[Tâm Lý] Liệu Tính Cách Có Thể Dự Đoán Được Sự Hòa Hợp Với Người Khác Không?

Có những người có khả năng kết nối tốt hơn với người khác? Có những đặc điểm tính cách nào có thể giúp một người hòa hợp với mọi người hơn không? Theo các nhà nghiên cứu về tính cách con người, câu trả lời là - đại khái vậy.

Có một số người có khả năng xây dựng mối quan hệ thành công hơn không? Có những đặc điểm tính cách nào phù hợp hơn để giúp mọi người hòa hợp với nhau không? Theo các nhà nghiên cứu về tính cách, câu trả lời là - có một phần.

Để hiểu được cách tính cách ảnh hưởng đến các mối quan hệ, chúng ta cần suy nghĩ về ba khía cạnh của một mối quan hệ.

Nguồn ảnh: google.com

Trước hết, chúng ta cần xem xét điều được gọi là hiệu ứng “diễn viên”. Hiệu ứng này cho thấy tính cách của một người có thể ảnh hưởng đến cách họ cảm nhận về người khác — liệu có một số người chỉ cần dễ hòa thuận với người khác, thích hợp hơn và hạnh phúc hơn trong mối quan hệ so với những người khác.

Thứ hai, chúng ta cần xem xét những gì được gọi là hiệu ứng “đối tác”. Hiệu ứng đối tác đề cập đến cách tính cách của một người ảnh hưởng đến cách người khác cảm nhận về họ — liệu một số người chỉ dễ dàng hòa thuận và hạnh phúc hơn trong mối quan hệ so với những người khác.

Thứ ba, chúng ta cần xem xét hiệu ứng “mối quan hệ”. Hiệu ứng này đề cập đến những tác động đặc biệt trong các mối quan hệ cụ thể giữa con người — liệu có hai người cảm thấy hòa thuận và hạnh phúc với nhau hơn so với việc họ ở cùng một người khác hay không.

Tiếp theo, chúng ta phải xem xét những gì được gọi là hiệu ứng “diễn viên”. Hiệu ứng này ám chỉ cách tính cách của một người ảnh hưởng đến cách họ cảm nhận về người khác — liệu một số người có xu hướng hòa thuận và hạnh phúc hơn trong mối quan hệ của họ so với những người khác.

Sau đó, chúng ta cần xem xét hiệu ứng “đối tác”. Hiệu ứng đối tác đề cập đến cách tính cách của một người ảnh hưởng đến cách người khác cảm nhận về họ — liệu một số người chỉ dễ dàng hòa thuận và hạnh phúc hơn trong mối quan hệ so với những người khác.

Cuối cùng, chúng ta cần xem xét hiệu ứng “mối quan hệ”. Hiệu ứng này ám chỉ các tác động đặc biệt trong các mối quan hệ cụ thể giữa con người — liệu có hai người cảm thấy hòa thuận và hạnh phúc với nhau hơn so với việc họ ở cùng một người khác hay không.

Tại sao ba khía cạnh này lại quan trọng trong việc hiểu cách tính cách ảnh hưởng đến cách chúng ta hòa hợp với người khác? Để hiểu được vai trò của tính cách, chúng ta phải suy nghĩ về cách tính cách của mỗi người tạo nên từng hiệu ứng này — cách tính cách của mỗi người tạo ra cách họ thích và hòa thuận với người khác (hiệu ứng 'diễn viên'), cách người khác thích và hòa thuận với họ (hiệu ứng 'đối tác'), và cách tính cách của họ tương tác với đối tác trong mối quan hệ, để xác định sự tương thích đặc biệt của họ (hiệu ứng 'mối quan hệ').

Vì sao ba khía cạnh này lại quan trọng trong việc hiểu cách tính cách ảnh hưởng đến cách chúng ta hòa hợp với người khác? Để hiểu được vai trò của tính cách, chúng ta phải suy nghĩ về cách tính cách của mỗi người tạo nên từng hiệu ứng này — cách tính cách của mỗi người tạo ra cách họ thích và hòa thuận với người khác (hiệu ứng 'diễn viên'), cách người khác thích và hòa thuận với họ (hiệu ứng 'đối tác'), và cách tính cách của họ tương tác với đối tác trong mối quan hệ, để xác định sự tương thích đặc biệt của họ (hiệu ứng 'mối quan hệ').

Sự cân bằng cảm xúc

Stability Emotion

Nguồn ảnh: google.com

Về hiệu ứng 'diễn viên' và hiệu ứng 'đối tác', kết quả khá nhất quán — cụ thể là những người có sự ổn định hơn về mặt cảm xúc, tức họ có xu hướng ít bị ảnh hưởng bởi những điều tiêu cực như trầm cảm, lo lắng, bất an, đồng thời cũng ít gặp tình trạng rối loạn thần kinh hơn, thường cho biết rằng họ có khả năng hòa hợp với người khác hơn và cũng như có được cảm giác hạnh phúc trong các mối quan hệ từ mối quan hệ lãng mạn, đồng nghiệp hay giữa các thành viên trong gia đình (hiệu ứng 'diễn viên').

Về các hiệu ứng 'diễn viên' và 'đối tác', kết quả khá nhất quán — những người có sự ổn định về mặt cảm xúc hơn — tức là những người có xu hướng ít trải qua cảm xúc tiêu cực như trầm cảm và lo lắng, và ít thần kinh và không an toàn — thường báo cáo rằng họ hòa thuận hơn với người khác và hạnh phúc hơn trong các mối quan hệ với đối tác lãng mạn, đồng nghiệp và mối quan hệ gia đình (hiệu ứng diễn viên).

Sự ổn định về cảm xúc cũng là chỉ báo mạnh nhất về việc chúng ta hòa hợp với ai (hiệu ứng 'đối tác') — mọi người báo cáo rằng họ hòa thuận hơn và hạnh phúc hơn trong các mối quan hệ với những người thân thiết có sự ổn định cảm xúc hơn.

Sự ổn định về cảm xúc cũng là yếu tố dự đoán mạnh nhất về việc chúng ta hòa hợp với ai (hiệu ứng 'đối tác') — mọi người báo cáo rằng họ hòa thuận hơn và hạnh phúc hơn trong các mối quan hệ với những người thân thiết có sự ổn định cảm xúc hơn.

Các nhà nghiên cứu đã gọi sự thiếu ổn định về mặt cảm xúc là 'kẻ giết chết mối quan hệ'. Khi ai đó thiếu ổn định về mặt cảm xúc, cả họ lẫn những người thân xung quanh thường ít hài lòng với mối quan hệ của họ. Điều này có vẻ đúng trong cả mối quan hệ lãng mạn và mối quan hệ cha mẹ con. Ví dụ, sự ổn định về cảm xúc của trẻ em có liên quan đến sự ấm áp và căng thẳng của phụ huynh.

Các nhà nghiên cứu đã gọi sự thiếu ổn định về mặt cảm xúc là 'kẻ giết chết mối quan hệ'. Khi ai đó thiếu ổn định về mặt cảm xúc, cả họ lẫn những người thân xung quanh thường ít hài lòng với mối quan hệ của họ. Điều này có vẻ đúng trong cả mối quan hệ lãng mạn và mối quan hệ cha mẹ con. Ví dụ, sự ổn định về cảm xúc của trẻ em có liên quan đến sự ấm áp và căng thẳng của phụ huynh.

Hai kiểu tính cách khác nhau cũng ảnh hưởng mạnh mẽ đến cách chúng ta hòa hợp với người khác. Những người có xu hướng hướng ra cộng đồng nhiều hơn — tức là những người có tính cách dễ chịu, ấm áp, trung thực và khiêm tốn, ít kiêu ngạo hoặc chống đối — thường báo cáo rằng họ hòa thuận hơn với người khác và có thể xây dựng được các mối quan hệ hạnh phúc (hiệu ứng 'diễn viên'), và những người trong mối quan hệ của họ cũng đồng ý (hiệu ứng 'đối tác'). Điều này cũng đúng (cả hiệu ứng 'diễn viên' và 'đối tác') đối với những người có khả năng tự kiểm soát cao — tức là họ tận tâm hơn và tính cách cũng ít bốc đồng.

Hai lĩnh vực tính cách khác cũng đã được liên kết mạnh mẽ với việc chúng ta hòa hợp với người khác. Những người có tính cách hướng nội — dễ chịu, ấm áp, trung thực và khiêm tốn, ít kiêu ngạo và đối địch — thường cho biết hòa thuận hơn với người khác và có mối quan hệ hạnh phúc hơn (hiệu ứng diễn viên), và đối tác của họ cũng báo cáo tương tự (hiệu ứng đối tác). Điều này cũng đúng (cả hiệu ứng diễn viên và đối tác) đối với những người có khả năng tự kiểm soát cao — tức là những người có xu hướng trách nhiệm hơn và ít bốc đồng.

