[Tâm Lý] Nỗi Sợ Thân Mật: Hiểu Rõ Nguyên Nhân Nhiều Người Ngại Gần Gũi

Nỗi sợ sự thân mật là gì?

Nỗi Sợ Thân Mật Là Gì?

Nỗi sợ thân mật là nỗi lo tiềm thức về sự gần gũi, thường ảnh hưởng đến các mối quan hệ cá nhân của con người. Sự e ngại gần gũi về thể xác và/hoặc cảm xúc thường xuất hiện trong những mối quan hệ thân thiết và ý nghĩa nhất.

Nỗi sợ sự thân mật thường là một nỗi lo tiềm thức về sự gần gũi, thường ảnh hưởng đến các mối quan hệ cá nhân. Sự sợ hãi này về mặt thể xác và/hoặc cảm xúc thường xuất hiện trong các mối quan hệ gần gũi và quan trọng nhất của con người.

Nỗi sợ sự thân mật này bắt nguồn từ đâu?

Nguồn Gốc Của Nỗi Sợ Thân Mật Là Gì?

Dù đôi khi chúng ta nhận biết rằng mình sợ hãi và nghi ngờ về tình yêu, nhưng thường thì chúng ta xem nỗi sợ này như là lo lắng về những kết quả tiêu cực có thể xảy ra: bị từ chối, mối quan hệ xấu đi hoặc cảm giác yêu thương không được đáp lại. Tuy nhiên, nỗi sợ thân mật thường do những cảm xúc tích cực gây ra nhiều hơn là tiêu cực. Thực tế, việc được người mình quan tâm đáp lại và trải nghiệm cảm giác yêu thương có thể khơi dậy nỗi sợ hãi sâu sắc về sự thân mật và làm cho việc duy trì một mối quan hệ thân thiết trở nên khó khăn.

Mặc dù đôi khi chúng ta nhận thức rõ rằng mình lo lắng và không tin tưởng vào tình yêu, nhưng thường chúng ta xem những nỗi sợ này như là lo lắng về những kết quả tiêu cực có thể xảy ra: bị từ chối, mối quan hệ tan vỡ hoặc tình cảm không được đáp lại. Tuy nhiên, nỗi sợ thân mật thường được kích hoạt bởi những cảm xúc tích cực hơn là tiêu cực. Thực tế, khi được người mà chúng ta thực sự quan tâm chọn và trải nghiệm cảm giác yêu thương của họ, điều này thường khơi dậy nỗi sợ hãi sâu sắc về sự thân mật và gây khó khăn trong việc duy trì mối quan hệ gần gũi.

Tại sao cảm giác tích cực lại dẫn đến nỗi sợ thân mật?

Tại sao cảm giác tích cực lại kích hoạt nỗi sợ thân mật?

Thật bất ngờ khi biết rằng sự kháng cự thân mật thực sự thường không đến từ hành động của người khác mà từ kẻ thù ẩn nấp bên trong chính chúng ta.

Có thể ngạc nhiên khi biết rằng sự chống cự thân mật thực sự thường không xuất phát từ hành động của đối tác, mà từ kẻ thù tiềm ẩn bên trong chúng ta.

Vấn đề nằm ở chỗ, cách tích cực mà người yêu nhìn nhận chúng ta thường mâu thuẫn với cách tiêu cực mà chúng ta tự nhìn nhận bản thân. Đáng buồn thay, chúng ta duy trì thái độ tiêu cực về bản thân và chống lại việc được nhìn nhận khác đi. Bởi vì chúng ta khó chấp nhận sự thật rằng mình được yêu thương ảnh hưởng đến hình ảnh cơ bản về bản thân, chúng ta thường hình thành sự kháng cự đối với tình yêu.

Vấn đề là cách người yêu nhìn nhận tích cực về chúng ta thường mâu thuẫn với cách tiêu cực mà chúng ta tự nhìn nhận bản thân. Đáng tiếc là, chúng ta bám lấy những thái độ tiêu cực về bản thân và chống lại việc được nhìn nhận khác đi. Bởi vì khó để chấp nhận sự thật rằng mình được yêu thương ảnh hưởng đến hình ảnh cơ bản của chúng ta, chúng ta thường tạo ra sự kháng cự đối với tình yêu.

Những thái độ tiêu cực này xuất phát từ đâu?

Nguồn Gốc Của Những Thái Độ Tiêu Cực Này Là Gì?

Những niềm tin tiêu cực ẩn sâu này bắt nguồn từ cảm giác mà chúng ta đã phát triển từ thời thơ ấu về việc mình xấu xa, khó ưa và thiếu sót. Dù những thái độ này có thể đau đớn hoặc khó chịu, chúng lại quen thuộc với chúng ta và luôn ẩn sâu trong tiềm thức. Khi trưởng thành, chúng ta lầm tưởng rằng những niềm tin này là hiển nhiên và không thể thay đổi.

