Buzz
Đề bài: Tầm quan trọng văn chương của Bình Ngô đại cáo
Văn học vĩ đại trong Bình Ngô đại cáo
Phần thực hành:
Tác phẩm 'Bình Ngô đại cáo', tác phẩm của Nguyễn Trãi, ra đời vào mùa xuân năm 1428, nơi vua Lê Lợi khẳng định sự chiến thắng của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, xác nhận chủ quyền độc lập của nước Đại Việt. Bức tranh văn học này không chỉ là một tác phẩm văn học với hình tượng sinh động mà còn là một văn kiện chính trị quan trọng, được coi như bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của Việt Nam (sau 'Nam quốc sơn hà' của Lý Thường Kiệt).
Giá trị văn chương của 'Bình Ngô đại cáo' không chỉ nằm ở khía cạnh lịch sử và chính trị mà còn ở khía cạnh văn học. Nguyễn Trãi đã biên soạn và công bố bài cáo này vào mùa xuân năm 1428 theo sự chỉ đạo của vua Lê Lợi, thông báo cho toàn bộ nhân dân về chiến công đánh đuổi quân Minh của nghĩa quân Lam Sơn đã đạt được, đất nước đã được giải phóng khỏi ách thống trị của quân thù, mở ra một kỷ nguyên mới của độc lập và tự do. 'Bình Ngô đại cáo' được đánh giá cao về cấu trúc lập luận chặt chẽ, lập luận sắc bén, dẫn chứng rõ ràng, thể hiện sâu sắc và sinh động vấn đề có ý nghĩa quốc gia và dân tộc. Bài cáo này có một cấu trúc logic toàn diện và sự triển khai lập luận có tổ chức, tiêu biểu cho sự khái quát của nó là phần mở đầu, khi Nguyễn Trãi đưa ra định nghĩa về một quốc gia phong kiến và các yếu tố xác định chủ quyền độc lập của một quốc gia phong kiến. Phần này được xem là một bước tiến quan trọng trong lịch sử, một đóng góp lớn và có ý nghĩa với thế giới, xứng đáng được thế hệ sau ngưỡng mộ và tự hào:
'Như vùng đất Đại Việt từ xưa,
Vẻ đẹp văn hóa đã lưu dấu.
Núi sông cùng bờ biển chia rẽ,
Phong tục Bắc Nam khắc sâu...'
Bên cạnh đó, giá trị văn chương của bài cáo được thấm nhuần khắp tác phẩm, nhờ Nguyễn Trãi luôn nhìn nhận sự việc bằng trí tuệ và tài năng, cùng tâm hồn nhạy cảm và giàu cảm xúc của mình. Mặc dù biểu đạt rất kín đáo nhưng lại rất mạnh mẽ, khi tóm tắt lịch sử lâu dài và vinh quang của dân tộc, tác giả phát huy niềm tự hào và kiêu hãnh khi làm con dân của một dòng họ anh hùng. Khi lên án tội ác của kẻ thù và kể lại những khó khăn của nghĩa quân và hành trình thắng lợi của quân dân ta, cảm xúc của tác giả càng được biểu hiện rõ ràng, đa dạng và phong phú.
'Bình Ngô đại cáo' của Nguyễn Trãi còn in sâu giá trị văn chương qua sự sáng tạo hình tượng và hình ảnh trong tác phẩm. Nhờ yếu tố này, chủ nghĩa yêu nước và tinh thần nhân văn trong văn bản có sức lay động mạnh mẽ, trường tồn bất diệt qua thời gian và trong lòng người. Nguyễn Trãi diễn tả tư tưởng bài cáo bằng những hình tượng rất sinh động, gợi mở, khó phân biệt giữa sự thật và sáng tạo. Khi nói về sức mạnh của nghĩa quân, tác giả không chỉ đếm số lượng mà còn xây dựng hình ảnh:
'Gươm mài đá, đá núi cũng mòn,
Voi uống nước, nước sông phải cạn.'
Tuy Nguyễn Trãi thực hiện bản thư này dưới sự chỉ đạo của vua Lê Lợi nhưng ông mang theo mục tiêu lớn, thể hiện qua việc sáng tạo một văn bản hành chính và văn chương. Điều này rõ ràng qua việc sử dụng nhiều thủ pháp nghệ thuật, ngôn từ đa dạng và tạo ra sự nhạc điệu cho văn bản. Thể loại văn biến ngẫu có những đặc điểm thuận lợi và khó khăn đối với các tác giả xưa, trong khuôn khổ chung nhưng từng đoạn trong bài văn lại có phong cách, cá nhân riêng. Khi tuyên ngôn, lời lẽ súc tích, cô đọng, giọng văn chắc chắn, khi diễn tả tội ác của kẻ thù, tác giả sử dụng thủ pháp trùng điệp như muốn hé lộ hết sự độc ác, tàn nhẫn, không chịu dung tha:
