Một số người cho rằng công việc của biên dịch viên không có ý nghĩa, nhưng thực tế họ đóng vai trò quan trọng trong việc truyền đạt thông điệp. Cuốn sách này chia sẻ về những thói quen và trải nghiệm của một biên dịch viên tự do.
Dù không thể giải thích chi tiết về quá trình diễn đạt ý nghĩa trong dịch thuật, nhưng cuốn sách này mang lại những ý tưởng mới cho những người muốn bắt đầu hoặc đã làm biên dịch viên.
Một ngày làm việc của biên dịch viên bắt đầu từ sáng sớm để đáp ứng nhu cầu của khách hàng trên khắp thế giới.
Các biên dịch viên thường phải làm việc theo múi giờ khác nhau, đôi khi cả ngày và đêm. Tuy nhiên, việc duy trì sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân là điều rất quan trọng.
Công việc của biên dịch viên đòi hỏi sự chăm chỉ và kiên nhẫn. Họ phải sẵn sàng làm việc mọi lúc để đáp ứng yêu cầu của khách hàng, nhưng cũng cần phải bảo vệ sức khỏe và cuộc sống cá nhân.
Nếu bị báo thức từ điện thoại về công việc lúc 6 giờ sáng, hãy tránh phản hồi ngay. Dù có thức dậy sớm, bạn cũng sẽ không thể đưa ra câu trả lời sáng suốt. Tôi từng mắc lỗi này nhiều lần, hy vọng giờ đây tôi có thể tránh được và giúp người khác cũng tránh. Hãy để máy trả lời xử lý và gọi lại khi bạn tỉnh táo và chuẩn bị sẵn sàng.
Tôi thường bắt đầu sớm để có thể làm việc liên tục trong một thời gian. Dịch vụ này đòi hỏi tập trung cao, đặc biệt khi gặp văn bản khó hiểu, thuật ngữ phức tạp hoặc mới lạ. Cuộc gọi và fax thường làm gián đoạn quá trình làm việc, vì vậy tôi luôn dành thời gian riêng để làm việc mà không bị gián đoạn.
Tổ chức công việc giúp cuộc sống dễ dàng hơn rất nhiều. Tôi sắp xếp mỗi dự án dịch vào một hồ sơ riêng, giúp tôi theo dõi tiến độ công việc. Khi hoàn thành, tôi lưu trữ tài liệu và ghi ngày hoàn thành. Điều này giúp tôi duy trì sự tổ chức và không bỏ lỡ bất kỳ công việc nào.
Thời gian rảnh rỗi trong ngày có thể sử dụng linh hoạt tùy vào khối lượng công việc. Nếu có nhiều việc, tôi tập trung hoàn thành dự án dịch. Nếu ít việc, tôi tìm kiếm nhiệm vụ mới hoặc cải thiện kỹ năng ngoại ngữ và chuyên môn.
Trong quá trình dịch, nếu gặp từ hoặc cụm từ không hiểu, tôi ghi chú lại và tra cứu sau. Sự tra cứu này đôi khi đòi hỏi thời gian, nhưng quan trọng để hiểu rõ ngữ cảnh và ý nghĩa của từ.
Ngày rảnh rỗi, tôi vẫn bắt đầu bằng việc dịch. Sau khi hoàn thành công việc, tôi tìm kiếm nhiệm vụ mới và dành thời gian học tập và cập nhật kỹ năng. Duuy trì liên lạc với đồng nghiệp và khách hàng cũng là ưu tiên hàng đầu.
Nếu không có việc, tôi sẽ tiếp tục tìm kiếm. Đôi khi, không có công việc là điều tất yếu. Kinh doanh dịch thuật có thể dẫn đến thời kỳ dồi dào hoặc khô khan. Luôn luôn làm việc và tiếp thị mỗi khi có thể, là điều quan trọng.
Khi có nhiều việc, không có thời gian tiếp thị. Nhưng khi không có việc, thì quá muộn để bắt đầu. Luôn luôn giữ việc tiếp thị trong tâm trí, ngay cả khi bận rộn.
