Với nhiều người, kỳ nghỉ hè không bao giờ đến sớm - đặc biệt là với nửa dân số Mỹ, năm ngoái họ đã phải hủy bỏ kế hoạch mùa hè của mình vì đại dịch.
Nhưng khi một kỳ nghỉ đang đến gần, bạn có bao giờ cảm thấy như nó sắp kết thúc trước cả khi bắt đầu không?
Nếu vậy, bạn không phải là người đơn độc.
Trong một số nghiên cứu gần đây mà Gabriela Tonietto, Sam Maglio, Eric VanEpps và tôi thực hiện, chúng tôi phát hiện rằng khoảng một nửa số người được khảo sát cho biết chuyến đi cuối tuần sắp tới của họ dường như sẽ kết thúc ngay khi mới bắt đầu.
Cảm giác này có thể có “hiệu ứng gợn sóng”. Nó có thể thay đổi kế hoạch cho các chuyến đi. Ví dụ, bạn có thể quyết định giảm số lượng các hoạt động đi, thay vào đó, bạn có thể chi tiêu nhiều tiền hơn cho một bữa tối đắt tiền để tận hưởng thời gian ít ỏi mà bạn cảm thấy mình còn lại.
Xu hướng này bắt nguồn từ đâu? Và chúng ta có thể tránh được không?
Không phải mọi sự kiện đều giống nhau
Khi mọi người mong đợi điều gì đó, họ thường muốn nó xảy ra càng sớm càng tốt và kéo dài càng lâu càng tốt. Hãy xem xét tác động của tư duy này trong ngữ cảnh của Lễ Tạ Ơn.
Chúng tôi chọn Lễ Tạ Ơn vì hầu hết mọi người ở Mỹ đều ăn mừng ngày này, nhưng không phải ai cũng mong chờ. Một số thích vì đó là thời gian gia đình tụ họp hàng năm. Số khác lại lo sợ ngày này vì mệt mỏi với việc nấu nướng, dọn dẹp hoặc lo lắng về gia đình.
Vào thứ Hai trước Lễ Tạ Ơn năm 2019, chúng tôi khảo sát 510 người trực tuyến về mong đợi của họ cho kỳ nghỉ lễ. Sau đó, họ được hỏi về thời gian còn lại đến ngày lễ và cảm giác về sự kéo dài của ngày đó. Họ đánh giá trên thang điểm 100 - từ 0 là rất ngắn đến 100 là rất dài.
Như dự đoán, càng mong chờ Lễ Tạ Ơn, thì cảm giác ngày đó kéo dài và diễn ra nhanh chóng hơn. Thú vị là, mong muốn một điều gì đó có vẻ làm suy giảm thời gian thực tế của nó trong tâm trí.
Tinh thần hứng khởi
Đa số mọi người tin rằng 'thời gian trôi nhanh khi vui vẻ'. Thực tế, nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi thời gian trôi nhanh, mọi người thường cho rằng nhiệm vụ của họ làm đều rất hấp dẫn và thú vị.
Chúng tôi nghĩ rằng mọi người có thể đang hiểu sai mối quan hệ giữa thời gian và niềm vui khi đánh giá sự trải qua của các sự kiện chưa xảy ra.
Do đó, mọi người thường nghĩ rằng các sự kiện vui vẻ như kỳ nghỉ lễ sẽ trôi qua rất nhanh. Đồng thời, sự chú ý đến một sự kiện có thể khiến cảm giác thời gian kéo dài. Sự kết hợp giữa thời gian trì hoãn bắt đầu sự kiện và sự kết thúc sớm hơn thường khiến cho mọi người cảm thấy như sự kiện đó sắp kết thúc.
Trong một nghiên cứu khác, chúng tôi yêu cầu người tham gia tưởng tượng một chuyến đi cuối tuần sẽ vui hoặc khủng khiếp. Sau đó, chúng tôi hỏi họ về cảm nhận về thời gian bắt đầu và kết thúc chuyến đi bằng cách sử dụng thang điểm tương tự như trên. 46% người tham gia cho rằng chuyến đi vui đã bắt đầu và kết thúc ở gần như cùng một thời điểm.
Suy nghĩ hàng giờ và hàng ngày
Chúng tôi muốn thể hiện rằng hai cách đánh giá về cùng một sự kiện có thể làm cho sự kiện đó trở nên ít quan trọng trong tâm trí của mọi người.
Chúng tôi tin rằng nếu không phân biệt rõ ràng giữa hai khía cạnh này trong khảo sát, và thay vào đó hỏi trực tiếp về thời gian diễn ra của sự kiện, một phần nhỏ mọi người sẽ cho rằng sự kiện họ mong đợi đã kết thúc.
Chúng tôi đã kiểm tra lý thuyết này trong một nghiên cứu khác, trong đó chúng tôi thông báo với người tham gia rằng họ sẽ xem liên tục hai video dài 5 phút. Chúng tôi mô tả video thứ hai là hài hước hoặc nhàm chán, sau đó hỏi họ rằng họ nghĩ mỗi video sẽ kéo dài bao lâu.
Chúng tôi thấy rằng những người tham gia dự đoán rằng video hài hước sẽ kéo dài ít hơn và diễn ra nhanh hơn so với video nhàm chán. Nhưng chúng tôi cũng nhận ra rằng họ nghĩ video nhàm chán sẽ còn tồn tại lâu hơn một chút so với phản ứng mà chúng tôi nhận được từ các nghiên cứu trước đó.
Khám phá này giúp chúng ta nhìn nhận sự kiện một cách khác, tức là tập trung vào thời lượng thực tế. Bởi vì trong nghiên cứu này, người tham gia trả lời trực tiếp thời lượng của video hài hước, chứ không phải là nhận thức về khoảng cách giữa mở đầu và kết thúc của một sự việc. Từ đó, họ ít có khả năng cho rằng sự kiện sẽ kết thúc ngay khi bắt đầu.
Mặc dù nghe có vẻ đơn giản và hiển nhiên, nhưng khi quyết định thời gian diễn ra và sử dụng thời gian đó như thế nào, chúng ta thường dựa vào cảm giác cá nhân của mình, không phải là thước đo thời gian khách quan.
Do đó, khi chờ đợi những sự kiện được mong đợi như kỳ nghỉ lễ, quan trọng là nhớ nhắc bản thân rằng kỳ nghỉ đó sẽ kéo dài trong bao nhiêu ngày. Nhờ điều này, bạn sẽ tận hưởng nhiều hơn từ trải nghiệm và hy vọng bạn có thể tận dụng thời gian một cách tốt nhất.