Buzz
Một nghiên cứu mới chỉ ra rằng từ vựng giúp trẻ kết bạn, học hỏi và hoà nhập vào xã hội.
Chính điểm nhấn:
Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra vai trò quan trọng của sự tập trung và từ vựng phong phú trong quá trình học tập của trẻ.
Vốn từ vựng lớn hơn cũng đồng nghĩa với việc dễ dàng hòa nhập vào cộng đồng.
Giao tiếp giúp trẻ mở rộng từ vựng và tập trung hơn trong quá trình học tập.
Hãy tưởng tượng hai tình huống khác nhau trong một lớp học mầm non:
Sandy, ngồi năng động trên ghế trong giờ học vòng tròn và bắt đầu thảo luận với bạn bè về các đồ vật xung quanh.
Bobbie, ngồi ngoan và chú ý lắng nghe giáo viên giảng bài. Bobbie nhận ra và hiểu rõ hơn các từ ngữ trong bài đọc của giáo viên. Vì vậy, Bobbie có khả năng tiếp thu nội dung bài học tốt hơn.
Khả năng tập trung của Bobbie tốt hơn và nghiên cứu chỉ ra rằng khả năng tập trung tốt đồng nghĩa với việc hòa nhập tốt hơn. Trẻ cũng có thể đạt được điều này với một từ vựng phong phú. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 8 năm 2022 của tờ Early Education and Development chỉ ra rằng trẻ mầm non với số vốn từ đa dạng hơn có liên quan đến khả năng “kiềm chế” tốt hơn - khả năng chọn một hành động khác phù hợp hơn so với ý định hành động ban đầu (ví dụ: trẻ chọn giơ tay phát biểu thay vì hét lên) có thể dễ dàng kết nối với thầy cô và bạn bè.
Trẻ biết nhiều từ vựng hơn có khả năng giao tiếp xã hội tốt hơn
Là một nhà nghiên cứu bệnh học chuyên về giao tiếp và ngôn ngữ đã làm việc với nhiều trẻ em, tôi nhận thấy một sự tương quan trong hành động của trẻ: Ở những trẻ sở hữu vốn từ vựng phong phú và có khả năng thể hiện suy nghĩ của bản thân thường được đáp ứng nhu cầu tốt hơn. Điều này khiến trẻ yêu quý người khác hơn và cũng khiến người khác yêu quý trẻ.
Khả năng tập trung của nhóm trẻ này thường được kích hoạt thường xuyên hơn vì những từ ngữ xung quanh chúng có ý nghĩa hơn. Ngược lại, nhóm trẻ với từ vựng và khả năng tập trung hạn chế thường gặp khó khăn trong việc diễn đạt nhu cầu của mình, chúng thường phải đấu tranh nhiều hơn để đạt được mục tiêu của mình. Khi không thực hiện được ý muốn, chúng thường trở nên cáu kỉnh và thể hiện thái độ khó chịu. Điều này có thể dẫn đến việc bị phạt hoặc bị bạn bè xa lánh. Kết quả là, trẻ có thể trải qua sự cô lập và mất cơ hội để phát triển các kỹ năng quan trọng.
Chúng ta thường không nhận ra mối liên hệ giữa từ vựng và khả năng hòa nhập tại trường học. Tuy nhiên, một nghiên cứu thú vị đã chỉ ra rằng trẻ biết nhiều từ vựng hơn thường gần gũi hơn với giáo viên và đồng thời, được bạn bè yêu mến hơn.
Tầm quan trọng của ngôn ngữ trong việc hình thành mối quan hệ xã hội ở trẻ nhỏ
Điều này là hoàn toàn hợp lý. Thường thì, chúng ta cho rằng trẻ sử dụng từ ngữ để đặt tên cho các vật thể: “xe tải”, “con mèo”, “chiếc bánh”.
Tuy nhiên, từ ngữ và ngôn ngữ thực sự đóng một vai trò to lớn trong việc hướng dẫn, quản lý mối quan hệ. Khi trẻ có khả năng nói “Xin lỗi” khi vô tình làm đau bạn bè, hoặc hỏi rằng “Bạn đang sợ à?” khi bạn của trẻ khóc, thì trẻ đã sở hữu một yếu tố quan trọng để xây dựng các mối quan hệ xã hội.
Khi trẻ làm phiền giáo viên trong lớp học, các bạn nhỏ khác thường sẽ đánh giá trẻ theo hướng tiêu cực và như vậy, trẻ cũng sẽ tự đánh giá bản thân theo hướng tiêu cực. Nói cách khác, tương tác của trẻ với môi trường xung quanh có thể được so sánh như một con đường hai chiều. Kỹ năng xã hội của trẻ trong những năm đầu đời không chỉ phát triển thông qua việc tiếp xúc với giáo viên, bạn bè và các hoạt động cơ bản mà còn qua cách mà môi trường xung quanh phản ứng lại với trẻ.
Trong hai yếu tố là vốn từ vựng và sự tập trung, vốn từ vựng thường được coi là quan trọng hơn do những ảnh hưởng tích cực của nó đối với bạn bè và giáo viên của trẻ, thông qua “khả năng tự kiểm soát” - khả năng tự kiểm soát bản thân để không thực hiện những hành động bộc phát ban đầu liên quan trực tiếp đến những hoạt động học tập trong trường. Đồng thời, nó giúp trẻ tránh được những hành vi gây rối.
Hãy tưởng tượng một đứa trẻ bình tĩnh chờ được gọi khi giơ tay và một đứa trẻ lên tiếng không chờ đợi. Đứa trẻ lên tiếng không chờ đợi thường sẽ bị mắng, điều này ám chỉ rằng không nên thể hiện quan điểm của mình. Những đứa trẻ bị mắng cũng sẽ không nhận được sự ủng hộ từ phía bạn bè. Hoặc hãy nghĩ về một đứa trẻ muốn cấu bạn vì tranh giành đồ chơi nhưng lại tự kiềm chế bản thân và không thực hiện hành động đó.
Ngoài ra, việc “đặt nhãn” cho các em nhỏ, như “đứa ngoan” “đứa hư”, có những tác động kéo dài hơn chúng ta nghĩ. Một số thanh thiếu niên gặp khó khăn trong lớp học kể với tôi rằng, họ luôn nhớ những danh xưng mà giáo viên mầm non đã đặt cho họ và tự động hành vi theo những tên gọi đó. Nếu một đứa trẻ được gọi là “đứa hư”, nó sẽ hành xử như một “đứa hư” và bị đối xử như vậy. Chu trình tiếp tục và nó sẽ có ích nếu chúng ta gán cho trẻ những “nhãn dán” tích cực và động viên.
Giao tiếp với trẻ - chìa khóa cho việc phát triển từ vựng và khả năng tập trung
Dựa trên những điều đã đề cập, chúng ta nên tập trung vào việc thảo luận với trẻ để giúp họ mở rộng vốn từ vựng và phát triển khả năng tập trung. Bố mẹ có thể bắt đầu bằng các câu hỏi mở, như “tại sao”, “như thế nào” để khích lệ trẻ sử dụng từ ngữ phong phú hơn và xây dựng các câu chuyện.
Để nâng cao khả năng tập trung của trẻ, bố mẹ cần xem xét các biện pháp phù hợp với từng đứa trẻ. Có trẻ tốt nhất khi được ngồi trên ghế rung và có những trẻ có thể tập trung tốt hơn với một con quay cầm tay (fidget spinner). Trẻ cũng có thể tò mò về việc tập trung của mình và sẽ tự tìm cách để thực hiện các nhiệm vụ nhỏ.