Thu nhập trong dịch thuật có thể thay đổi từ thấp đến cao. Một số người kiếm được số tiền lớn, nhưng hầu hết có thu nhập ổn định từ 35.000USD đến 45.000USD mỗi năm.
Một số biên dịch viên có thu nhập thụ động cao, nhưng điều này thường xảy ra sau một thời gian dài làm việc và đầu tư cho kinh doanh. Thực tế, nhiều người kiếm được số tiền lớn hơn trong các câu chuyện cao hơn thực tế.
Việc kiếm tiền từ dịch thuật không phải lúc nào cũng dễ dàng. Nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố và không thể dự đoán trước.
Tóm lại, kiếm tiền từ dịch thuật không phải lúc nào cũng dễ dàng. Sự ổn định và thành công trong ngành này cũng không phải là điều dễ dàng.
Ở Mỹ, biên dịch viên thường được thanh toán theo từ hoặc theo dòng/trang. Một số có thể dịch hơn 3.000 từ mỗi ngày, nhưng thu nhập thường phụ thuộc vào số từ dịch.
Thu nhập hàng năm được tính bằng cách nhân mức giá trung bình theo từ với số từ dịch.
Ví dụ, nếu bạn nhận 0,20$ mỗi từ và dịch được 2.500 từ mỗi ngày, bạn có thể kiếm được 156.000$ mỗi năm. Tuy nhiên, để đạt được mức thu nhập này, bạn cần xem xét các yếu tố khác như quản lý khách hàng và duy trì tốc độ dịch.
Đầu tiên, bạn cần tìm kiếm khách hàng, vì ít ai trả giá cao như vậy cho từ trừ khi bạn có khách hàng trực tiếp. Ngoài ra, bạn cũng phải xem xét việc tự làm hay thuê người khác để biên tập và xuất bản.
Thứ hai, bạn cần duy trì tốc độ dịch cao suốt năm. Mặc dù có người có thể dịch hơn 7.000 từ mỗi ngày, nhưng điều này đòi hỏi sự nỗ lực và có thể giảm thu nhập do phải trả tiền cho người làm việc cho mình.
Cuối cùng, bạn sẽ phải dành nhiều thời gian hơn cho công việc văn phòng hàng tuần. Mỗi giờ dịch cũng tương đương với thời gian làm các công việc khác như marketing, xuất hóa đơn, và quản lý hệ thống máy tính, điều này có thể làm giảm thu nhập cuối cùng của bạn.
Tóm lại, các biên dịch viên tự do khi mới bắt đầu có thể kiếm được khoảng 25.000$ trong năm đầu tiên, tùy thuộc vào ngôn ngữ và lĩnh vực chuyên môn. Trong ngành, mức trung bình là khoảng 40.000$ mỗi năm, vài người có thể kiếm hơn 100.000$ mỗi năm.
Dịch văn học có thể mất nhiều thời gian và công sức, và thu nhập cũng không ổn định. Hãy xem xét kỹ trước khi quyết định.
Nếu bạn nghĩ 35.000$ đến 45.000$ một năm là đủ sống và chuẩn bị nghỉ hưu, thì dịch thuật có thể là sự lựa chọn tốt. Tuy nhiên, ngành này thay đổi liên tục theo thời gian.
Dịch thuật là một ngành có tính thất thường, phụ thuộc vào yếu tố chính trị và kinh tế. Thu nhập của bạn trong một năm không phản ánh được thu nhập trong năm tiếp theo.
Nhu cầu biên dịch viên biến đổi theo thời gian và theo ngôn ngữ. Đừng trông chờ thu nhập ổn định nếu bạn làm việc trong ngành này.
Dịch thuật đòi hỏi kiên nhẫn và kiến thức chuyên môn. Hãy cân nhắc kỹ trước khi chọn nghề này.
Thu nhập hàng tháng của bạn sẽ luôn biến động. Có những tháng bạn sẽ có ít tiền dư dả hơn sau khi trả các chi phí cơ bản, trong khi những tháng khác sẽ mang lại thu nhập dư dả cho bạn.
