Tầm Quan Trọng của Vi Khuẩn Đường Ruột đối với Sức Khỏe Con Người

1. Đặc Điểm Của Hệ Vi Khuẩn Đường Ruột

Ngay từ khi trẻ mới sinh, hệ vi sinh vật trong đường ruột bắt đầu hình thành dựa trên vi khuẩn của người mẹ, môi trường sinh sống và cả phương pháp sinh của trẻ. Hai năm đầu tiên đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của hệ vi sinh này, tùy thuộc vào cách nuôi dưỡng trẻ. Sau đó, hệ vi sinh trong đường ruột tiếp tục phát triển và duy trì sự đa dạng của nó.

Hệ vi sinh đường ruột của con người rất phong phú

Thực tế, hệ vi khuẩn đường ruột rất đa dạng, hiện nay đã có hơn 1.000 loài vi khuẩn khác nhau ở đây với hơn 3 triệu gen. Số lượng vi khuẩn trong cộng đồng này khoảng hàng chục nghìn tỷ, tương đương với khoảng 1,5 kg - một con số khiến nhiều người ngạc nhiên. Do đó, hệ vi sinh đường ruột có tổng lượng sinh vật nhiều gấp nhiều lần so với dân số con người trên trái đất.

Hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh khi có số lượng khoảng hơn 500 loài sinh vật cùng tồn tại với tỉ lệ cân bằng giữa vi khuẩn có ích (85%) và vi khuẩn gây bệnh (15%). Mặc dù vi khuẩn gây bệnh vẫn tồn tại trong đường ruột của cơ thể, nhưng được bảo vệ an toàn nhờ cơ chế điều hòa miễn dịch. Hơn 80% tế bào miễn dịch tập trung ở ruột, cho phép bảo vệ và kháng khuẩn tốt.

Hệ vi khuẩn đường ruột rất phong phú, hiện nay đã biết đến hơn 1.000 loài vi khuẩn khác nhau ở đây với hơn 3 triệu gen

2. Bác sĩ đề cập đến tầm quan trọng của hệ vi sinh đường ruột đối với sức khỏe

Cả vi khuẩn có ích và vi khuẩn có hại trong đường ruột đều đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe và hoạt động của cơ quan này.

Dưới đây là chi tiết vai trò của hệ vi khuẩn đường ruột đối với sức khỏe của con người.

2.1. Tầm quan trọng của vi khuẩn có ích

Hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh khi vi khuẩn có ích chiếm khoảng 85% tổng số vi sinh vật tồn tại. Vi khuẩn có ích trong đường ruột phát triển chủ yếu thông qua sinh sản tự nhiên và việc cho con bằng sữa mẹ trong những năm đầu đời. Điều kiện sống và dinh dưỡng cũng ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột với sự đa dạng của vi khuẩn có ích ở mỗi người.

Các vi khuẩn có lợi phổ biến trong ruột bao gồm: Lactobacillus, Bacillus clausii, Bifidobacteria,… Trong đó, Lactobacilli và Bifidobacteria là hai loài phổ biến nhất, xây dựng hàng rào bảo vệ ruột và thúc đẩy hệ miễn dịch tổng thể.

Các nghiên cứu đã phát hiện một số dòng của hai loài vi khuẩn này có khả năng ổn định phản ứng miễn dịch của tế bào lympho T, kích thích sản xuất Interleukin và yếu tố thúc đẩy sự phát triển. Hiệu ứng này đóng vai trò trong việc giảm dị ứng, cân bằng hệ miễn dịch.

Vi khuẩn có ích trong ruột là hệ thống hàng rào bảo vệ tốt trước các tác nhân gây bệnh

Ngoài ra, hệ thống vi khuẩn này còn có nhiều vai trò trong việc nâng cao sức khỏe ruột và sức khỏe tổng thể như hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch, ngăn ngừa nhiễm khuẩn và tổng hợp vitamin.

