[Tâm Trạng] Có Phải Di Truyền Ảnh Hưởng Đến Trầm Cảm?

Gen có thể coi là một chỉ số dự báo nguy cơ mắc trầm cảm, nhưng không phải lúc nào cũng xác định liệu một người có phát triển vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến này.

Yếu tố di truyền có thể chỉ ra nguy cơ mắc trầm cảm, nhưng không luôn quyết định liệu một người có phát triển rối loạn sức khỏe tâm thần phổ biến này. Không có 'nguyên nhân hàng đầu' của trầm cảm, và mối quan hệ giữa di truyền, trầm cảm và các yếu tố góp phần khác còn phức tạp hơn nữa.

Bạn có thể lo lắng nếu biết mình có 'gen trầm cảm'. Tuy nhiên, sự dị bẩm di truyền đối với một căn bệnh không luôn có nghĩa là bạn sẽ mắc phải nó. Điều đó chỉ đơn giản là bạn có thể dễ bị tác động hơn so với người không có cùng cấu trúc gen.

Nếu bạn được cho biết bạn có một “gen trầm cảm”, bạn có thể lo sợ sẽ trở nên trầm cảm. Tuy nhiên, có sự dị bẩm di truyền với một tình trạng không luôn đồng nghĩa với việc bạn sẽ gặp phải nó. Điều đó chỉ đơn giản là bạn có thể dễ bị ảnh hưởng hơn so với người không có cùng bản sắc di truyền.

Tác Động Của Gen Đối Với Trầm Cảm 

Vai Trò của Di Truyền Trong Trầm Cảm

Theo các nhà nghiên cứu, sự tương tác giữa gen và các yếu tố khác (như môi trường và chấn thương tâm lý) quyết định liệu ai đó có mắc bệnh trầm cảm hay không. (López-López JA, Hammerton G, et al. 2019)

Theo các nhà nghiên cứu, sự tương tác giữa gen và các yếu tố khác (như môi trường và chấn thương tâm lý) quyết định liệu ai đó có phát triển bệnh trầm cảm hay không. (López-López JA, Hammerton G, et al. 2019)

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có thân nhân bậc một được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm (như bố mẹ, anh chị em ruột hoặc con cái) có nguy cơ được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm trong đời cao gấp ba lần so với dân số tổng thể. (Dunn EC, Brown RC, Dai Y, et al. 2015)

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có người thân bậc một được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm (một trong những phụ huynh, anh chị em hoặc con) có thể cao gấp ba lần so với dân số tổng thể. (Dunn EC, Brown RC, Dai Y, et al. 2015)

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là mặc dù các nghiên cứu đã đề xuất mối liên hệ rõ ràng giữa các thành viên trong gia đình, nhưng những phát hiện này không giải thích được những người mắc bệnh trầm cảm mà không có tiền sử gia đình.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng trong khi các nghiên cứu đã gợi ý một liên kết rõ ràng trong các gia đình, những phát hiện này không giải thích được những người phát triển trầm cảm mà không có tiền sử gia đình.

Các nghiên cứu đã gợi ý rằng trầm cảm có yếu tố di truyền. Một số nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng phụ nữ có thể dễ bị ảnh hưởng di truyền liên quan đến trầm cảm hơn nam giới.

Nghiên cứu đã gợi ý rằng có một thành phần di truyền trong trầm cảm. Một số nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng phụ nữ có thể dễ bị tác động bởi yếu tố di truyền liên quan đến trầm cảm hơn nam giới.

Hiểu Về Sự Biến Động Di Truyền

Hiểu Về Các Biến Thể Di Truyền

Nguồn Ảnh: Google

Di truyền là một tương tác phức tạp của nhiều yếu tố, không chỉ là gen riêng lẻ. Khi nghiên cứu về trầm cảm hoặc các bệnh khác, các nhà nghiên cứu thường tìm kiếm các thay đổi trong gen gọi là biến thể. Những thay đổi này được phân loại dựa trên tác động của chúng lên gen.

Di truyền là một quá trình phức tạp của nhiều yếu tố, không chỉ là các gen riêng lẻ. Khi nghiên cứu về trầm cảm hoặc các điều kiện sức khỏe khác, các nhà nghiên cứu thường tìm kiếm các thay đổi trong các gen gọi là các biến thể. Những thay đổi này được phân loại dựa trên tác động của chúng lên gen.

Màu mắt là một ví dụ cho thấy các biến thể ảnh hưởng đến gen. Những thay đổi trong một số gen ảnh hưởng đến quá trình sản xuất melanin và một số gen khác, quyết định màu mắt của bạn. Bạn kế thừa một kết hợp của các gen, mỗi gen có các biến thể riêng biệt, từ cha mẹ của bạn.

Màu mắt là một ví dụ minh họa về cách các biến thể ảnh hưởng đến gen. Những thay đổi trong một số gen ảnh hưởng đến quá trình sản xuất melanin và một số gen khác, quyết định màu mắt của bạn. Bạn kế thừa một kết hợp các gen, mỗi gen có các biến thể riêng, từ cha mẹ của bạn.

Di truyền là một quy trình phức tạp, ngay cả với các đặc điểm đơn giản như màu mắt. Đối với các điều kiện như trầm cảm, nghiên cứu vẫn chưa xác định được hậu quả đầy đủ của các biến thể di truyền.

Di truyền là một quá trình phức tạp, ngay cả với một đặc điểm dường như đơn giản như màu mắt. Đối với các bệnh như trầm cảm, nghiên cứu vẫn chưa xác định được ý nghĩa đầy đủ của các biến thể di truyền.

Giải Mã 'Gen Trầm Cảm'

Rõ Ràng về 'Gen Trầm Cảm'

Nguồn Ảnh: Google

Có một biến thể di truyền có khả năng—nhưng không chắc chắn—bạn sẽ phát triển một tình trạng liên quan đến biến thể đó.

Có một biến thể gen có thể làm tăng khả năng—nhưng không chắc chắn—bạn sẽ phát triển một tình trạng liên quan đến biến thể đó. 

Nếu một mã gen có thể thay đổi đến một tình trạng bệnh cụ thể liên quan đến nó thì có thể đóng góp ít nhiều vào sự phát triển của loại bệnh đó. Một biến thể di truyền lành tính ít có khả năng ảnh hưởng đến tình trạng này hơn một biến thể gây bệnh.

Nếu một gen liên quan đến một tình trạng cụ thể bị thay đổi, nó có thể làm tăng (hoặc giảm) khả năng phát triển tình trạng đó. Một biến thể gen lành tính ít có khả năng ảnh hưởng đến tình trạng này hơn một biến thể gây bệnh.

Trong một số trường hợp, các nhà nghiên cứu xác định được biến thể di truyền nhưng không rõ tác động của nó. Những biến thể này được gọi là “thay đổi không rõ ý nghĩa”.

Trong một số trường hợp, các nhà nghiên cứu xác định được một biến thể di truyền nhưng không biết tác động của nó (nếu có). Những biến thể này được gọi là “không rõ ý nghĩa”.

Một số nghiên cứu lớn trên toàn bộ gen đã đề xuất các mối liên hệ di truyền tiềm ẩn với chứng rối loạn trầm cảm nặng. Năm 2017, các nhà nghiên cứu đã xác định được hai biến thể di truyền mới liên quan đến trầm cảm. (Mullins và Lewis)

Một số nghiên cứu lớn trên toàn bộ gen đã đề xuất các liên kết di truyền tiềm năng với rối loạn trầm cảm nặng. Năm 2017, các nhà nghiên cứu đã xác định được hai biến thể di truyền mới liên quan đến trầm cảm (Mullins và Lewis).

