest
4. Hồi ức
. Hồi ức là một trong những phương tiện quan trọng mà các sự kiện âm nhạc gợi lên cảm xúc trong ta. Như cựu bác sĩ Oliver Sacks đã lưu ý, các cảm xúc và ký ức âm nhạc có thể tồn tại lâu hơn sau khi các loại ký ức khác đã phai nhạt. Một phần của lý do cho sức mạnh bền bỉ của âm nhạc dường như là do việc lắng nghe âm nhạc ảnh hưởng đến rất nhiều vùng của não, kích thích các kết nối và tạo ra các mối liên kết.4. Kí ức
.Kí ức là một trong những cách quan trọng mà các sự kiện âm nhạc gợi lên cảm xúc. Như bác sĩ Oliver Sacks đã ghi chú, các cảm xúc âm nhạc và ký ức âm nhạc có thể tồn tại lâu sau khi các dạng ký ức khác đã biến mất. Một phần của lý do cho sức mạnh bền bỉ của âm nhạc dường như là do việc nghe nhạc kích hoạt nhiều phần của não, kích thích các kết nối và tạo ra các mối liên kết.5. Xu hướng hành động
5. Xu hướng hành động
. Âm nhạc thường tạo ra xu hướng hành động mạnh mẽ để di chuyển phối hợp với âm nhạc (ví dụ, nhảy múa, đập chân). Nhịp độ nội tại của chúng ta (ví dụ, nhịp tim) tăng hoặc giảm để trở thành một với âm nhạc. Chúng ta trôi nổi và di chuyển cùng âm nhạc.
Nguồn hình ảnh: Pinterest
6. Bắt chước cảm xúc
. Âm nhạc không chỉ gợi lên cảm xúc ở mức độ cá nhân mà còn ở mức độ của nhóm và cộng đồng. Người nghe phản ánh các phản ứng của họ đối với thông điệp âm nhạc, như nỗi buồn từ nhạc buồn, hay sự hân hoan từ nhạc vui. Tương tự, âm nhạc nền cũng ảnh hưởng đến tâm trạng của người mua sắm và khách hàng.6. Bắt chước cảm xúc
.Âm nhạc không chỉ gợi lên cảm xúc ở mức độ cá nhân mà còn ở mức độ giữa cá nhân và nhóm. Người nghe phản ánh lại các phản ứng của họ với những gì âm nhạc thể hiện, như nỗi buồn từ nhạc buồn, hoặc niềm vui từ nhạc vui. Tương tự, âm nhạc nền ảnh hưởng đến tâm trạng của người mua và khách hàng.7. Hành vi người tiêu dùng
7. Hành vi tiêu dùng
.Âm nhạc nền có ảnh hưởng mạnh mẽ đáng ngạc nhiên đối với hành vi tiêu dùng. Ví dụ, một nghiên cứu (North, et al., 1999) tiết lộ rằng khách hàng ở khu vực đồ uống của siêu thị được phơi bày vào âm nhạc Pháp hoặc âm nhạc Đức. Kết quả cho thấy rằng rượu Pháp bán chạy hơn rượu Đức khi phát nhạc Pháp, trong khi rượu Đức bán chạy hơn rượu Pháp khi phát nhạc Đức.