2.2. Tầm quan trọng của vi khuẩn gây hại

Hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh khi duy trì sự cân bằng giữa vi khuẩn có ích và vi khuẩn gây hại, đây là yếu tố quan trọng để đảm bảo hoạt động tiêu hóa, hấp thu diễn ra một cách suôn sẻ. Vi khuẩn gây hại không thể loại trừ hoàn toàn khỏi đường ruột, nếu chúng được kiểm soát và chiếm tỉ lệ khoảng 15% thì sức khỏe sẽ được bảo đảm.

Thực tế, có nhiều loại vi khuẩn gây hại trong đường ruột gây ra nhiều bệnh khác nhau tại các vị trí trong hệ tiêu hóa, điển hình là viêm ruột phân phóng, viêm đại tràng, tiêu chảy, đau dạ dày, viêm loét dạ dày,… Những vi khuẩn này, nếu lan rộng, cũng có thể gây ra các bệnh tại các cơ quan khác như viêm màng não, viêm phế quản, viêm phổi, viêm đường tiểu,... Nguy hiểm nhất là vi khuẩn gây hại xâm nhập gây nhiễm khuẩn huyết.

Các loại vi khuẩn gây hại phổ biến trong đường ruột bao gồm:

Vi khuẩn E. coli

Thường thì, vi khuẩn này không gây bệnh. Chỉ có những dòng vi khuẩn E. Coli có sức mạnh đặc biệt mới có khả năng gây bệnh khi cơ thể yếu đề kháng.

Viêm dạ dày, viêm đường ruột ở trẻ nhỏ thường là bệnh lý mà vi khuẩn này gây ra. Ngoài ra, E. coli cũng có thể gây nhiễm khuẩn đường tiểu, nhiễm khuẩn tại vết thương,...

Vi khuẩn E.Coli thường là nguyên nhân của nhiều bệnh lý tiêu hóa

Vi khuẩn Salmonella

Đây là loại vi khuẩn gây bệnh sốt thương hàn ở con người, tuy nhiên chỉ đối với vi khuẩn Salmonella typhi.

Vi khuẩn Shigella

Vi khuẩn này có thể gây ra bệnh tiêu chảy, lỵ trực khuẩn.

2.3. Vai trò chung của hệ vi sinh đường ruột

Do đó, hệ vi sinh đường ruột với sự cân bằng giữa vi khuẩn có lợi và vi khuẩn gây hại đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe bao gồm:

• Kích thích và thúc đẩy hoạt động của hệ miễn dịch.

• Tổng hợp các loại vitamin quan trọng.

• Tham gia và khuyến khích các quá trình tiêu hóa, chuyển hóa, dinh dưỡng.

• Bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài.

Vi khuẩn có ích trong ruột luôn chống lại vi khuẩn gây hại theo nhiều cách để hạn chế hoạt động của chúng và ngăn ngừa bệnh. Hai cơ chế cạnh tranh quan trọng nhất bao gồm:

Vi khuẩn có ích sản xuất axit ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây hại, làm cho ít loại vi khuẩn gây hại có thể sống sót qua môi trường acid cao của dạ dày. Điều này giúp bảo vệ đường ruột và cơ thể khỏi sự xâm nhập của nhiều loại vi khuẩn thông qua thức ăn hàng ngày. Chỉ có các loại vi khuẩn có khả năng sống sót trong môi trường này và đồng thời khó gây bệnh.

Lợi khuẩn luôn thi đấu và ức chế hoạt động của vi khuẩn gây hại

Hơn nữa, sự phát triển và tỷ lệ cao của vi khuẩn có ích trong ruột tranh chấp trực tiếp các nguồn dinh dưỡng và không gian sống với vi khuẩn gây hại. Do đó, chúng không thể phát triển mạnh mẽ trong hệ tiêu hóa để gây bệnh.

Có thể thấy, hệ tiêu hóa của con người là một hệ vi sinh rất phức tạp và đa dạng. Vai trò của hệ vi khuẩn đường ruột là tạo ra sự ổn định và khả năng miễn dịch đối phó với các tác nhân gây bệnh, giữ gìn sức khỏe cho con người.