Nếu bạn có khả năng xử lý nhiều nhiệm vụ và không muốn đối mặt với sự không chắc chắn của thu nhập hàng tháng, thì nghề biên dịch tự do có thể phù hợp với bạn. Nếu bạn muốn thu nhập ổn định hàng tháng và mong đợi nó tăng lên theo thời gian, hãy tìm kiếm một công việc tại công ty hoặc một nghề nghiệp khác.
Các biên dịch viên tự do phải tự làm báo cáo tài chính hàng năm và trả thuế thu nhập hàng quý. Điều này có thể phức tạp vì họ thường không biết chính xác thu nhập của mình.
Ngoài các chi phí cơ bản, các biên dịch viên tự do cũng phải trả các khoản thuế xã hội và các khoản thuế khác. Họ cũng phải lo lắng về việc tiết kiệm cho tương lai, bao gồm việc chuẩn bị kế hoạch nghỉ hưu và bảo hiểm sức khỏe.
Có nhiều khấu trừ thuế mà bạn có thể tận dụng khi làm việc tự do, nhưng bạn phải tự quản lý tài chính của mình một cách tự lập.
Mặc dù bạn có thể được hưởng nhiều khấu trừ hơn, nhưng bạn cũng phải tự chịu trách nhiệm về việc quản lý tài chính và nghiệp vụ của mình.
Tất cả điều này có thể bị mất cân bằng một cách nào đó phải không? Với một số người, mất cân bằng có thể lớn hơn so với người khác. Tuy nhiên, nếu bạn tuân theo mọi quy định, giữ các tài liệu và hồ sơ đầy đủ, và chuẩn bị thuế một cách chính xác, bạn sẽ không gặp vấn đề gì trong lĩnh vực này.
Tuy nhiên, có một lời khuyên. Dù có những cải tiến về kiểm toán và hệ thống máy tính, những người tự kinh doanh vẫn dễ bị ảnh hưởng, đặc biệt là những người có thu nhập cao hơn hoặc có nhiều khấu trừ. Đừng cố gắng qua mặt cơ quan thuế, hoặc ít nhất là hãy nghe lời khuyên của một nhân viên kế toán.
Làm thế nào để tồn tại
Có hai quy tắc cơ bản trong nghề dịch thuật. Những dịch giả thành công thường tuân theo cả hai, tuy nhiên, một số lại chọn một hướng khác.
Quy tắc thứ nhất: Làm việc trong nước nói tiếng mẹ đẻ của bạn.
Quy tắc thứ hai: Kết hôn với người bản xứ nói tiếng mẹ đẻ của bạn.
Những nguyên tắc này không có gì vui cả. Ở Mỹ, các dịch giả thường dịch nhiều hơn sang ngôn ngữ nước ngoài hơn là sang tiếng Anh. Một số đại lý và chủ doanh nghiệp cảm thấy thoải mái hơn khi giao việc cho dịch giả có bạn đời là người bản xứ nói ngôn ngữ B của họ. Tôi đã từng bị một số đại lý từ chối vì tôi không có vợ là người Nhật (tiếng Nhật là một trong những ngôn ngữ B của tôi). Dường như những quy tắc này không định làm cho người vi phạm chúng thất bại, nhưng họ sẽ phải làm việc chăm chỉ hơn.
Và giờ thì sao khi việc không còn nhiều? Một cách là dựa vào thu nhập của bạn đời (nếu đã kết hôn). Cách khác là dựa vào tiền trong tài khoản ngân hàng (nếu có đủ). Cách khác nữa là làm một công việc bán thời gian.
