[Tâm Lý] Cách Phòng Tránh và Đối Phó với Sự Thao Túng

Nếu bạn đã từng bị thao túng, bạn sẽ hiểu cảm giác đau đớn khi phải đối mặt với nó. Thao túng cảm xúc thực sự là một hình thức lạm dụng tình cảm. Và giống như bất kỳ hành vi lạm dụng nào khác, nó có thể gây tổn thương cho sức khỏe tinh thần và đôi khi là thể chất của bạn. Bạn có thể bắt đầu nghi ngờ bản thân, mất niềm tin vào người khác, bị chìm đắm trong lo lắng và trầm cảm. Đó là lý do việc chia sẻ suy nghĩ, kiến thức và kinh nghiệm của chúng tôi về chủ đề này rất quan trọng.

Nhưng làm thế nào để bạn biết liệu mình đang bị thao túng hay không? Làm thế nào để bảo vệ bản thân khỏi những kẻ này? Và phải làm gì nếu bạn nhận ra người thân thiết của mình thực sự là một kẻ thao túng?

Nếu bạn muốn tìm hiểu, hãy tiếp tục đọc nhé!

Thủ đoạn của sự thao túng

Những kẻ thao túng có một loạt các kế hoạch để khiến bạn làm những gì họ muốn. Đôi khi những kỹ thuật đó có thể được ngụy trang tốt đến mức nó gần giống như một cuộc trò chuyện bình thường. Để bảo vệ bạn khỏi sự kìm hãm của họ, điều quan trọng là phải biết sự thao túng ấy trông như thế nào và nhận ra kẻ thao túng chuyên nghiệp.

Một kỹ thuật thao túng phổ biến đó là gaslighting (thao túng tâm lý). Một bài báo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Perspectives on Psychological Science vào năm 2021 định nghĩa rằng gaslighting như là một thủ thuật của sự thao túng để điều khiển người khác nghi ngờ bản thân hoặc tự nghi vấn  sự tỉnh táo của chính họ. Những kẻ này thường sử dụng các cụm từ thao túng rất cụ thể, điều này có thể giúp bạn dễ dàng phát hiện ra chúng! 

Một kẻ thao túng cũng có thể sử dụng hành động gây hấn thụ động với bạn. Đó là khi rõ ràng là họ nổi điên nhưng lại tránh nói trực tiếp. Họ có thể nói những điều như “Chà, tôi đoán là bạn không thực sự quan tâm đến điều đó”, chỉ để khiến họ có vẻ như là một nạn nhân. Một nghiên cứu năm 2021 từ tạp chí Frontiers in Psychology cho biết hành vi gây hấn thụ động thực sự là một cơ chế đối phó chưa trưởng thành.

Phòng vệ cho bản thân

Phát hiện kẻ thao túng chỉ là bước đầu tiên trong việc bảo vệ bản thân. Khi bạn nghe thấy những cụm từ mà khiến bạn cảm thấy phát điên hoặc sai trái, bạn sẽ phản ứng ngay lập tức. Dưới đây là một số kỹ thuật tâm lý hay mà bạn có thể học hỏi để chống lại kẻ thao túng.

Ranh giới cá nhân của bạn là gì?

Nedra Glover Tawwab, một nhân viên xã hội và nhà trị liệu được cấp phép lâm sàng, đã chia sẻ với VeryWellMind: “Việc cho mọi người biết những điều không phù hợp với bạn là một cách rất hữu ích để bảo vệ thế của bản thân.” Và đây chính là nơi mà ranh giới xuất hiện - những kỳ vọng và nhu cầu giúp bạn cảm thấy an toàn và thoải mái trong mối quan hệ với người khác. Ranh giới cho phép bạn thể hiện một thông điệp rõ ràng - Tôi sẽ không chấp nhận điều này! Vậy nên, hãy xem xét ranh giới cá nhân của bạn là gì - những hành động nào khiến bạn cảm thấy phiền lòng? Bạn muốn người khác đối xử với bạn như thế nào?

Không bao giờ!

Sau khi nhận biết được ranh giới của mình, bạn cần biết cách ngăn chặn kẻ thao túng vượt qua chúng. Việc học cách từ chối là một phần quan trọng trong quá trình này.

Nếu bạn thấy khó khăn khi nói “không” và giữ vững quan điểm của mình, có thể bạn sẽ phải đối mặt với việc cảm thấy cảm giác hài lòng của người khác. Một nghiên cứu năm 2015 trên tạp chí Bạo lực và Nạn nhân chỉ ra rằng việc làm hài lòng người khác thường là một phản ứng từ vết thương. Điều này bắt nguồn từ việc bạn được nuôi dưỡng trong một gia đình nơi tình cảm của bạn bị xao lạc và bị lãng quên. Vì vậy, bây giờ bạn có thể quá sợ hãi về phản ứng của người khác. Bạn không muốn cảm thấy mình là một người tồi tệ khi nói “không”. Làm việc với một nhà trị liệu có thể giúp bạn hiểu và thể hiện chấn thương của mình, đồng thời giúp bạn có sự tự tin và tạo khoảng cách với kẻ thao túng!

Chỉ có tôi và riêng tôi

Với những kẻ thao túng, mục tiêu duy nhất của họ là làm cho bản thân họ hạnh phúc, nhưng bạn có thể thay đổi điều đó cho chính mình. Hãy nhắc nhở họ rằng bạn là một con người, có cảm xúc và bạn sẽ không cho phép họ làm mất điều đó.

Một chiến lược giao tiếp tốt được gọi là tuyên bố 'Tôi'. Đó là những câu nói tập trung vào cảm xúc, suy nghĩ và niềm tin của bạn. Ví dụ: nếu một kẻ thao túng cố gắng phủ nhận cảm xúc của bạn bằng cách nói 'Đó không phải là vấn đề lớn', bạn có thể trả lời rằng: 'Tôi hiểu bạn có thể không coi đó là vấn đề lớn, nhưng tôi cảm thấy không thoải mái với tình huống này và tôi nghĩ đó không công bằng chút nào”. Cách tiếp cận này thường được sử dụng trong liệu pháp gia đình hoặc trong các mối quan hệ, và một nghiên cứu năm 2018 đã chỉ ra rằng nó có thể là một cách hiệu quả để giảm xung đột và thù địch!

Hiểu biết đáng tin cậy

Cuối cùng, luôn nhớ rằng một người không thể đại diện cho tất cả trong cuộc sống của bạn. Bạn có ai đó mà bạn tin tưởng? Một người bạn đồng hành, một thành viên trong gia đình, một nhà trị liệu, hoặc thậm chí là một người bạn trực tuyến? Nếu bạn nhận ra một số dấu hiệu nguy hiểm và nghĩ rằng bạn đang đối mặt với một kẻ thao túng, hãy cố gắng tìm sự giúp đỡ! Mô tả tình huống của bạn và hỏi ý kiến của một người đáng tin cậy. Họ có thể có cái nhìn khách quan về những gì đang xảy ra với bạn. Và nếu cả hai đều tin rằng ai đó đang cố gắng thao túng bạn, hãy dựa vào họ để hỗ trợ! Chúng tôi không muốn bạn phải đối mặt với điều này một mình.

Tác giả: StelaKosic