Những người có tích cách dễ gần gũi — hướng ngoại, thích giao du và có sự ảnh hưởng tích cực — thường báo cáo hòa thuận hơn và có mối quan hệ hạnh phúc hơn với người yêu, đồng nghiệp và gia đình (hiệu ứng diễn viên). Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu chưa tìm ra bằng chứng thuyết phục nào cho thấy việc có tích cách hướng ngoại có liên quan đến mức độ hài lòng và hạnh phúc trong các mối quan hệ (không có hiệu ứng đối tác).

Những người có tích cách hướng ngoại — hướng ra bên ngoài, hòa đồng và tích cực — thường báo cáo hòa thuận hơn và có mối quan hệ hạnh phúc hơn với người yêu, đồng nghiệp và gia đình (hiệu ứng diễn viên). Nhưng các nhà nghiên cứu chưa tìm thấy bằng chứng mạnh mẽ cho thấy việc có một đối tác hướng ngoại hơn liên quan đến các mối quan hệ tốt hơn (không có hiệu ứng đối tác).

Liệu trái dấu có hút nhau?

Do Opposites Attract?

Nguồn ảnh: google.com

Còn về hiệu ứng “mối quan hệ” thì sao? Những người có đặc điểm tính cách giống nhau liệu có thể hòa thuận với nhau hơn không? Giống như chúng ta thường được nghe nói, 'chim lông kết đàn?' Hay là 'trái dấu hút nhau?'

What about relationship effects? Do people with more similar personality traits get along better? As they say, do “birds of a feather flock together?' Or is it that “opposites attract?'

Có lẽ nó phụ thuộc vào đặc điểm tính cách cụ thể. Sự thật là cho dù có những câu ngạn ngữ nghe có vẻ thuyết phục này, các nhà nghiên cứu khi xem xét về sự giống và khác nhau về tính cách đã nhận thấy rằng rất ít bằng chứng cho thấy sự kết hợp giữa nhiều đặc điểm tính cách trong một mối quan hệ có thể dự đoán xem chúng ta sẽ bị thu hút bởi ai, hòa hợp như thế nào hay mức độ hạnh phúc của mình và đối phương. Điều này không chỉ đúng với các mối quan hệ lãng mạn, mà cả với bạn bè và gia đình.

Maybe it depends on the particular personality trait. Well, it turns out that despite these compelling adages, researchers who have looked at personality similarity and dissimilarity have found little evidence that unique combinations of personality traits between two relationship partners predict who people are attracted to, how well they get along, or how happy they are in their relationships. This is true not just for romantic relationships, but friend and family relationships as well.

Và khi chúng ta xem xét ba khía cạnh trên (diễn viên, đối tác và mối quan hệ) cũng như mức độ quan trọng của chúng, thì hóa ra khi chúng ta suy xét về mức độ hòa hợp và hạnh phúc trong mối quan hệ của mình, thì phần lớn cảm xúc của chúng ta đều bắt nguồn từ hiệu ứng “mối quan hệ” — tức sự tương thích độc nhất mà chúng ta có với người khác.

And when you consider the three aspects of relationships (actor, partner, and relationship effects) and how much they matter, it turns out that when we look at how well we get along with others and are happy in our relationships, most of our feelings about our relationships are due to relationship affects—the unique compatibility that we have with another person.

Các đặc điểm tính cách liên quan đến việc ai có xu hướng hòa thuận với người khác và ai trở thành người mà mọi người sẽ hòa thuận, nhưng chúng không giải thích được tại sao bạn hòa hợp với một người cụ thể trong cuộc sống, khía cạnh của mối quan hệ thực sự quan trọng nhất. Đây là lý do tại sao tôi trả lời “hơi thế” cho câu hỏi liệu một số đặc điểm tính cách có hỗ trợ tốt hơn trong việc làm cho mọi người hòa thuận với nhau hay không. Và đây là bí ẩn về sự tương thích — tại sao các thuật toán ghép đôi trong các ứng dụng hẹn hò chỉ có thể đưa chúng ta đến đây. Bởi vì các nhà nghiên cứu vẫn chưa thực sự hiểu rõ điều gì làm cho hai người hợp nhau.