Vào năm 2018, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Genetics đã xác định các biến thể di truyền có liên quan đến các triệu chứng trầm cảm và trong một số trường hợp là sự khác biệt về cấu tạo não. (Wray NR, Ripke S, Mattheisen M, et al. 2018)

Một nghiên cứu năm 2018 được công bố trên tạp chí Nature Genetics đã xác định một số biến thể di truyền có liên quan đến các triệu chứng trầm cảm và trong một số trường hợp là sự khác biệt về cấu trúc não. (Wray NR, Ripke S, Mattheisen M, et al. 2018)

Các nhà khoa học tin rằng sự khác biệt trong các gen và các biến thể di truyền chỉ đóng góp một phần nhỏ vào nguy cơ mắc bệnh. Nghiên cứu của Flint và Kendler năm 2014 cho thấy rằng gen có thể được di truyền qua nhiều cách khác nhau (các phương thức di truyền), đây là một yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến khuynh hướng di truyền của ai đó đối với trầm cảm.

Các nhà khoa học tin rằng mỗi gen và biến thể di truyền đều đóng góp một phần nhỏ vào nguy cơ tổng thể của một người. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng gen có thể được di truyền theo nhiều cách khác nhau (các phương thức di truyền), và đây là một yếu tố có thể ảnh hưởng đến khuynh hướng di truyền đối với trầm cảm (Flint J, Kendler KS. 2014).

Gen Di Truyền Có Thể Ảnh Hưởng Đến Liệu Pháp Tâm Lý Không?

Gen Di Truyền Có Ảnh Hưởng Đến Điều Trị Sức Khỏe Tâm Thần Không?

Trầm cảm có thể được điều trị bằng thuốc, liệu pháp tâm lý và các biện pháp can thiệp khác như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT). Một số người có thể được kê đơn thuốc kết hợp với các phương pháp điều trị khác.

Trầm cảm có thể được điều trị bằng thuốc, liệu pháp tâm lý và các biện pháp can thiệp khác như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT). Một số người có thể được kê đơn kết hợp nhiều phương pháp điều trị.

Gen của bạn có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của phương pháp điều trị. Ví dụ, nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số gen nhất định có thể ảnh hưởng đến khả năng cơ thể hấp thụ, sử dụng và bài tiết rượu và thuốc, bao gồm cả thuốc chống trầm cảm. (Macaluso M, Preskorn SH. 2018)

Gen của bạn có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của một phương pháp điều trị cụ thể. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số gen có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể bạn hấp thụ, sử dụng và bài tiết rượu và thuốc, bao gồm cả thuốc chống trầm cảm.

Một số gen được biết là ảnh hưởng đến sự trao đổi chất của thuốc, và kết quả từ những nghiên cứu này chủ yếu được các bác sĩ và nhà nghiên cứu quan tâm. (Kovacs D, Gonda X, Petschner P, et al. 2014)

Một số gen được biết là ảnh hưởng đến sự chuyển hóa thuốc, nhưng kết quả từ các nghiên cứu này chủ yếu được các bác sĩ và nhà nghiên cứu quan tâm.

Hơn nữa, các bác sĩ và nhà khoa học không biết thông tin này hữu ích như thế nào đối với người tiêu dùng. Hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi sử dụng thông tin di truyền của bạn để quyết định về việc chăm sóc sức khỏe, bao gồm cả điều trị trầm cảm.

Hơn nữa, các bác sĩ và nhà khoa học chưa biết rõ thông tin này sẽ hữu ích như thế nào đối với người tiêu dùng. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thông tin di truyền của bạn để đưa ra quyết định về chăm sóc sức khỏe, bao gồm cả điều trị trầm cảm.

Để yếu tố di truyền sang một bên, nếu bạn được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm và đang tìm phương pháp điều trị, hãy nhớ rằng quá trình này có thể tốn thời gian. Bạn có thể phải thử nhiều liệu pháp khác nhau trước khi tìm được liệu pháp phù hợp nhất. Bạn thậm chí cần phải điều chỉnh hoặc thay đổi kế hoạch điều trị theo thời gian.