Những niềm tin tiêu cực cốt lõi này dựa trên cảm xúc sâu sắc mà chúng ta phát triển từ thời thơ ấu về việc mình xấu xa, không đáng yêu hoặc thiếu sót. Mặc dù những thái độ này có thể gây đau đớn hoặc khó chịu, nhưng chúng quen thuộc với chúng ta, và chúng ta quen với việc chúng luôn hiện diện trong tiềm thức. Khi trưởng thành, chúng ta nhầm lẫn rằng những niềm tin này là căn bản và không thể sửa đổi.

Nỗi sợ sự thân mật tác động đến chúng ta như thế nào?

Nỗi sợ thân mật ảnh hưởng đến chúng ta như thế nào?

Chúng ta không cố ý từ chối tình yêu để duy trì sự quen thuộc. Thay vào đó, khi có sự gần gũi và thân mật, chúng ta phản ứng bằng những hành vi gây căng thẳng cho mối quan hệ và đẩy người mình yêu ra xa.

Chúng ta không chủ ý từ chối tình yêu để bảo toàn bản sắc quen thuộc. Thay vào đó, khi có sự gần gũi và thân mật, chúng ta phản ứng bằng những hành vi gây căng thẳng cho mối quan hệ và đẩy người mình yêu ra xa.

Dưới đây là một số biểu hiện phổ biến khi mọi người né tránh cảm xúc do sợ sự thân mật:

Dưới đây là một số cách phổ biến mà mọi người tạo khoảng cách cảm xúc do sợ sự thân mật:

• Giấu đi cảm xúc thật

  Che giấu tình cảm

• Phản ứng thờ ơ hoặc tiêu cực trước sự yêu thương hoặc sự công nhận tích cực

  Phản ứng lãnh đạm hoặc tiêu cực với sự yêu thương hoặc sự công nhận

• Trở nên hoang tưởng hoặc nghi ngờ đối phương

  Hoang tưởng hoặc nghi ngờ người yêu

• Mất hứng thú với tình dục

  Không còn hứng thú với tình dục

• Chỉ trích đối phương quá mức

  Quá mức chỉ trích người yêu

• Cảm thấy dè dặt hoặc kháng cự sự gần gũi

  Thận trọng hoặc kháng cự sự gần gũi

Làm sao để vượt qua Nỗi sợ Thân mật?

Cách Vượt Qua Nỗi Sợ Thân Mật

Nguồn hình: Google

Để vượt qua nỗi sợ thân mật, chúng ta phải thách thức những thái độ tiêu cực về bản thân và không đẩy những người yêu thương ra xa. Bạn cũng có thể thách thức sự kháng cự từ bên trong đối với tình yêu. Hãy đối mặt với hình ảnh tiêu cực về bản thân và mở lòng đón nhận một mối quan hệ yêu đương.

Để vượt qua nỗi sợ thân mật, chúng ta phải thách thức những thái độ tiêu cực về bản thân và không đẩy người thân yêu ra xa. Có thể thách thức sự kháng cự cốt lõi đối với tình yêu. Chúng ta có thể đối mặt với hình ảnh tiêu cực về bản thân và mở rộng sự chịu đựng cho một mối quan hệ yêu thương.

Chúng ta có thể vượt qua nỗi sợ thân mật và trải nghiệm những mối quan hệ yêu thương và thân mật hơn.

Chúng ta có thể vượt qua nỗi sợ thân mật và tận hưởng những mối quan hệ yêu thương và thân mật hơn.

Tìm hiểu thêm về Nỗi sợ thân mật

Thông tin thêm về Nỗi sợ thân mật

Mặc dù nghe có vẻ lạ, tình yêu không chỉ khó tìm kiếm mà còn khó chấp nhận và khoan dung. Hầu hết chúng ta đều nói rằng muốn tìm một người bạn đời yêu thương, nhưng nhiều người trong số chúng ta lại có nỗi sợ thân mật sâu kín khiến việc xây dựng mối quan hệ thân thiết trở nên khó khăn. Trải nghiệm tình yêu đích thực thường khiến khả năng tự vệ của chúng ta bị đe dọa và khiến nỗi lo âu dậy lên khi chúng ta trở nên yếu đuối và mở lòng với người khác. Điều này tạo ra sự sợ hãi thân mật. Yêu đương không chỉ mang lại sự hứng thú và thỏa mãn; nó cũng gây ra lo lắng, sợ hãi bị từ chối và sự mất mát tiềm ẩn. Chính vì lý do này mà nhiều người tránh xa các mối quan hệ yêu đương.