Các đặc điểm tính cách liên quan đến ai thường hòa thuận với người khác và ai trở thành người mà mọi người sẽ hòa thuận, nhưng chúng không cho chúng ta biết vì sao bạn hòa hợp với một người cụ thể trong cuộc sống, khía cạnh của mối quan hệ thực sự quan trọng nhất. Đây là lý do tôi trả lời “đại loại thế” cho câu hỏi liệu một số đặc điểm tính cách có hỗ trợ tốt hơn trong việc làm cho mọi người hòa thuận với nhau hay không. Và đây là bí ẩn về sự tương thích — tại sao các thuật toán ghép đôi trong các ứng dụng hẹn hò chỉ có thể đưa chúng ta đến đây. Bởi vì các nhà nghiên cứu vẫn chưa thực sự hiểu rõ điều gì làm cho hai người hợp nhau.

Một số lưu ý khi đọc về những kết quả nghiên cứu này:

A couple of caveats to keep in mind when reading about these research findings:

1. Bởi vì chúng ta không thể dễ dàng gán cho người khác một tính cách nhất định hoặc mối quan hệ nhất định, vậy nên bài nghiên cứu kiểm tra xem tính cách có liên quan như thế nào đến các mối quan hệ thường mang tính tương quan giữa hai đối tượng trong đó. Các nhà nghiên cứu tiến hành các nghiên cứu theo chiều dọc, trong đó họ xem xét làm thế nào tính cách có thể dự đoán được kết quả của mối quan hệ sau này, và điều này có thể giúp hiểu được chiều hướng của những tác động này. (Tính cách định hình các mối quan hệ hay ngược lại? Câu trả lời là cả hai).

1. Because we cannot readily assign people to certain personalities or certain relationships, the research examining how personality is related to relationships is typically correlational. Researchers do conduct longitudinal studies in which they examine how personality at one point in time predicts later relationship outcomes, which can help get a sense of the direction of these effects. (Does personality shape relationships or the other way around? The answer is both).

2. Cuộc nghiên cứu này đề cập đến những gì thường xảy ra. Trung bình, những người có đặc tính ổn định cảm xúc thấp hơn thường ít hòa đồng hơn với người khác. Điều này không đồng nghĩa rằng với mỗi người cụ thể, điều này nhất thiết sẽ xảy ra. Nếu bạn có khuynh hướng lo lắng hoặc trầm cảm hoặc không an tâm, nghiên cứu cho thấy bạn có thể gặp khó khăn hơn trong việc xây dựng mối quan hệ; tuy nhiên, cũng có nghiên cứu xác định các yếu tố giảm nhẹ các tác động này. Ví dụ, có một đối tác biểu đạt lòng biết ơn dường như giúp giảm bớt các tác động tiêu cực của việc thiếu an toàn trong mối quan hệ (Park et al., 2019).

2. Nghiên cứu này báo cáo về những gì thường xảy ra. Trung bình, những người có đặc tính ổn định cảm xúc thấp hơn có xu hướng ít hòa đồng hơn với người khác. Điều này không có nghĩa là đối với mỗi người cụ thể, điều này sẽ nhất thiết xảy ra. Nếu bạn có khuynh hướng lo lắng hoặc trầm cảm hoặc không an tâm, nghiên cứu cho thấy bạn có thể gặp khó khăn hơn trong việc xây dựng mối quan hệ; nhưng, cũng có nghiên cứu xác định các yếu tố giảm nhẹ các tác động này. Ví dụ, có một đối tác biểu đạt lòng biết ơn dường như giúp giảm bớt các tác động tiêu cực của việc thiếu an toàn trong mối quan hệ (Park et al., 2019).

(1) Thông thường, các nhà nghiên cứu sẽ quan sát các cặp đôi hoặc mối quan hệ giữa hai người, nhưng lý thuyết có thể bạn cũng có những ảnh hưởng độc đáo về cách một bộ ba hoặc một nhóm nhỏ của mọi người cùng nhau so với cách họ là với những người khác.

(1) Thông thường, nhà nghiên cứu thường xem xét các cặp đôi, hoặc mối quan hệ giữa hai người, nhưng lý thuyết cũng có thể có các tác động đặc biệt về cách một bộ ba hoặc một nhóm nhỏ của mọi người cùng nhau so với cách họ là với những người khác.

Tác giả: Amie M.Gordon