[Tâm Lý] Vì Sao Một Số Người Luôn Nổi Cơn Giận? Và Bạn Có Thể Xử Lý Như Thế Nào?

Là một chuyên gia tâm lý với 25 năm kinh nghiệm, tôi nhận thấy rằng có nhiều vấn đề phức tạp trong các mối quan hệ con người trên thế giới này.

Tuy nhiên, một trong những vấn đề khó khăn nhất là tính cáu kỉnh - hoặc nói cách khác, làm thế nào khi có người thân luôn ở trong tâm trạng tức giận.

Ví dụ, một độc giả đã viết:

“Mỗi ngày, em gái tôi dường như tỉnh dậy với sự cáu kỉnh và duy trì nó suốt cả ngày. Cô ấy phản ứng sắc sảo và trả lời những câu hỏi như: 'Hôm nay em thế nào?' hoặc 'Cuối tuần này em có kế hoạch gì không?' với một cách cộc lốc và giọng điệu căng thẳng. Tôi nên làm gì?”

Thực tế, nhiều cảm xúc tiêu cực đã gia tăng trong vài năm qua, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch, khiến cho thời gian này trở nên căng thẳng với mọi người. Cáu kỉnh là một tâm trạng hoặc trạng thái mà một người thường có phản ứng tiêu cực và tức giận quá mức trong những tình huống thường xuyên.

Cảm giác cáu kỉnh không phải lúc nào cũng là điều kỳ lạ. Mỗi người trong chúng ta đều có những khoảnh khắc bực tức và tâm trạng đó có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày. Nếu cảm giác cáu kỉnh kéo dài suốt nhiều tháng liên tục và trở thành đặc điểm của tâm trạng hàng ngày, có thể đây là dấu hiệu của một vấn đề tâm lý ẩn như trầm cảm, lo lắng hoặc rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Trong trường hợp này, cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia tâm lý. Nếu bạn nhận thấy ai đó trong số những người quen biết đang phải đối mặt với một trong những vấn đề này và thường xuyên cảm thấy cáu kỉnh, bạn có thể đề xuất họ tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia tâm lý.

Tuy nhiên, dù cảm giác cáu kỉnh của một người có liên quan đến các vấn đề tâm lý hay không, nó vẫn ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của họ và những người xung quanh, và cần được điều trị.

Cảm giác cáu kỉnh ảnh hưởng đến tâm lý của chúng ta theo nhiều cách khác nhau. Nó khiến chúng ta trở nên nhạy cảm hơn với những thất vọng nhỏ, gây khó khăn trong việc vượt qua chúng. Điều này có thể làm cho chúng ta dễ phân tâm với những vấn đề nhỏ bé, dẫn đến việc tránh xa các mối quan hệ quan trọng hoặc tránh né các nhiệm vụ quan trọng trong cuộc sống.

Tại sao cảm giác cáu kỉnh đôi khi lại kéo dài?

Cảm giác cáu kỉnh có thể trở thành một tâm trạng khó thoát ra vì nó thường duy trì vòng lặp tiêu cực trong tâm trí chúng ta. Nó hoạt động như sau:

• Cảm giác cáu kỉnh củng cố tâm trạng tiêu cực của chúng ta, làm chúng ta khó kiềm chế ngay cả khi gặp phải những điều khó chịu nhỏ (thậm chí chúng ta có thể làm điều đó một cách không cố ý để xác nhận tâm trạng tồi tệ của mình).

• Chúng ta tập trung vào những điều gây khó chịu và kích thích cảm giác cáu kỉnh, làm cho chúng ta dễ dàng rơi vào việc tập trung vào việc xác nhận tâm trạng cáu kỉnh của mình bằng cách liên tục tìm kiếm những điều làm chúng ta bực tức và phản ứng quá mức với chúng.

• Trong khi đó, chúng ta ít chú ý đến những trải nghiệm tích cực có thể giúp giảm bớt cảm giác thất vọng và cải thiện tâm trạng của mình.

• Thực tế, việc đắm chìm và nhượng bộ cảm giác cáu kỉnh có thể khiến chúng ta rơi vào một vòng lặp khó thoát ra, đồng thời chúng ta cũng chống lại bất kỳ nỗ lực nào từ những người thân yêu nhất để giúp chúng ta thoát khỏi tâm trạng đó. Đó là lý do tại sao khi một người bạn thân hoặc thành viên trong gia đình trở nên cáu kỉnh, bạn thường cảm thấy như mình không thể giúp đỡ gì được.

• Bất kỳ sự cố gắng tương tác nào cũng có thể nhận được phản hồi thiếu kiên nhẫn, tức giận hoặc bực bội, cuối cùng bạn chỉ cảm thấy cách ly hơn. Do đó, mối quan hệ có thể trở nên căng thẳng và xa cách. Người cáu kỉnh cảm thấy cô lập hơn, cáu kỉnh càng gia tăng khi họ cảm thấy không ai hiểu được những gì họ đang trải qua.

Hơn nữa, tâm trạng tiêu cực đôi khi có thể lan tỏa và sự cáu kỉnh dễ dàng nhận biết từ bên ngoài, khiến họ khó lạc quan và dễ bị ảnh hưởng tiêu cực. Những người thường xuyên cáu kỉnh thường gieo rắc căng thẳng trong môi trường xung quanh, và những thành viên trong gia đình hay cáu kỉnh thường tạo ra nhiều sự căng thẳng cho người khác.

Vậy bạn nên làm gì nếu người mà bạn quan tâm mắc chứng cáu kỉnh kéo dài?

 Trò chuyện trực tiếp với họ

  Bắt đầu bằng cách đề xuất một cuộc trò chuyện để họ hiểu rằng bạn muốn thảo luận về một vấn đề nghiêm túc (thay vì chỉ nói, hãy thể hiện qua hành động khi bạn cảm thấy sẵn lòng, vì bạn muốn họ chú ý đầy đủ, từ đó họ có thể chia sẻ quan tâm một cách nghiêm túc). Cho biết bạn lo lắng cho họ vì họ thường xuyên gặp tình trạng tâm trạng tồi tệ, và cảm giác của bạn khi họ phản ứng mỗi khi bạn muốn giao tiếp với họ.

Thể hiện cách tâm trạng của họ ảnh hưởng đến bạn như thế nào

Điều này có thể khiến họ bất ngờ - và trong trường hợp này, họ có thể cố gắng chăm sóc hơn trong tương lai. Nếu họ dễ dàng tiếp thu, sau này khi họ tỏ ra cáu kỉnh, bạn chỉ cần nhắc nhở họ rằng: “Hãy không phản ứng quá khó chịu như vậy, tôi chỉ muốn biết bạn có sao không vì tôi quan tâm đến bạn”

Nếu họ nhận thấy rằng họ cảm thấy căng thẳng vì áp lực từ cuộc sống nhưng tâm trạng của họ vẫn ổn định (ví dụ: “Bạn hiểu áp lực công việc như thế nào mà!”), bạn có thể thừa nhận điều đó nhưng hãy để họ biết bạn đồng cảm với họ và tâm trạng của họ có ảnh hưởng đến bạn (hoặc ngược lại). Sau đó, cùng nhau tìm cách giải quyết áp lực để giảm bớt sự căng thẳng của họ, điều này sẽ có lợi cho cả hai.

Đề xuất cho họ một số phương pháp được cho là giúp giảm sự cáu kỉnh

Thực hiện bài tập biểu đạt lòng biết ơn:

Thiền nhận thức:

Điều chỉnh khung nhận thức:

Hơn nữa, việc điều chỉnh khung nhận thức, thực hành thiền chánh niệm và biểu đạt lòng biết ơn đều là những kỹ thuật hữu ích giúp giảm căng thẳng và sự cáu kỉnh khi chúng ta chịu ảnh hưởng từ tâm trạng của những người xung quanh. Vì vậy, bạn có thể đề xuất cùng người bạn cáu kỉnh của mình thực hiện các bài tập này. Điều này giúp họ trở nên ít phòng vệ hơn và mở lòng hơn trong việc xem xét yêu cầu của bạn.

Thừa nhận rằng điều bạn yêu cầu họ làm không hề dễ dàng

Sự cáu kỉnh là điều không thể tránh khỏi và sự thúc đẩy để chỉ trích người khác có thể rất mạnh mẽ. Vì thế, hãy cho họ biết rằng bạn sẽ rất biết ơn nếu họ cố gắng kiểm soát mức độ và tần suất của sự cáu kỉnh của mình.

Tuy nhiên, nếu bạn đã cố gắng giải quyết vấn đề mà người đó vẫn không chịu hợp tác, bạn có thể xem xét việc giảm tiếp xúc với họ để tránh bị ảnh hưởng. Tâm trạng thay đổi thường xuyên, kể cả trong các trường hợp nhỏ, vì vậy tốt nhất là rời xa một chút cho đến khi họ cảm thấy tốt hơn.

Hãy đối mặt trực tiếp với vấn đề với người đó, hy vọng họ sẽ áp dụng các bước để cải thiện tâm trạng và sự cáu kỉnh của mình. Lần sau nếu bạn cũng bắt đầu như thế, bạn có thể tự mình thực hiện các bước này trước khi bạn hoặc bạn bè phải thuyết phục bạn ngồi lại để nói về vấn đề này.

Dịch giả: Việt Thy

Biên soạn: Huyền Nguyễn

Nguồn hình ảnh: google.com

Liên kết bài viết gốc: Tại Sao Một Số Người Luôn Cáu Kỉnh? Và Bạn Có Thể Làm Gì?