Buzz
Gần đây, một em thực tập sinh trong công ty hỏi tôi: “Anh ơi, làm thế nào để biết mình phù hợp với content marketing không? Em thích content nhưng lại lo không hợp.” Đây đã là lần thứ 3 có em hỏi tôi câu hỏi này.
- Em thứ nhất, sinh năm 1992, là em họ của hai đứa bạn. Sau khi tư vấn và em ấy thử sức với content, em nhận ra mình không phù hợp và hiện tại đang làm tài khoản cho một công ty quảng cáo.
- Em thứ hai, sinh năm 1990, là cựu sinh viên báo chí, đã có kinh nghiệm viết bài 2 năm. Cuối cùng, em chuyển sang học thiết kế 6 tháng và hiện đang ổn định với công việc thiết kế cho một ngân hàng với mức lương gấp đôi so với lúc trước làm content.
- Và em hỏi tôi câu hỏi ngày hôm nay, theo cảm nhận của tôi, em giống như tôi 3 năm trước. Thậm chí sếp khi nhận em vào thực tập cũng nói: “Nhìn mày giống mày ấy 3 năm trước à Thy.” Tôi kể cho em nghe những câu chuyện thực tế mà tôi biết, kể cả chính trải nghiệm của mình. Với những người trẻ, cần nhiều cơ hội và kinh nghiệm, không phải là sợ thất bại hoặc không hợp lý.
Với bất cứ điều gì, phải thử mới biết có phù hợp hay không, nếu chỉ nhìn một cách mờ mịt và kết luận dựa trên kinh nghiệm cá nhân thì chúng ta đã tự đóng cửa cho bản thân và cho những người trẻ ham học hỏi. Thà thử và biết rõ không hợp vẫn hơn là không thử và ôm tâm trạng không phù hợp.
Tôi theo đuổi viết lách từ năm 3 đại học, trước đây làm cộng tác viên cho báo. Đến năm 2 nghiên cứu sinh, trong một chuyến thực tập ở nước ngoài, tôi mới chuyển sang làm quen với content marketing và từ đó đã đam mê. Điều tốt nhất đã xảy ra trong quá khứ đó là tôi gặp được một sếp tốt đã dẫn dắt tôi vào con đường content marketing. Dù chỉ làm thực tập 3 tháng, nhưng lúc đó tôi đã trải qua rất nhiều loại content khác nhau.
- Content cho thương mại điện tử với chỉ tiêu là tăng doanh số bán hàng – tôi gọi đây là loại content mệt nhọc nhất vì phải đẩy mạnh vào việc bán hàng trực tiếp
- Content cho blog của thương hiệu
- Content cho ebook
- Content cho SEO
- Banner từ ngôn từ – tôi gọi đây là loại content khó nhất vì yêu cầu tính sáng tạo cao
Tính đến thời điểm hiện tại, tôi đã theo đuổi nghề viết lách được 6 năm, viết về văn hóa nghệ thuật, thời trang, kinh tế, bất động sản, du lịch, giáo dục, và y học. Vậy làm thế nào để biết mình phù hợp với content? - Dựa trên những kinh nghiệm của mình, tôi chỉ có thể chia sẻ với các bạn 4 điều sau:
1. Bạn có đủ mạnh mẽ để vượt qua tự ái cá nhân không?
Đây là điều mà bạn cần tự hỏi bản thân. Tôi vẫn nhớ rõ bài báo đầu tiên mình viết và nhận xét từ ba mình - một giảng viên báo chí. Khi đó, mỗi bài viết đều rất tệ, đến mức thảm hại. Ba tôi bảo: “Người viết văn thường tự cho mình là hay nhất.”
Những ngày đầu thật khó khăn nhưng chúng đã giúp tôi phát triển hơn trong suốt những năm tiếp theo. Đến bây giờ, sau 5 năm, những bài báo mà ba tôi đã biên tập vẫn được giữ gìn cẩn thận, được cắt ra và lưu trữ trong ngăn kéo. Ba tôi là người yêu thương nhất, nhưng cũng là người sếp nghiêm khắc nhất.
Sau này khi đi làm, tôi đã gặp đủ loại biên tập viên và sếp, đôi khi bị chỉ trích cũng rất đau lòng, nhưng tôi đã nghe và mang bài viết về để chỉnh sửa, không buồn, không rơi nước mắt. Vì vậy, để biết liệu có phù hợp với content hay không, bạn phải tự hỏi liệu mình có đủ
“bền bỉ” không? Chúng ta có đủ mạnh mẽ để vượt qua tự ti nhưng không bao giờ mất niềm tin vào khả năng của bản thân.
2. Bạn phù hợp với loại content nào?
Sau khi tự tin trả lời: “Dạ em chịu khá, em có đủ tự tin để đối mặt với mọi tình huống”, hãy tiếp tục với câu hỏi thứ hai: “Bạn phù hợp với loại content nào?”
Content có nhiều loại, nhưng nếu theo kênh phân phối làm tiêu chuẩn, hiện nay phổ biến nhất là 3 nhóm sau:
- PR
- Content cho website
- Content cho mạng xã hội
- Ngoài ra, còn một loại content khác, rất chuyên sâu và yêu cầu cao, đó là content sáng tạo, tức là việc sáng tạo khẩu hiệu, từng đoạn ngắn... Yêu cầu nổi bật của loại này là sự ngắn gọn và hiệu quả. Hoặc còn có loại content khác như video, và qua đó, video trực tuyến đang trở nên phổ biến.
Content có nhiều dạng, nhưng trong bài viết này tập trung vào 3 dạng phổ biến như đã nêu. Bên cạnh mục tiêu chung là xây dựng thương hiệu doanh nghiệp, tăng cường nhận thức thương hiệu thông qua việc khai thác điểm chung giữa thương hiệu và khách hàng, mỗi loại content còn có đặc điểm riêng.
PR: yêu cầu kỹ năng viết lách cao và đảm bảo đạt được tiêu chuẩn của một bài báo.
Những người làm PR thường có kinh nghiệm từ lĩnh vực báo chí - truyền thông. Một PR chính hiệu phải có khả năng xử lý khủng hoảng truyền thông thông qua các kênh báo chí, có mạng lưới truyền thông đủ rộng để giải quyết vấn đề trước khi nó trở nên nghiêm trọng. PR, như tên gọi của nghề, là về “quan hệ công chúng”, cần xây dựng mối quan hệ sâu rộng. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều người hiểu lầm về nghề PR, thực tế chỉ là người viết bài hoặc biên tập viên.
Những người làm PR thành công mà tôi biết đều có khả năng sử dụng từ ngữ linh hoạt, văn nói trôi chảy như văn viết, sắc sảo và mạch lạc. Văn nói như văn viết là yếu tố vô cùng quan trọng, đặc biệt khi truyền hình quan sát PR Manager - người phát ngôn truyền thông cho công ty, một lời phát biểu không rành mạch có thể gây hậu quả nghiêm trọng.
Content cho website: 'Hoàng tử lai' giữa PR, content cho mạng xã hội và content cho SEO.
Nếu đó là website của một thương hiệu, không chỉ cần phản ánh thông điệp của thương hiệu mà còn cần phải đồng bộ với chiến dịch PR đang triển khai và bắt kịp xu hướng hot trên mạng xã hội, đồng thời tối ưu từ khóa để lên top Google. Nếu không tính đến những yếu tố này, nội dung trên website sẽ trở nên lạc hậu khi PR định hướng một cách, mạng xã hội lại đi theo hướng khác.
Bởi vì nó là sự kết hợp, nên tôi thường gọi nội dung trên website là một vấn đề logic. Kết thúc cùng, chỉ số KPI quan trọng nhất của nội dung trên website là thời gian duyệt trang và tỉ lệ thoát trang.
Người làm nội dung cho website có xuất thân đa dạng, nhưng ít người thực sự chuyên sâu trong lĩnh vực này. Đa số là người chuyển nghề, nhưng điều duy nhất cần thiết cho những người này là khả năng logic trong tổ chức, triển khai và quản lý nội dung. Bởi câu chuyện của nội dung trên website là câu chuyện của hàng trăm, thậm chí hàng ngàn bài viết và chúng ta phải sắp xếp chúng như thế nào để tránh trùng lặp, đồng thời đảm bảo thời gian duyệt trang cao và tỉ lệ thoát trang thấp. Những ai đam mê sẽ thấy việc làm nội dung cho website rất thú vị!
Content cho mạng xã hội: Nội dung của sự nhạy bén
Nội dung dành cho mạng xã hội không chỉ đơn giản là những từ ngữ, mà còn phải đánh bắt được tâm trạng của cộng đồng để tạo ra những chiến lược có lợi nhất cho thương hiệu. Ví dụ, trước đó mọi người có thể nói xấu về bạn nhưng sau đó lại có thể khen bạn một cách kỳ diệu.
Môi trường mạng xã hội luôn thay đổi động chạm, một ngày bạn có thể hoạt động sôi nổi, nhưng ngày hôm sau bạn có thể bị một cộng đồng khác tấn công và báo cáo tài khoản của bạn. Những người làm social thành công thường là những người linh hoạt và nhạy bén, có khả năng thích ứng nhanh chóng với môi trường. Công việc này phù hợp với những người trẻ tuổi, sáng tạo và sẵn lòng đón nhận ý kiến phản hồi từ cộng đồng mạng.
Vì tính chất công việc khác nhau, một người có thể giỏi trong lĩnh vực quan hệ công chúng nhưng lại gặp khó khăn khi làm việc trên mạng xã hội do thiếu linh hoạt và kỹ năng viết nội dung không phù hợp với yêu cầu của website. Ngược lại, một người làm nội dung cho website có thể gặp khó khăn khi chuyển sang làm quan hệ công chúng vì thiếu kiến thức về truyền thông và không hiểu rõ về cộng đồng mạng. Cần nhấn mạnh rằng việc hiểu biết về cộng đồng là rất quan trọng, không chỉ là người dùng thông thường. Nếu làm việc trên mạng xã hội sau khi làm quan hệ công chúng hoặc làm nội dung cho website, có thể gặp phải những khó khăn như việc bị hạn chế trong việc sáng tạo nội dung.
Quay lại với câu hỏi ban đầu, tính cách của bạn sẽ quyết định công việc phù hợp với bạn nhất:
- Nếu bạn là người cẩn trọng và sáng suốt, thì quan hệ công chúng là lựa chọn phù hợp. Người làm quan hệ công chúng phải có khả năng thuyết phục tốt hơn cả biên tập viên để thu hút sự chú ý của báo chí và giới truyền thông. Khi tiếp xúc với những người làm quan hệ công chúng giỏi, bạn sẽ phải thốt lên rằng: 'Họ thật tài năng'.
- Nếu bạn là người logic, thích làm việc với từ ngữ nhưng cũng sẵn lòng làm việc với con số (thời gian trên trang, tỉ lệ thoát, lượt tìm kiếm từ khóa hàng tháng, xếp hạng từ khóa, lượt chia sẻ từ mạng xã hội, nguồn lượng xem bài từ đâu...) thì nên chọn làm nội dung cho website. Những người này thường làm việc một cách chắc chắn và quyết đoán, không chịu khuất phục trước áp lực.
- Nếu bạn là người năng động, yêu thích sự mới mẻ, thì hãy chọn làm nội dung cho mạng xã hội. Làm việc trên mạng xã hội không bao giờ làm bạn cảm thấy lạc hậu, chỉ cần bạn đủ nhạy bén để nhận biết và điều chỉnh theo xu hướng hiện tại.
3. Bao dung nhưng không buông thả với chính mình
Điều này thực sự khó khăn, hoặc ít nhất là với tôi, vì thấy nó khá cá nhân, nhưng tôi nghĩ đây là điều cần phải chia sẻ. Khi làm việc viết bài, đôi khi không có cảm hứng gì để viết, cảm giác như là một công nhân đang làm việc máy móc và cố gắng để hoàn thành nhiệm vụ.
Có một cái gì đó không ổn nhưng cũng không quá trầm trọng.
