Buzz
Thành công của Taylor Swift không chỉ là do hình tượng mà còn là nhờ âm nhạc được sáng tạo một cách khoa học.
Nữ ca sĩ Taylor Swift gần đây đã trở thành tỷ phú với khối tài sản ròng đạt 1.1 tỷ USD sau thành công của The Eras Tour. Chuyến lưu diễn này được cô mô tả như “hành trình đi qua các kỷ nguyên âm nhạc của mình”.
Theo nhà phân tích tài chính Callie Cox, Taylor không chỉ là biểu tượng âm nhạc pop hiện đại mà còn là hiện tượng kinh tế. Mỗi thành phố cô dừng chân trong tour đều thu về hàng triệu USD, đồng thời đẩy mạnh nền kinh tế địa phương. Thậm chí tại Seattle, những động đất nhỏ xảy ra trong concert đã tạo ra sự rung chuyển tương đương cơn địa chấn 2.3 độ Richter.
Bên cạnh yếu tố concept và văn hóa fandom thân thiện, âm nhạc của Taylor Swift đã thành công với cách tiếp cận khoa học. Theo trang chuyên về thần kinh Neuroscience, hầu hết bài hát của Taylor đáp ứng đầy đủ yếu tố làm nhạc “hay” theo các nghiên cứu sâu về âm thanh.
“Giai điệu một nốt” kích thích não
Theo một nghiên cứu của các chuyên gia tâm lý, các bài hát bắt tai thường có cấu trúc đơn giản, tiết tấu nhanh, và luôn lặp lại theo một khuôn mẫu nhất định. Để tạo sự nổi bật, cần có những “bước ngoặt giai điệu” giữa các phần khác nhau.
Taylor Swift đã sử dụng giai điệu một nốt trong các đoạn nhạc của mình, tạo ra cấu trúc đơn giản và ổn định, khiến người nghe không thể quên bài hát.
Đoạn nhạc tiếp theo thường mang đến những thay đổi thú vị, khi sử dụng nốt nhạc khác biệt. Nếu nốt nhạc cao hơn, sẽ kích thích adrenaline và dopamine, còn nếu nốt thấp hơn, tạo cảm giác giải phóng căng thẳng.
Những ví dụ rõ ràng về “giai điệu một nốt” có thể thấy trong các bài như Our Song hay Out of the Woods. Câu “Our song is a slamming screen door” với từ “door” được hát cao bất ngờ, mang lại năng lượng mạnh mẽ sau phần giai điệu mở đầu.
Tìm thấy sự “quen thuộc” trong những bài hát mới
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science, niềm vui khi nghe nhạc chủ yếu đến từ việc dự đoán. Khi nghe một bản nhạc mới, ta thường cảm nhận được sự quen thuộc và lạ lẫm, đem lại trải nghiệm thú vị cho não bộ.
Nhóm nghiên cứu thực hiện thí nghiệm để chứng minh rằng, khi người nghe thích một bài hát mới, các khu vực não liên quan đến phần thưởng và trí nhớ trong não hoạt động mạnh mẽ.
Khi nghe nhạc mới, não tự động tìm kiếm các đặc điểm quen thuộc từ những bài hát khác, góp phần tạo ra những cảm xúc mãnh liệt, điều mà Taylor Swift đã áp dụng trong âm nhạc của mình.
Theo các chuyên gia từ tạp chí âm nhạc Switched On Pop, Taylor Swift tạo ra những kiểu mẫu quen thuộc và biến đổi chúng một cách độc đáo, gây ấn tượng mạnh mẽ cho người hâm mộ.
Ví dụ điển hình là hai phiên bản của ca khúc Love Story được thu âm vào năm 2008 và 2021. Fan không chỉ được nghe lại những điểm quen thuộc mà còn phát hiện ra những điểm mới đầy thú vị.
Thời gian và bối cảnh ra đời của một bài hát/album có ảnh hưởng lớn đến cách mà não nhận thức âm nhạc, và album Folklore và Evermore là ví dụ điển hình cho điều này.
Ngoài giai điệu, còn nhiều yếu tố khác tác động đến cách não nhận thức âm nhạc và giúp bạn hình thành “gu” âm nhạc. Thời gian và bối cảnh ra đời của một bài hát/album là hai yếu tố quan trọng trong điều này.
Theo Neuroscience, Folklore và Evermore đánh dấu một thời kỳ chuyển tiếp quan trọng trong sự nghiệp âm nhạc của Taylor Swift. Các album này không còn sử dụng nhiều cấu trúc giai điệu truyền thống như trước, thay vào đó là sự thử nghiệm và đổi mới.
Dù đã trải qua nhiều thay đổi, cả hai album vẫn nhận được sự hoan nghênh lớn từ người hâm mộ, với Folklore giành giải Grammy 2021 cho Album của năm. Thời gian được xem là một yếu tố quan trọng giúp họ đạt được thành công này, theo Switched On Pop.
Cả hai album ra mắt vào thời điểm đặc biệt của năm 2020, khi COVID-19 lan rộng và thế giới trải qua nhiều biến động. Sự đồng điệu giữa âm nhạc của Taylor và bối cảnh thế giới khiến nhiều người cảm nhận được tình thế đang thay đổi, tạo ra sự kết nối đặc biệt với người nghe.
Ngoài việc mang đến câu chuyện sâu sắc, các bài hát trong Folklore và Evermore cũng là điểm tựa tinh thần giúp người nghe vượt qua những khó khăn của cuộc sống. Điều này giải thích vì sao hai album này được đánh giá cao, mặc dù khác biệt hoàn toàn so với âm nhạc trước đây của Taylor Swift.
Những bài hát từ Folklore và Evermore đã lan tỏa khắp nơi
Dù không hiểu gì về Taylor Swift, có lẽ bạn cũng đã nghe bài Shake It Off hoặc Blank Space ở một nơi nào đó. Cô có những bài hát phổ biến mà gần như bạn nghe thấy ở mọi nơi, và sau một thời gian nghe lặp đi lặp lại, bạn cũng tự nhiên thích chúng.
Đây là một ví dụ điển hình cho hiệu ứng tiếp xúc thường xuyên (mere exposure effect). Khi tiếp xúc đủ nhiều và đủ lâu với một cái gì đó, bạn dễ phát triển sự thiên vị cho nó. Thậm chí với tính chất “bắt tai” của âm nhạc Taylor, có lúc bạn sẽ tự động huýt sáo hoặc hát theo những bài hát đó mà không hề biết.
Một nghiên cứu dựa trên MRI khác trên PubMed cũng chỉ ra rằng, những giai điệu quen thuộc kích hoạt hệ thống phần thưởng não nhiều hơn là sự thích thú tự nhiên của chúng ta. Nói cách khác, khi nghe những bài hát quen thuộc của Taylor Swift, bạn sẽ tự cảm thấy hưng phấn dù có phải là Swiftie hay không.
