1. Phân loại axit amin và mối quan hệ của chúng với cơ thể người
1.1. Các loại axit amin
Axit amin là thành phần chính trong cấu trúc protein. Các protein khác nhau về thành phần và tính chất do sự kết hợp đa dạng của các axit amin trong các liên kết khác nhau. Vì vậy, giá trị dinh dưỡng của protein được quyết định bởi cả số lượng và chất lượng của các axit amin có trong đó.
Axit amin là thành phần cốt lõi trong phân tử protein
Axit amin được tạo ra từ quá trình tiêu hóa protein trong thức ăn. Chúng đi từ ruột vào máu và đến các mô để tổng hợp protein đặc hiệu cho cơ thể.
Axit amin được cấu tạo từ 4 yếu tố chính: carbon, nitrogen, hydrogen và oxygen, do đó chúng có các đặc điểm sau:
- Có vị ngọt, đôi khi có thể đắng.
- Ở dạng kết tinh hoặc rắn.
- Dễ nóng chảy khi có chì và phân hủy tốt ở nhiệt độ cao.
- Hòa tan rất dễ dàng trong nước.
Có 2 loại axit amin, cả hai đều quan trọng trong việc hỗ trợ sự sống của con người:
- Axit amin thiết yếu
Trong số 21 loại axit amin, có 9 loại không thể tự tổng hợp trong cơ thể người và cần phải được bổ sung từ chế độ ăn. Chúng được gọi là axit amin thiết yếu.
- Axit amin không thể thiếu
Có 12 axit amin có thể tự tổng hợp từ các axit amin khác trong cơ thể, chúng được gọi là axit amin không thiết yếu.
1.2. Axit amin và mối quan hệ với cơ thể người
Axit amin chiếm khoảng 20% trong cơ thể người, khi ở dạng rắn, tỷ lệ này có thể lên đến 50%. Chúng là một phần quan trọng trong cấu trúc cơ thể, chiếm vị trí thứ hai về khối lượng sau nước. Ngoài ra, chúng còn là thành phần chính của chất đạm trong cơ thể.
2. Các vai trò của axit amin đối với sức khỏe và cơ thể của mỗi người
2.1. Về sức khỏe
Những vai trò của axit amin đối với sức khỏe không thể nào đếm hết, điển hình là:
- Giảm nguy cơ mất cơ bắp
Những người cao tuổi hoặc phải nằm liệt giường trong thời gian dài, cũng như những người ít vận động có nguy cơ cao gặp tình trạng thiếu cơ. Khi cung cấp đầy đủ axit amin thiết yếu cho cơ thể, việc giảm thiểu sự phân hủy cơ bắp có thể được ngăn chặn đồng thời duy trì cân nặng cơ thể.
Axit amin đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ teo cơ
- Cải thiện tình trạng căng thẳng, mất ngủ kéo dài
Trong cơ thể, serotonin - một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng - đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng, hành vi và giấc ngủ. Sự sản xuất serotonin không thể thiếu axit amin tryptophan.
Khi cơ thể trải qua tình trạng giấc ngủ bị rối loạn, căng thẳng và chán nản, nồng độ serotonin có thể giảm. Việc bổ sung axit amin tryptophan sẽ hỗ trợ giảm các triệu chứng trầm cảm, cải thiện tâm trạng, giúp ngủ dễ dàng hơn và sâu hơn.
- Giúp hỗ trợ quá trình giảm cân
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, axit amin thiết yếu trong chuỗi phân nhánh có vai trò quan trọng trong việc khuyến khích giảm mỡ, loại bỏ mỡ thừa và giảm cân.
- Tăng cường hiệu suất tập luyện
Sử dụng bộ 3 axit amin thiết yếu trong chuỗi phân nhánh có thể giảm các triệu chứng đau nhức, mệt mỏi, nâng cao hiệu suất tập luyện và kích thích quá trình phục hồi cơ bắp sau khi tham gia các hoạt động thể chất mạnh. Những người không tham gia tập luyện nhưng muốn cải thiện sức khỏe và tăng cơ cần phải bổ sung axit amin thiết yếu.
2.2. Về cơ thể
Trong việc duy trì cơ thể, axit amin không chỉ tạo nên cơ thể sống mà còn liên kết với nhau để hình thành protein và tham gia điều hòa gần như mọi chức năng cần thiết của cơ thể. Không chỉ vậy, axit amin còn điều hòa và duy trì chức năng của cơ thể bằng cách trở thành các hormone hoặc enzyme.
Vai trò quan trọng của axit amin đối với cơ thể và sức khỏe không thể phủ nhận
Vai trò của axit amin trong cơ thể còn liên quan đến việc cung cấp năng lượng. Một cơ thể khỏe mạnh với chế độ ăn bình thường thường sử dụng carbohydrate làm nguồn năng lượng chính. Tuy nhiên, khi cần, protein và axit amin vẫn có thể được sử dụng như một nguồn năng lượng phụ khi nguồn cung cấp chính bị cạn kiệt do vận động thể chất hoặc tập thể dục với cường độ cao.
Axit amin cũng có vai trò quan trọng trong việc tạo ra hương vị của thực phẩm. Protein thường không có hương vị cụ thể nhưng mỗi loại axit amin lại mang một hương vị riêng biệt, vì vậy sự kết hợp của chúng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra hương vị cho thực phẩm.
Cuối cùng, cơ thể con người không tự tổng hợp được tất cả các axit amin nên cần thu thập từ chế độ ăn chứa nhiều loại thực phẩm khác nhau để đảm bảo tiêu thụ đủ axit amin cần thiết. Bảo đảm cung cấp đầy đủ axit amin thiết yếu thông qua chế độ ăn cân đối sẽ tối ưu hoạt động của cơ thể nhất.
Để duy trì một lối sống khỏe mạnh, cân bằng dinh dưỡng là yếu tố quan trọng, bao gồm cân bằng 5 nhóm chất dinh dưỡng chính là khoáng chất, vitamin, chất béo, carbohydrate và protein. Việc phá vỡ sự cân bằng này có thể dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về lối sống, tim mạch và béo phì. Bổ sung axit amin sẽ cải thiện giá trị dinh dưỡng của protein trong cơ thể.