Tình yêu không chỉ khó tìm kiếm, nhưng nhìn vào khía cạnh kỳ lạ của nó, còn khó chấp nhận và khoan dung. Hầu hết chúng ta nói rằng muốn tìm một đối tác yêu thương, nhưng nhiều người trong số chúng ta lại có nỗi sợ thân mật sâu kín khiến việc xây dựng mối quan hệ thân thiết trở nên khó khăn. Trải nghiệm tình yêu đích thực thường khiến khả năng tự vệ của chúng ta bị đe dọa và gợi lên nỗi lo âu khi chúng ta trở nên yếu đuối và mở lòng với người khác. Điều này dẫn đến nỗi sợ hãi thân mật. Yêu đương không chỉ mang lại sự hứng thú và thỏa mãn; nó cũng gây ra lo lắng, sợ hãi bị từ chối và sự mất mát tiềm ẩn. Chính vì lý do này mà nhiều người tránh xa các mối quan hệ yêu đương.

Nguồn ảnh: Google

Nỗi sợ thân mật bắt đầu phát triển từ sớm trong cuộc sống. Khi còn bé, khi chúng ta bị từ chối và/hoặc cảm xúc đau đớn, thường chúng ta đóng cửa. Chúng ta học cách không phụ thuộc vào người khác như một cách chống chọi. Thậm chí chúng ta có thể bắt đầu dựa vào sự thỏa mãn tưởng tượng thay vì những tương tác thực tế với người khác; khác biệt với con người, những tưởng tượng không thể làm tổn thương chúng ta. Theo thời gian, chúng ta có thể thích những tưởng tượng này hơn là những tương tác cá nhân thực tế và sự công nhận hoặc tình yêu thương thực sự. Sau những tổn thương trong mối quan hệ đầu tiên, chúng ta sợ bị tổn thương một lần nữa. Chúng ta e dè khi mở cơ hội khác để được yêu thương.

Nỗi sợ thân mật bắt đầu phát triển sớm trong cuộc sống. Lúc còn trẻ, khi chúng ta trải qua sự từ chối và/hoặc cảm xúc đau đớn, thường chúng ta đóng cửa. Chúng ta học cách không phụ thuộc vào người khác như một cách chống chọi. Fantasies không thể làm tổn thương chúng ta, khác biệt với con người. Sau những tổn thương ban đầu, chúng ta sợ bị tổn thương lại. Chúng ta e dè khi mở cơ hội khác để được yêu thương.

Nếu chúng ta cảm thấy bị bỏ qua hoặc hiểu nhầm khi còn nhỏ, chúng ta sẽ khó tin rằng có ai đó thực sự yêu thương và trân trọng mình. Những cảm xúc tiêu cực mà chúng ta phát triển về bản thân trong những năm đầu đời đã trở thành một phần sâu sắc của con người chúng ta. Do đó, khi có ai đó yêu thương và ảnh hưởng tích cực đối với chúng ta, chúng ta trải qua một mâu thuẫn bên trong. Chúng ta không biết liệu nên tin vào cái nhìn tử tế và yêu thương của người mới này đối với chúng ta hay làm theo cảm xúc quen thuộc, cá nhân về bản thân. Do đó, thường chúng ta phản ứng bằng sự nghi ngờ và thiếu niềm tin khi có ai đó yêu thương chúng ta, vì nỗi sợ hãi về sự thân mật đã được đánh thức.

Nếu khi còn nhỏ chúng ta cảm thấy bị bỏ rơi hoặc không được hiểu biết, chúng ta có thể gặp khó khăn trong việc tin rằng ai đó có thể thực sự yêu thương và trân trọng chúng ta. Cảm xúc tiêu cực mà chúng ta phát triển về bản thân ở tuổi thơ đã trở thành một phần không thể thiếu của con người chúng ta. Do đó, khi có ai đó yêu thương và phản ứng tích cực với chúng ta, chúng ta trải qua một mâu thuẫn bên trong. Chúng ta không biết liệu nên tin vào cái nhìn yêu thương và tử tế mới này đối với chúng ta hay theo cảm xúc quen thuộc, cá nhân về bản thân. Do đó, thường chúng ta phản ứng bằng sự nghi ngờ và không tin tưởng khi có ai đó yêu thương chúng ta, vì nỗi sợ hãi về sự thân mật đã bị đánh thức.

Khả năng chấp nhận tình yêu và tận hưởng các mối quan hệ yêu thương của chúng ta cũng có thể bị ảnh hưởng tiêu cực bởi những vấn đề tồn tại.  Khi cảm thấy được yêu thương và ngưỡng mộ, chúng ta bắt đầu đánh giá cao bản thân hơn và bắt đầu trân trọng cuộc sống hơn. Điều này có thể khiến chúng ta cảm thấy đau đớn hơn khi nghĩ về cái chết. Chúng ta lo sợ mất đi người thân yêu và mất đi bản thân, và trong quá trình đó, nhiều người trong chúng ta rút lui từ các mối quan hệ. Sợ chết có xu hướng tăng cường nỗi sợ sự thân mật.

Khả năng chấp nhận tình yêu và thưởng thức những mối quan hệ yêu thương của chúng ta cũng có thể bị ảnh hưởng tiêu cực bởi các vấn đề tồn tại.  Khi cảm thấy được yêu thương và ngưỡng mộ, chúng ta bắt đầu đánh giá cao bản thân hơn và bắt đầu trân trọng cuộc sống hơn. Điều này có thể khiến chúng ta cảm thấy đau đớn hơn khi nghĩ về cái chết. Chúng ta lo sợ mất đi người thân yêu và mất đi bản thân, và trong quá trình đó, nhiều người trong chúng ta rút lui từ các mối quan hệ. Sợ chết có xu hướng tăng cường nỗi sợ sự thân mật.

Nguồn ảnh: Google

Dù nỗi sợ sự gần gũi phần lớn là quá trình vô thức, ta vẫn có thể quan sát được cách nó ảnh hưởng đến hành vi của chúng ta. Khi ta đẩy đối phương ra xa cảm xúc hoặc lẩn tránh tình cảm của họ, ta đang hành động dựa trên nỗi sợ này. Giữ lại những phẩm chất tích cực mà đối phương mong muốn nhất là một cách khác để ta đối phó với nỗi sợ này. Thường ta cố gắng làm mình ít đáng yêu hơn để không phải sợ hãi khi được yêu thương. Những hành vi này có thể giảm bớt lo lắng của ta về việc quá gần ai đó, nhưng chúng cũng có một cái giá đắt. Hành động theo nỗi sợ này giữ cho hình ảnh tiêu cực về bản thân và khiến ta không thể trải nghiệm niềm vui và sự thỏa mãn tuyệt vời mà tình yêu mang lại.

Mặc dù nỗi sợ sự gần gũi chủ yếu là một quá trình vô thức, ta vẫn có thể quan sát được cách nó ảnh hưởng đến hành vi của ta. Khi ta đẩy đối phương ra xa cảm xúc hoặc rút lui khỏi tình cảm của họ, ta đang hành động dựa trên nỗi sợ này. Giữ lại những phẩm chất tích cực mà đối phương mong muốn nhất là một cách khác để ta đối phó với nỗi sợ này. Thường ta cố gắng làm mình ít đáng yêu hơn để không phải sợ hãi khi được yêu thương. Những hành vi này có thể giảm bớt lo lắng của ta về việc quá gần ai đó, nhưng chúng cũng có một cái giá đắt. Hành động theo nỗi sợ này giữ cho hình ảnh tiêu cực về bản thân và khiến ta không thể trải nghiệm niềm vui và sự thỏa mãn tuyệt vời mà tình yêu mang lại.

Tuy nỗi sợ sự gần gũi chủ yếu là quá trình vô thức, ta vẫn có thể vượt qua. Ta có thể khiến bản thân ngừng sợ hãi tình yêu và để ai đó bước đến bên. Ta có thể nhận ra những hành vi được thúc đẩy bởi nỗi sợ này và thách thức những phản ứng tự vệ này ngăn cản tình yêu. Ta có thể dễ bị tổn thương trong mối quan hệ yêu đương bởi sự kháng cự việc né tránh tưởng tượng về tình yêu hoặc thực hiện những hành vi xa cách và kìm nén. Ta có thể vẫn trở nên trung thực với cảm xúc, học cách “bày tỏ” nỗi lo lắng khi gần bên nhau mà không phải xa cách, và dần dần tăng khả năng chịu đựng khi được yêu thương. Bằng cách thực hiện những hành động cần thiết để đối đầu nỗi sợ sự gần gũi, ta có thể cởi mở hơn với việc cho và chấp nhận tình yêu.

Dù nỗi sợ sự gần gũi, ta vẫn có thể vượt qua. Ta có thể phát triển bản thân để ngừng sợ hãi tình yêu và mở cửa cho người khác. Ta có thể nhận ra những hành vi do nỗi sợ này thúc đẩy và thách thức những phản ứng tự vệ này ngăn cản tình yêu. Ta có thể duy trì tính toàn vẹn, học cách “vượt qua” lo lắng khi gần bên mà không rút lui, và từ từ tăng cường sự chịu đựng khi được yêu thương. Bằng cách thực hiện những hành động cần thiết để đối đầu nỗi sợ sự gần gũi, ta có thể mở rộng khả năng cho cả việc cho và nhận tình yêu.

Tác giả: PsychAlive