Sự bao dung ở đây là gì? Đôi khi phải viết những bài như một nhiệm vụ, phải đáp ứng KPI hàng ngày với số lượng bài viết trên website, bài đăng trên Facebook... Một sai lầm của những người mới bắt đầu trong lĩnh vực nội dung là họ thường nói: 'Không có cảm hứng để viết'. Trong thực tế, không có ai đợi bạn có cảm hứng để viết. Nếu sếp yêu cầu viết, bạn phải viết. Cảm hứng có thể khiến việc viết trở nên dễ dàng hơn, nhưng không thể dựa vào cảm hứng mãi. Hãy tự mình tạo điều kiện để vượt qua và bao dung bản thân.
Quan trọng là chúng ta cần bao dung với những bài viết không hoàn hảo của mình, nhưng không nên từ bỏ để trở thành một người viết kém chất lượng.
Nếu chỉ biết tự bao dung và lý do là không có cảm hứng để viết nội dung thì hãy tránh nghề viết nội dung. Người làm nội dung phải có khả năng viết ở mọi tình huống, mọi áp lực và không ngừng cải thiện kỹ năng viết của mình.
Nếu không tìm được ý tưởng hoặc hướng đi, hãy cố gắng viết một bài viết sáng sủa, thông tin chính xác, ít nhất cũng là một cố gắng từ bạn về mặt thẩm mỹ, điều này thể hiện sự tôn trọng của bạn đối với độc giả.
4. Không nên tự mãn
Điều này là vấn đề mà những người mới bắt đầu trong nghề viết thường gặp phải. Họ có thể cho rằng những bài viết của mình là tốt nhất hoặc những bài viết được chia sẻ nhiều trên Facebook là thành công vượt trội. Đôi khi, sự tự mãn cũng ảnh hưởng đến những người đã có kinh nghiệm trong lĩnh vực nội dung, khi những thành công làm họ mê muội và quên mất những ngày tháng ban đầu học hỏi và nỗ lực.
Khi tự mãn, hậu quả sẽ rất nặng nề.
- Đối với PR, việc viết hàng chục bài tốt nhưng một bài viết sai sót có thể làm mất uy tín. Có trường hợp tổng biên tập của một tờ báo bị sa thải chỉ vì một tin tức sai sót trong 150 từ.
- Với nội dung cho website, việc tự hào về việc viết SEO tốt có thể không đảm bảo bài viết sẽ lên TOP Google, và điều này phụ thuộc vào Google và người dùng, không phải do cá nhân. Việc coi việc chèn từ khóa vào tiêu đề và viết bài sao cho sếp thấy hay là đủ để viết nội dung chuẩn SEO là một quan niệm sai lầm. Trước khi tự tin rằng mình viết nội dung chuẩn SEO, hãy hỏi xem bao nhiêu bài của bạn đã lên TOP Google, thời gian trên trang web và tỉ lệ thoát của trang web là bao nhiêu.
- Đối với mạng xã hội, một lỗi trong thông điệp quảng cáo có thể lan truyền nhanh chóng, khiến bạn mất uy tín một cách đáng kể.
Đối với những người làm nội dung, không nên tự mãn vì đường biên giữa nội dung tốt và nội dung kém chất lượng đôi khi rất mơ hồ. Điều này đặc biệt đúng khi nghề PR truyền thống đang giảm sút, PR trực tuyến đang phát triển mạnh mẽ, và lĩnh vực số hóa đang trỗi dậy. Điều duy nhất chúng ta có thể làm là cải thiện chất lượng nội dung của chính mình và thích nghi với sự thay đổi của thời đại.
Đối với những người làm nội dung, điều khó khăn nhất không phải là việc viết mà là cách họ xử lý vấn đề. Hãy giữ vững tinh thần khi gặp khó khăn, không tự mãn, trong tất cả mọi tình huống, hành động dứt khoát nhưng không tàn nhẫn. Khi bạn có thể xử lý tốt những tình huống phức tạp, bạn sẽ trưởng thành hơn và cách viết của bạn sẽ cải thiện.
Tác giả: Phương Thy Nguyễn