Nhiều dịch giả cũng có các hoạt động khác liên quan. Tôi tự mình là một cố vấn ngôn ngữ cho mọi người. Tôi đã dạy tiếng Anh, tiếng Nhật và tiếng Tây Ban Nha hàng năm. Tôi đã làm biên tập, đọc và sửa bản thảo, viết tóm tắt và phân tích văn bản cho mọi người. Tôi đã làm việc làm tạm thời như một xuất bản viên điện tử và cố vấn cơ sở dữ liệu. Tôi đã viết bài về kỹ thuật và thương mại, bao gồm các bài báo về Ngôn ngữ Trong sáng và hướng dẫn vận hành cho QXCOM (nay là một phần của Hiệp hội Máy tính). Và tôi đã dạy mỗi năm một khóa học tại Viện Hàn lâm Monterey (đương nhiên, khóa học có tên là 'Dịch thuật như một nghề nghiệp').
Đừng quên rằng tập hợp các kỹ năng của dịch giả có thể được áp dụng cho nhiều lĩnh vực khác nhau. Dịch giả thường cũng là biên tập viên, người đọc và sửa bản thảo, và xuất bản viên điện tử khá giỏi. Họ có thể sẵn lòng viết các hướng dẫn cho các công ty máy tính, các bài báo cho báo hoặc tạp chí địa phương, và thậm chí làm những câu chuyện hoặc sách ngắn. Dịch giả cũng có thể dạy hoặc chuẩn bị tài liệu giáo trình. Một số dịch giả thậm chí chuyển sang nghiên cứu phiên dịch, nhưng cần nhớ: phiên dịch khác hoàn toàn so với dịch thuật và yêu cầu sự huấn luyện kỹ lưỡng về kỹ thuật phiên dịch đồng thời và liên tục.
Do dịch thuật thường không ổn định và có thể theo mùa, việc có một công việc dự phòng là một ý tưởng tốt, đặc biệt khi bạn mới bắt đầu trong lĩnh vực này. Tôi không biết nhiều dịch giả nào có một nhóm khách hàng đủ đáng tin cậy để cung cấp công việc liên tục và không gián đoạn. Vì vậy, hãy sẵn lòng đối mặt với thời gian khó khăn. Nếu bạn cần tiền, hãy tìm một công việc bán thời gian hoặc làm thêm. Bạn cũng có thể làm việc tạm thời cho một đại lý. Nếu bạn không cần tiền, hãy làm điều gì đó mà bạn yêu thích.
Cách để thành công
Vậy làm thế nào để thành công trong nghề này? Có một bí mật không? Một số người hỏi tại sao mọi người lại lo lắng khi trở thành một biên dịch viên? Tất cả những câu hỏi đó đều quan trọng; hãy điều tra từng câu một.
Đầu tiên: Làm thế nào để thành công? Nói thẳng ra, thành công đến từ việc làm việc chăm chỉ. Xin lỗi, nhưng đó chính là mọi thứ cần làm. Bạn có thể ngồi trong văn phòng tại nhà, nhìn vào màn hình máy tính với những con cá nhỏ bơi qua hoặc những con lò lướng bay theo đầu con trỏ, và nghĩ rằng bạn sẽ thất bại vì bạn không phải là thiên tài chưa được công nhận, bạn đang làm việc bằng một ngôn ngữ ít được yêu cầu, hoặc bạn không có thiết bị đúng đắn. Nhưng thực tế đơn giản hơn nhiều.
Nếu bạn không thành công, đó có nghĩa là bạn không làm việc chăm chỉ đủ.
Tất nhiên, điều này giả sử rằng bạn có một số thiết bị (bản dịch được ghi trên giấy hoặc đá không chấp nhận được ngày nay), bạn biết một ngôn ngữ phổ biến (ít người cần dịch tiếng Hawai hoặc tiếng Baxcơ ngày nay), và bạn có vài kỹ năng (nhưng nếu không có, bạn không thể đọc bài viết này). Có thể bạn là thiên tài dịch văn học tiếp theo, mang ý nghĩa mới vào kinh Upanishad hoặc Iliad. Nhưng phần lớn các dịch giả không phải là thiên tài, và họ không cần phải là như vậy. Nói cách khác:
Nếu bạn không thành công, đó có nghĩa là bạn không làm việc chăm chỉ đủ.
