Buzz
1. Khái niệm về Hệ miễn dịch
Hệ miễn dịch là một hệ thống phức tạp bao gồm nhiều tế bào và cơ quan trong cơ thể, có nhiệm vụ chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường. Nếu hệ miễn dịch yếu, cơ thể sẽ dễ mắc các bệnh nguy hiểm.
Hệ miễn dịch không phải lúc nào cũng hoạt động ổn định trong mỗi người và cách hoạt động của nó cũng khác nhau. Hệ miễn dịch có thể được phân loại thành 3 loại chính:
Hệ miễn dịch bẩm sinh đã tồn tại:
Khi nhắc đến tên này, có lẽ các bạn có thể suy đoán nguồn gốc của hệ miễn dịch này. Chúng được hình thành trong cơ thể con người trước cả khi sinh ra và có thể phát triển mạnh mẽ khi cơ thể phát triển khỏe mạnh nhất.
Hệ miễn dịch bẩm sinh chiếm tỉ lệ lớn trong cơ thể mỗi người. Làn da và các chất dịch nhầy trong ruột hoặc cổ họng được xem là phần của hệ miễn dịch bẩm sinh, hoặc là tuyến phòng thủ chống lại bệnh đầu tiên.
Ngay từ khi mới sinh ra, cơ thể chúng ta đã có nhiều hệ miễn dịch bẩm sinh
Hệ miễn dịch thích ứng hoặc hệ miễn dịch thích nghi:
Đây là loại hệ miễn dịch có khả năng tự tạo ra và tự tiêu diệt. Khi cơ thể vô tình tiếp xúc với các mầm bệnh hoặc được tiêm vacxin mà 'tuyến phòng thủ chống bệnh đầu tiên' không thể đối phó, cơ thể buộc phải tự sản sinh ra các loại hệ miễn dịch có khả năng kháng mầm bệnh hoặc thích nghi với vacxin mới.
Hệ miễn dịch truyền nhiễm hoặc hệ miễn dịch chuyển giao:
Loại hệ miễn dịch này không tồn tại sẵn trong cơ thể chúng ta (như hệ miễn dịch bẩm sinh) hoặc tự cơ thể tạo ra (như hệ miễn dịch thích nghi), mà được chuyển giao vào cơ thể thông qua các phương tiện khác nhau.
Hệ thống miễn dịch này được truyền từ mẹ sang con qua thai kỳ và sữa mẹ để giúp cơ thể non nớt của trẻ em chống lại một số mầm bệnh mà cơ thể của mẹ đã chống lại. Tiêm phòng cũng được coi là một cách bổ sung hệ miễn dịch truyền nhiễm. Tuy nhiên, hệ miễn dịch truyền nhiễm có thể mất dần theo thời gian trong cơ thể người nhận.
2. Cơ chế hoạt động của hệ miễn dịch như thế nào?
Yếu tố quan trọng trong hệ miễn dịch là các tế bào bạch cầu (leukocytes). Các tế bào này sẽ trôi nổi trong máu và đi đến khắp nơi trong cơ thể qua mạch máu (động mạch, tĩnh mạch, mạch bạch huyết). Chúng sẽ liên tục tìm kiếm, phát hiện và ngăn chặn các tác nhân gây hại cho cơ thể.
Các tế bào bạch cầu được phân bố rộng rãi trên cơ thể, tập trung ở các nơi quan trọng như lá lách, tuyến ức, tủy xương và hạch bạch huyết.
Các tế bào bạch cầu chia thành 2 loại chính: tế bào lympho và thực bào. Mỗi loại có nhiệm vụ khác nhau trong việc bảo vệ cơ thể. Cơ chế hoạt động của hệ miễn dịch cũng được phân thành nhiều dạng theo loại tế bào này.
Thực bào là tế bào chính tiêu diệt mầm bệnh bằng cách bao trùm, hấp thụ và ăn chúng. Các loại thực bào có nhiệm vụ khác nhau như:
-
Bạch cầu đơn nhân: có số lượng lớn nhất và đảm nhận nhiều vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch.
-
Bạch cầu trung tính: chủ yếu tấn công các loại vi khuẩn.
-
Đại thực bào: phát hiện mầm bệnh, loại bỏ các tế bào hỏng hóc.
-
Tế bào mastocyte: chăm sóc vết thương và chống lại mầm bệnh.
Vai trò của tế bào mastocyte là chữa lành vết thương
Các tế bào lympho: giúp cơ thể nhớ các mầm bệnh đã xâm nhập để tiêu diệt chúng khi quay lại. Thường được sản xuất từ tủy xương và di chuyển khắp cơ thể để tìm và tiêu diệt mầm bệnh, một số tế bào lympho sẽ ở lại tủy xương với vai trò quan trọng khác.
Các tế bào lympho chia thành 2 loại: tế bào lympho B (tạo kháng thể và truyền thông tin cho tế bào lympho T) và tế bào lympho T (tiêu diệt tế bào tổn thương và truyền tin cảnh báo đến các tế bào bạch cầu khác). Mặc dù có nhiệm vụ khác nhau, nhưng các tế bào này hỗ trợ lẫn nhau trong việc phát hiện và tiêu diệt kẻ thù.
Tế bào lympho có khả năng loại bỏ các mầm bệnh đã từng xâm nhập cơ thể một cách nhanh chóng