Nếu bạn được chẩn đoán mắc trầm cảm và đang cố gắng quyết định phương pháp điều trị, hãy nhớ rằng quá trình này có thể mất thời gian. Bạn có thể cần thử nhiều loại trị liệu khác nhau trước khi tìm được phương pháp phù hợp. Bạn thậm chí có thể cần điều chỉnh hoặc thay đổi kế hoạch điều trị theo thời gian.

Trước khi bắt đầu dùng thuốc điều trị trầm cảm, hãy thông báo cho nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe về bất kỳ loại thuốc, vitamin hoặc thảo dược nào bạn đang sử dụng. Những sản phẩm này có thể tương tác với thuốc chống trầm cảm và ảnh hưởng đến hiệu quả của chúng hoặc thậm chí gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.

Trước khi bắt đầu dùng thuốc điều trị trầm cảm, hãy cho bác sĩ biết về bất kỳ loại thuốc, vitamin hoặc thảo dược nào bạn đang dùng. Những sản phẩm này có thể tương tác với thuốc chống trầm cảm và ảnh hưởng đến hiệu quả hoặc gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.

Khi bạn đã thử nhiều phương pháp điều trị, hãy giữ liên lạc với bác sĩ và nhóm chăm sóc sức khỏe tâm thần của bạn. Hãy chắc chắn thông báo cho họ biết nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ nào.

Khi bạn thử các phương pháp khác nhau, hãy duy trì liên lạc với bác sĩ và nhóm chăm sóc sức khỏe tâm thần của mình. Đảm bảo cho họ biết nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ nào.

Di Truyền Bệnh Trầm Cảm Có Ảnh Hưởng Đến Trẻ Em Không?

Di truyền của bệnh trầm cảm có ảnh hưởng đến trẻ em không?

Người mắc bệnh trầm cảm có thể lo lắng rằng họ sẽ truyền bệnh này cho con cái. Mặc dù trầm cảm có thể có yếu tố di truyền, nhưng di truyền không phải là yếu tố duy nhất quyết định. Các yếu tố khác cũng góp phần vào nguy cơ, trong khi một số yếu tố có thể mang tính bảo vệ.

Những người mắc trầm cảm có thể lo lắng rằng họ sẽ truyền bệnh này cho con cái. Mặc dù có thể có yếu tố di truyền trong trầm cảm, nhưng gen không phải là yếu tố quyết định duy nhất. Các yếu tố khác góp phần vào nguy cơ, trong khi một số yếu tố có thể mang tính bảo vệ.

Một đứa trẻ có cha mẹ bị trầm cảm có thể có khuynh hướng di truyền, nhưng điều đó không có nghĩa là đứa trẻ sẽ bị trầm cảm. Các yếu tố khác, bao gồm môi trường và các “tác nhân gây kích động” cũng có liên quan. Nói cách khác, một đứa trẻ không có thành viên gia đình mắc bệnh trầm cảm và không có khuynh hướng di truyền vẫn có thể mắc bệnh nếu gặp phải sự kiện kích động như chấn thương.

Một đứa trẻ có cha mẹ mắc bệnh trầm cảm có thể có khuynh hướng di truyền, nhưng không nhất thiết sẽ bị trầm cảm. Các yếu tố khác, bao gồm yếu tố môi trường hoặc các 'tác nhân kích thích,' cũng đóng vai trò. Ngược lại, một đứa trẻ không có thành viên gia đình mắc bệnh trầm cảm và không có khuynh hướng di truyền vẫn có thể bị trầm cảm nếu gặp phải sự kiện kích thích như trải qua chấn thương.