Vậy tôi nói gì? Đơn giản thế này: một dịch giả tự do sẽ làm nhiều công việc kinh doanh hơn là dịch thuật. Bạn phải dành thời gian của mình để quảng bá bản thân, thông báo với khách hàng rằng bạn tồn tại và sẵn sàng làm việc, chứng minh với mọi người rằng bạn có thể làm điều mà bạn nghĩ rằng bạn có thể làm, và liên tục làm điều này trong suốt thời gian bạn làm nghề. Bạn đã là dịch giả bao lâu không quan trọng, nhưng bạn phải liên tục tự quảng bá. Gửi lịch trình của bạn tới nơi này, nơi khác. Gọi điện tới các đại lý dịch thuật và khách hàng tiềm năng. Thăm các công ty địa phương (như các văn phòng luật sư và công ty tư vấn) để xem họ cần gì. Liên lạc với Phòng Thương mại hoặc tòa đại sứ hoặc lãnh sự quán địa phương của bạn.
Hãy thực hiện tất cả những điều này và làm chúng liên tục. Những người thành công trong lĩnh vực biên dịch là những người muốn thực hiện tất cả những điều này và nhiều hơn nữa.
Thứ hai: bí mật là gì? Tôi tự hỏi liệu nên chia sẻ điều này với bạn không, bởi nếu làm vậy, điều đó sẽ không còn là bí mật nữa. Và nó cũng có thể tạo ra nhiều đối thủ hơn cho tôi khi làm điều đó. Tuy nhiên, giống như hầu hết các bí mật, nó không thực sự là một bí mật. Và nói về nó dễ hơn nhiều so với làm nó. Vậy nên, không cần giữ bí mật nữa, đây là bí mật của thành công trong biên dịch: Tuân thủ thời hạn.
Tuân thủ thời hạn là tất cả trong biên dịch; và tôi muốn nói về điều này ở mức rộng nhất có thể. Khi bạn gửi lịch làm việc và thư giới thiệu cho khách hàng tiềm năng, khi bạn trình bày các mẫu công việc của mình cho các đại lý dịch thuật, khi bạn đi nghỉ, thực hiện các giao dịch mới, đóng thuế, nhận thanh toán, và quan trọng nhất, gửi công việc.
Hãy bắt đầu với việc gửi công việc đúng hạn. Gửi công việc cho đại lý dịch thuật hoặc khách hàng đúng hạn là điều bạn phải làm để nhận thanh toán. Họ muốn công việc được hoàn thành đúng hạn. Điều này có nghĩa là không được trễ hạn bất kỳ công việc nào, luôn luôn như vậy! Nếu bạn nghĩ mình sẽ trễ hạn, hãy liên hệ trước với họ và sắp xếp. Đảm bảo đã thỏa thuận về ngày và giờ giao hàng khi bạn đàm phán các điều khoản. Và nhớ rõ bạn ở đâu và đại lý dịch thuật hoặc khách hàng ở đâu. Tôi thường phải thức sớm để gửi công việc đến New York vào 9:00 sáng. (Tôi sống ở California) hoặc gửi nó vào tối trước.
Tóm lại: KHÔNG BAO GIỜ TRỄ HẠN CÔNG VIỆC NÀO!
Tiếp theo, khi bạn nhận và chi tiền. Chính phủ yêu cầu những người tự kinh doanh phải nộp thuế hàng quý (vào ngày 15 tháng 4, 15 tháng 6, 15 tháng 9 và sau đó là 15 tháng 1). Khi bạn thực hiện việc thanh toán thuế thu nhập hàng năm, hãy xác định số tiền bạn nợ, sau đó trừ đi số tiền bạn đã trả và sau đó trả phần còn lại cho chính phủ (trừ khi bạn trả quá nhiều, trong trường hợp đó bạn sẽ nhận lại một phần). Về tài chính, chiến lược tốt nhất là thanh toán từng khoản mỗi tháng để tránh phải trả phạt vì thiếu trả vào cuối năm sẽ gây sốc với một khoản thanh toán lớn trước ngày 14 tháng 4. Nếu bạn đã thanh toán hầu hết mọi thứ vào cuối năm, bạn sẽ không phải trả nhiều tiền cho phạt trễ, nếu có.
Hãy lập kế hoạch chi tiêu cho bản thân hoặc doanh nghiệp quanh các kế hoạch tài chính và thanh toán của bạn. Bất kỳ chi tiêu lớn nào cho doanh nghiệp nên được thực hiện vào cuối năm để tận dụng khấu trừ thuế. Và đừng quên để một số tiền dự phòng trong ngân hàng.
Thời điểm nghỉ phụ thuộc vào cuộc sống cá nhân của bạn. Tháng 12 và Tháng Một thường là thời gian tốt để nghỉ vì ít ai làm việc vào thời điểm đó. Cũng như, Tháng Tám thường là thời gian ít việc, nên nếu bạn sẵn sàng, sẽ dễ tìm việc hơn. Hãy hiểu chu kỳ hàng năm của ngôn ngữ bạn làm việc để biết khi nào bận rộn và khi nào yên bình.
Cuối cùng, hãy tiến hành marketing. Marketing là một yếu tố quan trọng đối với sự thành công trong biên dịch. Đảm bảo gửi lý lịch và liên hệ với các công ty và khách hàng thường xuyên. Hãy căn giờ gửi mail để chúng khớp với thời gian bận rộn của họ và hãy gọi vào thời gian phù hợp.
Nhớ rằng, căn giờ là bí mật và kinh nghiệm là chìa khóa cho sự thành công.
Cuối cùng, tôi muốn chia sẻ với bạn lý do tại sao tôi trở thành biên dịch viên. Tôi thích viết và ngôn ngữ. Tôi làm việc tự do vì tôi muốn kiểm soát cuộc sống của mình. Tôi có kinh nghiệm làm việc ở nhiều lĩnh vực khác nhau, nhưng tôi thích làm việc cho bản thân và đó là một trong những lý do tôi yêu thích biên dịch.
Tôi thích viết và thích ngôn ngữ. Tôi làm việc tự do vì tôi thích làm việc cho chính mình. Tôi đã làm việc ở nhiều công việc khác nhau và điều này chắc chắn là một trong những lý do tôi yêu thích biên dịch.
Một số người trở thành biên dịch viên vì đam mê biên dịch. Họ thích thách thức của việc chuyển đổi thông tin giữa các ngôn ngữ và khám phá cách biểu đạt nó trong một ngôn ngữ khác. Họ tận hưởng việc khám phá các vùng ngôn ngữ và thuật ngữ mới. Họ phát triển dưới áp lực của thời hạn và lịch trình làm việc không cố định. Và, họ cũng thích thu nhập từ công việc này.
Một số người trở thành biên dịch viên vì họ biết nhiều ngôn ngữ và có kiến thức chuyên môn và muốn áp dụng điều này vào công việc của mình. Các chuyên gia về máy tính và kỹ sư phần mềm có thể dễ dàng chuyển sang lĩnh vực dịch thuật kỹ thuật, mặc dù không phải là điều dễ dàng. Nhiều người bắt đầu dịch mà không hiểu rõ công việc đòi hỏi gì, chỉ nhận ra khi ngồi một mình trước máy tính suốt nhiều giờ đồng hồ.
Có lý do đúng để trở thành biên dịch viên không? Có thể không. Có lý do sai không? Đúng vậy. Biết nhiều ngôn ngữ không đủ để trở thành biên dịch viên. Tất nhiên, đó là một khởi đầu, nhưng cần nhiều hơn thế. Yêu thích ngôn ngữ cũng là quan trọng, nhưng không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với việc thích biên dịch.
Tóm lại: Nếu bạn là biên dịch viên, tuyệt vời! Nếu bạn muốn trở thành biên dịch viên, cũng tốt! Nếu không, cũng không sao! Tôi yêu thích công việc này và tôi biết nhiều người khác cũng vậy. Với sự may mắn, chúng ta có thể hiểu nhau hơn và nghề này sẽ ngày càng phát triển.
Tác giả: Chriss