Buzz
Người ta thường nghĩ rằng “mình không giỏi cái gì cả” tại thời điểm này hoặc bất cứ lúc nào trong cuộc đời. Cảm giác đó có thể xuất hiện khi còn trẻ và đang tìm đường đi cho mình hoặc khi phải đối mặt với mục tiêu cuộc đời. Nó cũng có thể đến khi sự nghiệp thay đổi hoặc khi thấy cuộc sống thiếu ý nghĩa.
Thường thì cảm giác “mình không giỏi cái gì” thể hiện việc tự ti và hoài nghi về bản thân.
Một số người vượt qua và tiếp tục. Nhưng đối với một số khác, họ rơi vào trạng thái này. Nếu cảm giác đó trở nên chiếm ưu thế, thì khó khăn hơn để vượt qua. Và thực tế là niềm tin rằng mọi người đều giỏi một điều gì đó thường là ràng buộc họ, khiến họ không biết mình giỏi cái gì, và tự ti.
Hãy xem xét cảm giác “Không giỏi cái gì” là gì, nguyên nhân và cách giải quyết.
Cảm giác “Tôi không giỏi gì cả” như thế nào?
Cảm thấy như “mình không giỏi gì cả” thường là dấu hiệu của việc tự hạ thấp bản thân và hình ảnh của bạn trước mọi người. Thường, cảm xúc này có thể ảnh hưởng đến cách chúng ta hành xử và trải nghiệm ở trường học, nơi làm việc, và có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ của bạn.
Hãy xem cảm xúc tiêu cực này thường diễn ra như thế nào:
Bắt đầu với việc so sánh bản thân với người khác
Bạn có thể đang gặp khó khăn trong việc tìm mục đích sống của mình, cảm thấy thiếu tài năng hoặc khả năng. Thường, suy nghĩ này xuất hiện khi bạn so sánh bản thân với người khác qua mạng xã hội, truyền hình, hoặc tin tức, cảm thấy họ đều thành công và tự tin, và đã tìm thấy mục tiêu cuộc sống của họ.
Liên tục than phiền về những thất bại trong quá khứ của bạn.
Bạn có đang chấp nhận sự thất bại của mình? Hoặc bạn có suy nghĩ về những lần bạn thất bại trong việc theo đuổi sở thích hoặc công việc của mình. Hoặc bạn nhớ về những lần thấp điểm ở trường, bị xem thường, hoặc không được đánh giá cao.
Không có khả năng thử nghiệm với những điều mới lạ.
Hãy thử trải nghiệm vài điều mới mẻ hoặc theo đuổi một sở thích mà bạn tin rằng bạn có thể yêu thích, nhưng sau đó những suy nghĩ tiêu cực lại ngăn cản bạn.
Ngoài việc nghĩ rằng bạn không giỏi bất kỳ điều gì, một số suy nghĩ cũng có thể được xem là việc tự hạ thấp tự tin của bản thân:
“Tôi không có bất kỳ tài năng nào cả”
“Tôi không hấp dẫn và không có ai yêu thích tôi”
“Không có động lực nào để tôi cố gắng nỗ lực giỏi giang một điều gì cả”
“Tất cả mọi người ngoại trừ tôi đều đang hạnh phúc và thành công”
“Tôi không bao giờ có thể trở thành một học sinh giỏi ở trường hoặc một nhân viên xuất sắc tại công ty”
“Không có lý do gì để tôi thử sức với những thứ mới vì tôi sẽ không thành công được”
“Tôi là một kẻ thất bại”
Quan trọng là phải nhận ra các loại suy nghĩ đi kèm với tuyên bố tự nhận rằng “tôi không giỏi bất cứ điều gì”. Chúng không nhất thiết phản ánh hiện thực của cuộc sống. Chúng chỉ là ví dụ cho việc tự nói những điều tiêu cực hoặc thường là kéo dài chuỗi suy nghĩ tiêu cực, chúng có thể chồng chất lên nhau.
Tìm ra nguyên nhân
Có nhiều nguồn gốc khác nhau gây ra cảm giác tự tin của bản thân giảm sút. Thường thì những người có suy nghĩ như vậy là do sự kết hợp giữa tính cách, môi trường nuôi dưỡng và các trải nghiệm trong cuộc sống.
Hiểu được nguyên nhân của những suy nghĩ này sẽ giúp bạn vượt qua chúng.
1. Hãy bắt đầu bằng cách xác định rõ ý nghĩa của tự tôn thấp.
Tự tôn thấp thường đi kèm với các suy nghĩ như “tôi không giỏi bất kỳ điều gì”. Theo Hiệp hội Tâm lý Mỹ (APA), tự tôn thấp phản ánh cách mà bạn đánh giá bản thân. “Nó phản ánh cách cá nhân đánh giá bản thân và cách họ nhìn nhận về sự khen ngợi và khả năng của mình, cũng như cách họ định nghĩa thành công trong cuộc sống, tương tự như cách người khác nhìn nhận và đáp lại họ.”
“Rất quan trọng để hiểu rõ về cảm nhận và khả năng của bản thân không phải luôn luôn cố định. Bạn có thể trải qua cả những thời kỳ tự ti và cả những thời kỳ tự tin. Hơn nữa, tự tôn có thể được cải thiện”
Nghiên cứu chỉ ra rằng sự tự tin cao có thể có tác động tích cực đến cuộc sống của chúng ta.
2. Ý nghĩa của việc tự nói những điều tiêu cực với bản thân.
Dù thực tế không như vậy, chúng ta vẫn thường kể lại cho mình những câu chuyện tiêu cực trong tâm trí. Những suy nghĩ như “tôi không giỏi bất kỳ điều gì” là một ví dụ điển hình về tự trách mình, và chúng ảnh hưởng sâu sắc đến cách chúng ta đánh giá bản thân, quan hệ và mục tiêu trong cuộc sống.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bắt đầu cuộc hội thoại bằng những lời tự trách mình lặp đi lặp lại có thể gây ra hậu quả tiêu cực cho tâm trí, tăng cường cảm giác lo lắng và trầm cảm. Nhưng điều đáng chú ý là: những suy nghĩ đó có sức mạnh lớn đến nỗi có thể biến chúng thành tích cực và mang lại lợi ích thiết thực.
Ví dụ, những người lạc quan về cuộc sống thường có sức khỏe tinh thần và thể chất tốt hơn, cũng như cải thiện chất lượng cuộc sống.
3. Ảnh hưởng của các mối quan hệ đối với tự tin của chúng ta.
Công ty chúng ta làm việc có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến cách chúng ta đánh giá bản thân và nhận thức về điểm mạnh và điểm yếu của mình. Việc tiếp xúc với những người luôn làm bạn cảm thấy tự ti, những người cho rằng bạn không có giá trị và tài năng, có thể dần dần ảnh hưởng tiêu cực đến lòng tự tin của bạn.
Ngược lại, một nghiên cứu khác cũng đã chỉ ra rằng việc xây dựng mối quan hệ với những người luôn ủng hộ, động viên và chấp nhận bạn sẽ giúp tăng cường lòng tự tin của bạn. Ảnh hưởng của điều này cũng có thể tích luỹ.
“Ví dụ, trẻ em nhận được những lời khen ngợi tích cực về giá trị của bản thân thường có khả năng tìm kiếm những mối quan hệ tích cực trong tuổi teen và thậm chí là khi trưởng thành.
4. Những vết thương từ tuổi thơ
Rất không may khi trải qua những khó khăn trong tuổi thơ và những tổn thương có thể ảnh hưởng lâu dài đến lòng tự trọng và hình ảnh bản thân. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng điều này đặc biệt đúng đối với các rối loạn gia đình và lạm dụng.
Trẻ em sống trong môi trường gia đình không ổn định hoặc từng trải qua lạm dụng thường có tự tin thấp hơn khi trưởng thành.
Làm thế nào để đối phó
Rất may mắn, có một số điều bạn có thể thực hiện để phá vỡ vòng luẩn quẩn của những suy nghĩ tiêu cực và niềm tin rằng bản thân không có khả năng trong bất cứ điều gì. Dưới đây là vài gợi ý có thể giúp bạn:
Ngừng sử dụng mạng xã hội
Phần lớn chúng ta dựa vào mạng xã hội để kết nối với mọi người và thậm chí cập nhật thông tin hay bắt kịp các xu hướng hiện tại. Nhưng có một mặt tiêu cực tiềm ẩn sau đó, đó là cách mà nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến lòng tự trọng và giá trị bản thân chúng ta.
“Mọi người sử dụng mạng xã hội để chia sẻ những bức ảnh đã được chỉnh sửa kỹ lưỡng, thêm vào đó là những bộ lọc lung linh, lựa chọn những phần cuộc sống mà họ muốn chia sẻ. Đó là lý do tại sao chúng ta luôn thấy họ trông rất thành công và tài năng”
Việc hạn chế sử dụng mạng xã hội sẽ mang lại cho bạn cơ hội để ngừng tham gia vào trò chơi so sánh trên mạng xã hội, thay vào đó tập trung vào việc cải thiện hình ảnh bản thân, sức khỏe tinh thần và hạnh phúc.
Học cách chấp nhận sự khen ngợi
Những người nghĩ rằng họ không giỏi bất cứ điều gì thường sẽ không dễ tin vào những lời khen từ người khác về khả năng của mình. Điều này đơn giản là vì những người có tự tin thấp thường không biết cách chấp nhận sự khen ngợi.
Nếu bạn thuộc nhóm này, hãy thử những bước nhỏ sau. Ghi chép lại những lời khen bạn nhận được và xem thử bạn có thể chấp nhận chúng như thế nào. Nếu bạn tiếp tục chấp nhận, điều này có thể thay đổi cách bạn nghĩ về cách mọi người đánh giá bạn cũng như cách bạn tự nhìn nhận mình trong tình huống tương tự.
Thử viết nhật ký
Một cách mạnh mẽ hơn để kiểm soát cảm xúc và hiểu rõ suy nghĩ của bản thân là viết chúng ra. Việc ghi lại những suy nghĩ và cảm xúc sẽ giúp bạn nhận biết chúng rõ hơn. Điều quan trọng là hiểu rõ những gì đang diễn ra trong tâm trí bạn để cảm thấy tốt hơn.
Dành ít phút mỗi ngày để thể hiện cảm xúc của bạn trên giấy cũng là một phương pháp giải tỏa stress.
Nếu bạn cảm thấy những suy nghĩ tiêu cực và tự ti đang chi phối suy nghĩ của bạn, hãy thử một phương pháp mới: viết một cuốn nhật ký biết ơn. Một cách tốt nhất để thay đổi suy nghĩ tiêu cực là bắt đầu viết nhật ký biết ơn, và đã có nghiên cứu chứng minh mối quan hệ giữa lòng biết ơn và tự tin.
Viết nhật ký về sự biết ơn không cần phức tạp: chỉ cần ghi lại một điều mà bạn cảm ơn mỗi ngày. Có thể là điều đơn giản như tách cà phê buổi sáng hoặc tiếng cười của đứa trẻ. Hãy nhớ rằng bạn phải ghi chép lại điều đó.
Thử nghiệm các phương pháp điều trị.
Điều trị là một cách tuyệt vời để tăng cường lòng tự trọng và hình ảnh bản thân. Nó có thể giúp bạn hiểu sâu hơn về nguyên nhân của cảm giác đó, và điều quan trọng hơn là nó có thể giúp bạn kiểm soát suy nghĩ tiêu cực.
Điều trị nhận thức-hành vi tập trung vào việc nhận biết những suy nghĩ tiêu cực và áp dụng các kỹ thuật để thay đổi các mẫu suy nghĩ của bạn, đồng thời áp dụng tư duy tích cực hơn.
Nhận biết những món quà đến từ bên trong.
Một cách hiệu quả để đối phó với suy nghĩ 'Tôi không giỏi' là điều chỉnh lại quan niệm về việc thành công. Khi nghĩ về thành công, hãy tập trung vào những điều mang ý nghĩa thực sự như tình bạn, sự sáng tạo hay lòng nhân từ.
Tuy nhiên, những thành tựu bên ngoài này chỉ là một phần nhỏ của những món quà cuộc sống và dù chúng có thể được tôn trọng, nhưng chúng không phải là cách duy nhất để thể hiện giá trị của mỗi người.
Những món quà của bạn có thể không rõ ràng hoặc không lòe loẹt nhưng vẫn mang ý nghĩa sâu sắc. Trở thành một người bạn đồng hành tốt, một người lắng nghe hay một người có lòng tốt và kiên nhẫn là những món quà đặc biệt. Tương tự, trải qua những thử thách và học cách kiên nhẫn trong mọi hoàn cảnh, chắc chắn cũng là một món quà và một điều đáng tự hào.
Hãy nghĩ về những phẩm chất nội tại và những tài năng liên quan đến đạo đức mà bạn có thể đem lại sự tốt lành và đóng góp tích cực cho thế giới xung quanh.
Một lời khuyên từ Verywell
“Tôi không giỏi gì cả” là một câu nói mạnh mẽ và nếu bạn nói nó quá thường xuyên, bạn sẽ tin vào nó. Nhưng đó chỉ là một suy nghĩ bạn tự gây ra, nó bắt nguồn từ sự thiếu tự tin và không phản ánh sự thật về bản thân bạn.
Mỗi người trên thế giới đều có điều gì đó mà họ giỏi — chỉ cần thức dậy vào mỗi buổi sáng và bắt đầu một ngày mới đã là một thành công. Dù việc nhận ra tài năng và điểm mạnh của bạn có thể mất thời gian, nhưng chúng vẫn tồn tại. Bạn chỉ cần khám phá sâu hơn và thay đổi cách suy nghĩ để nhìn nhận giá trị bản thân tích cực hơn.
—————
Dịch bởi: Hema
Biên tập: Huỳnh Phát
Nguồn ảnh: https://www.behance.net/
Liên kết gốc: https://www.verywellmind.com/i-m-not-good-at-anything-combatting-low-self-esteem-5216365
