Bạn có thường là người 'tiêu thụ ngay lập tức' hay chờ đợi trước khi thưởng thức?
Đại học Pennsylvania (Mỹ) đã sử dụng câu hỏi này để tìm hiểu về thói quen ăn uống của mọi người khi ở nơi công cộng. Kết quả chỉ có 5% người chọn ăn ngay miếng ngon nhất đầu tiên, trong khi có tới 35% muốn giữ lại cho đến cuối cùng trước khi thưởng thức.
Hiện tượng 'lưu giữ những điều tốt đẹp nhất cho cuối cùng' được nhiều người ưa chuộng vì ta đánh giá cao những khoảnh khắc cuối cùng của một trải nghiệm. Trong tiếng Anh, điều này được gọi là 'save the best for last'.
Ngoài lĩnh vực ăn uống, tâm trạng này còn phản ánh trong nhiều khía cạnh khác của cuộc sống. Ví dụ, các buổi pháo hoa thường để lại khoảnh khắc bùng cháy nhất cho cuối cùng. Trong thể thao, thường phải đến cuối trận đấu, các vận động viên mới thể hiện kỹ năng xuất sắc nhất của mình. Vậy có điều gì ở những phút cuối mà ta chấp nhận 'khổ trước sướng sau'?
Não bộ ưu tiên sự hài lòng cuối cùng
Não ta biết cách tiết kiệm bộ nhớ một cách hiệu quả. Thay vì lưu trữ từng chi tiết nhỏ, não chỉ giữ lại những điểm cao điểm cuối của mỗi sự kiện. Đó là những thời điểm tạo ra cảm xúc mạnh mẽ nhất, kích hoạt các khu vực não chịu trách nhiệm về ghi nhớ như hồi hải mã và vỏ não trước trán. Từ đó, cả quá trình được nhớ đến chỉ qua vài điểm chính quan trọng.
Nhà tâm lý học Daniel Kahneman gọi điều này là quy tắc đỉnh-kết. Ông và đồng nghiệm đã thực hiện thí nghiệm vào năm 2008 để chứng minh điều này.
Trong thí nghiệm, 5 nhóm trẻ em đi hỏi kẹo trong đêm Halloween. Người lớn trao kẹo cao su và sô cô la cho từng nhóm theo thứ tự khác nhau. Kết thúc, trẻ em được yêu cầu chọn biểu tượng cảm xúc sau mỗi lần nhận kẹo. Kết quả cho thấy: