Thú vị khi hát, tự tưởng mình là Adele ẩn mình, nhưng khi nghe lại bản thu âm, mơ ước vỡ tan. Bạn có cảm thấy như vậy không, khi “rùng mình” với giọng hát của chính mình không?
“Giọng của ai thế này?” không chỉ là nỗi lo của bạn mà còn của 62% người tham gia khảo sát của nhà tâm lý học Silke Paulmann. Có người hoang mang một lúc, có người thậm chí không nhận ra giọng của mình trong bản thu âm. Hiện tượng này được gọi là voice confrontation (tạm dịch: sự đối đầu với giọng nói). Vậy, tại sao lại có voice confrontation?
Não tiếp nhận giọng thu âm khác so với giọng khi nói
Chúng ta nhận biết âm thanh thông qua màng nhĩ lắng nghe rung động. Nhưng việc xử lý trong não bộ mới làm cho sự khác biệt.
Khi nghe bản thu, âm thanh từ bên ngoài được truyền qua không khí đến tai. Quá trình này gọi là 'truyền không khí' (air conduction). Tiếp theo, sóng âm tiếp tục đi vào tai trong, đến ốc tai, và sau đó biến thành tín hiệu thần kinh để não bộ xử lý.
Khi nghe từ thanh quản, ngoài không khí, màng nhĩ còn tiếp nhận rung động từ xương hàm và xương sọ, tạo hiệu ứng 'dẫn truyền quán tính qua xương'. Sự kết hợp giữa dẫn truyền ngoài và trong làm nổi bật âm thanh ở tần số thấp.
Điều này khiến giọng nói trở nên trầm và phong phú hơn trong khi ghi âm sẽ tạo ra âm thanh mỏng manh, cao và xa lạ, gây ra hiện tượng voice confrontation.
Không chỉ là câu chuyện về âm thanh
Bí mật của cảm xúc
Ngoài cảm giác xa lạ với giọng nói, voice confrontation còn đến từ việc nhận biết “tín hiệu ngôn ngữ phụ”.
Khi nói, chúng ta không thể tránh khỏi việc tiết lộ cảm xúc như lo lắng, do dự, tức giận, vui mừng và bản ghi âm có thể lộ hết. Điều này làm thay đổi cách chúng ta nhìn nhận bản thân. Ví dụ, một người có giọng hát du dương nhưng khi nghe lại lại cảm thấy bàng hoàng vì nói có vẻ khác biệt.
Đặc biệt, tín hiệu ngôn ngữ phụ có thể gây thất vọng với những người có vấn đề về hình thể, giới tính hoặc rối loạn về ngữ âm khi họ nhận ra giọng của mình không khớp với kỳ vọng của mình. Ví dụ, khi bạn nghe giọng của mình lại giống như của người khác giới. Phụ nữ có vẻ nhạy cảm hơn về giọng nói của họ so với nam giới.