Nguồn hình ảnh: Pinterest
8. Điều chỉnh tâm trạng
8. Điều chỉnh tâm trạng
.Trong những thời điểm không chắc chắn, mọi người khao khát 'trốn tránh' để tránh khổ đau và vấn đề của họ. Âm nhạc cung cấp một nguồn tài nguyên cho việc điều chỉnh cảm xúc. Mọi người sử dụng âm nhạc để đạt được các mục tiêu khác nhau, như làm cho năng lượng, duy trì tập trung vào một nhiệm vụ, và giảm nhàm chán. Ví dụ, nhạc buồn giúp người nghe tách ra khỏi các tình huống đau buồn (chia tay, tử vong, v.v.), và tập trung vào vẻ đẹp của âm nhạc. Hơn nữa, những lời bài hát đồng cảm với trải nghiệm cá nhân của người nghe có thể biểu hiện những cảm xúc hoặc trải nghiệm mà một người có thể không thể diễn đạt được bằng chính mình.9. Nhận thức về thời gian
9. Nhận thức về thời gian
Âm nhạc là một tác nhân cảm xúc mạnh mẽ làm thay đổi mối quan hệ của chúng ta với thời gian. Thực sự, thời gian dường như trôi nhanh khi nghe nhạc dễ chịu. Vì vậy, âm nhạc được sử dụng trong phòng chờ để giảm thiểu thời gian chờ đợi chủ quan và trong siêu thị để khuyến khích mọi người ở lại lâu hơn và mua nhiều hơn (Droit-Volet, et al., 2013). Nghe nhạc dễ chịu dường như làm chuyển hướng sự chú ý khỏi việc xử lý thời gian. Hơn nữa, hiệu ứng rút ngắn liên quan đến sự chú ý này dường như lớn hơn trong trường hợp của nhạc êm dịu với nhịp độ chậm.
Nguồn hình ảnh: Pinterest
10. Phát triển bản sắc
. Âm nhạc có thể là một công cụ mạnh mẽ cho quá trình phát triển bản sắc cá nhân (Lidskog, 2016). Người trẻ tìm thấy bản sắc của họ từ âm nhạc. Ví dụ, trong bộ phim Ánh sáng chói lòa, sức mạnh của bài hát Springsteen được thể hiện để nói lên trải nghiệm cá nhân của Javed. Lời bài hát giúp anh ta tìm ra tiếng nói mà anh ta chưa từng biết, động viên anh ta theo đuổi ước mơ, tìm kiếm tình yêu, và khẳng định chính mình.10. Phát triển bản sắc
.Âm nhạc có thể là một công cụ mạnh mẽ cho quá trình phát triển bản sắc cá nhân (Lidskog, 2016). Người trẻ tìm thấy bản sắc của họ từ âm nhạc. Ví dụ, trong bộ phim Ánh sáng chói lòa, sức mạnh của bài hát Springsteen được thể hiện để nói lên trải nghiệm cá nhân của Javed. Lời bài hát giúp anh ta tìm ra tiếng nói mà anh ta chưa từng biết, và lòng dũng cảm để theo đuổi ước mơ, tìm kiếm tình yêu, và tự khẳng định mình.
Nguồn hình ảnh: Pinterest
Tác giả: Shahram Heshmat
Nguồn tham khảo (của tác giả):
Droit-Volet S, Ramos D, Bueno JL, Bigand E. (2013) Âm nhạc, cảm xúc, và nhận thức về thời gian: ảnh hưởng của giá trị cảm xúc chủ quan và kích thích? Front Psychol; 4:417. DOI: 10.3389/fpsyg.2013.00417.
Gebauer L, và Morten L. Kringelbach (2012) Các chu kỳ thú vị không ngừng thay đổi của niềm vui âm nhạc: Vai trò của dopamine và kỳ vọng Psychomusicology: Âm nhạc, Tâm trí, và Não, Tập 22, Số 2, 152–16.
Juslin PN (2019), Giải thích về cảm xúc âm nhạc, Nhà xuất bản Đại học Oxford.
Lidskog Rolf (2016), Vai trò của âm nhạc trong quá trình hình thành bản sắc dân tộc trong di cư: một bài nghiên cứu tổng quan, Tạp chí Khoa học Xã hội Quốc tế, Tập 66, số 219-220, trang 23-38.
Malik Adiel, và đồng nghiệp (2017) Anhedonia với âm nhạc và mu-opioids: Bằng chứng từ việc sử dụng naltrexone. Báo cáo Khoa học, Tập 7, Số bài: 41952 DOI:10.1038/srep41952
North AC, Shilcock A, Hargreaves DJ. Ảnh hưởng của phong cách âm nhạc đối với chi phí của khách hàng nhà hàng. Môi trường và Hành vi. 2003;35:712–8.