Nguyên Nhân Trầm Cảm Không Liên Quan Đến Di Truyền

Nguyên Nhân Trầm Cảm Không Do Di Truyền

Nguồn ảnh: Google

Di truyền là một trong nhiều nguyên nhân tiềm ẩn gây ra trầm cảm. Việc hiểu rõ các nguyên nhân có thể giúp bạn hiểu sâu hơn về trầm cảm, nhưng hãy nhớ rằng trầm cảm cũng có thể phát triển mà không có nguyên nhân rõ ràng và khó xác định chính xác nguyên nhân. Các yếu tố khác ngoài di truyền cũng góp phần gây ra mọi dạng trầm cảm và các tình trạng sức khỏe tâm thần khác bao gồm:

Di truyền là một trong nhiều nguyên nhân có thể gây ra trầm cảm. Việc biết các nguyên nhân tiềm năng có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về trầm cảm, nhưng hãy nhớ rằng trầm cảm cũng có thể phát triển mà không có nguyên nhân rõ ràng và khó xác định. Các yếu tố khác ngoài di truyền góp phần vào tất cả các dạng trầm cảm và các tình trạng sức khỏe tâm thần khác bao gồm:

• Hóa chất trong não: Người bị trầm cảm đôi khi có lượng chất dẫn truyền thần kinh thấp hơn người bình thường (hóa chất não ảnh hưởng đến tâm trạng và sức khỏe). Các chất dẫn truyền thần kinh của họ có thể hoạt động không hiệu quả.

• Thay đổi cấu trúc não: Bộ não của người bị trầm cảm có thể khác về mặt vật lý và cấu trúc so với người không bị trầm cảm.

• Nội tiết tố: Mang thai, rối loạn tuyến giáp và mãn kinh có thể ảnh hưởng đến hormone. Mức hormone thấp hoặc cao có thể gây ra triệu chứng trầm cảm, đặc biệt ở người dễ mắc bệnh di truyền.

• Căng thẳng cực độ: Trầm cảm tình huống hay rối loạn điều chỉnh với tâm trạng chán nản có thể phát triển ở người đang trong tình trạng căng thẳng cao độ hoặc đã trải qua chấn thương.

• Brain chemistry: Người bị trầm cảm đôi khi có mức chất dẫn truyền thần kinh thấp hơn (chất dẫn truyền thần kinh ảnh hưởng đến tâm trạng và sức khỏe). Chất dẫn truyền thần kinh họ có thể hoạt động kém hiệu quả.

• Thay đổi cấu trúc não: Bộ não của người bị trầm cảm có thể khác về mặt vật lý và cấu trúc so với người không bị trầm cảm.

• Hormones: Mang thai, rối loạn tuyến giáp và mãn kinh có thể ảnh hưởng đến hormone. Mức hormone thấp hoặc cao có thể kích thích triệu chứng trầm cảm, đặc biệt ở người có khuynh hướng di truyền.

• Căng thẳng cực độ: Trầm cảm tình huống hoặc rối loạn điều chỉnh có tâm trạng chán nản có thể xuất hiện ở người đang trong tình trạng căng thẳng cao độ hoặc trải qua chấn thương.

Kết Luận

Tóm Tắt

Có khuynh hướng di truyền dẫn trầm cảm có thể làm trầm trọng thêm các yếu tố này và ảnh hưởng đến thời điểm bị trầm cảm cũng như thời gian kéo dài của triệu chứng. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là trầm cảm có thể phát triển ở bất kỳ ai - ngay cả những người không có yếu tố di truyền và không nhạy cảm với các yếu tố nguy cơ. Xác định các dấu hiệu trầm cảm và nhận biết chúng đối với bản thân và người khác rất quan trọng để đảm bảo tình trạng này được điều trị.

Có khuynh hướng di truyền dẫn trầm cảm có thể làm trầm trọng thêm các yếu tố này và ảnh hưởng đến thời điểm bị trầm cảm cũng như thời gian kéo dài của triệu chứng. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là trầm cảm có thể phát triển ở bất kỳ ai - ngay cả những người không có yếu tố di truyền và không nhạy cảm với các yếu tố nguy cơ. Xác định các dấu hiệu trầm cảm và nhận biết chúng đối với bản thân và người khác rất quan trọng để đảm bảo tình trạng này không bị bỏ qua.

Tác giả: Nancy Schimelpfening

Translator: Bùi Linh

Editor: Mẫn Nhy

Original article link: Trầm cảm có di truyền không?