Một nghiên cứu thực hiện trên một nhóm người đến từ nhiều văn hóa khác nhau đã phát hiện ra một yếu tố quan trọng gọi là sự khinh bỉ với hạnh phúc. Nghiên cứu này, được công bố trên tạp chí 'Motivation and Emotion', cho thấy rằng quan điểm về cuộc sống của một người thường phụ thuộc vào tuổi thơ khó khăn, hoàn mỹ, cảm giác cô đơn và niềm tin vào những điều siêu nhiên hoặc báo ứng.
Hạnh phúc là một trạng thái tinh thần mà ai cũng mong muốn và luôn cố gắng kiếm tìm. Tuy nhiên, theo nghiên cứu tâm lý, có nhiều người cảm thấy lo sợ trước hạnh phúc, hay còn gọi là sự khinh bỉ với hạnh phúc. Theo giáo sư Mohsen Joshanloo, từ trường Đại học Keimyung và là thành viên danh dự của Đại học Melbourne, nhiều người tin rằng trải qua hoặc thể hiện hạnh phúc sẽ dẫn đến những điều không tốt xảy ra.
Vào năm 2013, Joshanloo đã phát triển một phương pháp đo lường niềm tin vào sự khinh bỉ với hạnh phúc. Trong một nghiên cứu gần đây hơn, ông tiến hành thử nghiệm trên một số quốc gia để tìm hiểu về những yếu tố liên quan đến sự khinh bỉ với hạnh phúc. Ông nhấn mạnh rằng 'Hạnh phúc thường được xem là mục tiêu cuối cùng trong cuộc sống mà mọi người đều hướng đến, hoặc cố gắng đạt được. Nhưng khoảng một thập kỷ trước, tôi bắt đầu tin rằng điều này không áp dụng cho mọi người'.
Nguồn: Google.com
“Tôi nhận ra rằng có một số người và một số văn hóa coi trọng những mục tiêu và giá trị khác nhau như làm việc chăm chỉ, tôn giáo, công bằng, đạo đức, xuất sắc và uy tín, hơn là hạnh phúc. Hơn nữa, có những người nghi ngờ giá trị của hạnh phúc hoặc tin rằng hạnh phúc không cần thiết hoặc đôi khi gây hại ở một số khía cạnh nào đó. Vì vậy, tôi tiến hành một loạt các nghiên cứu về sự khinh bỉ mang tên hạnh phúc, hoặc sự khinh bỉ với hạnh phúc, ở các nền văn hóa khác nhau, nhằm phủ nhận quan điểm phổ biến rằng mọi người không ngừng tìm kiếm hạnh phúc và ưu tiên nó hơn mọi thứ khác trong cuộc sống.”
“Tính đến thời điểm hiện tại, tôi tự tin khẳng định rằng các nghiên cứu thực nghiệm mà chúng tôi và các nhà nghiên cứu khác đã tiến hành đã đạt được kết quả, và các lĩnh vực khoa học xã hội hiện đã có cái nhìn sâu sắc hơn về sự đa dạng của ý nghĩa hạnh phúc.”
Trong nghiên cứu mới, một mẫu khảo sát trực tuyến đã được hoàn thành với sự tham gia của 871 người trưởng thành, đến từ nhiều quốc gia trên thế giới như Mỹ, Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Hà Lan, Brazil, Việt Nam, Philippines, Ấn Độ và Romania. Các câu hỏi trong khảo sát được thiết kế theo 5 mức độ về ác cảm với hạnh phúc, trong đó người tham gia đã đồng tình với các mức độ như “Tôi không muốn trải qua niềm vui quá đà, vì sau đó thường sẽ có những cảm xúc buồn”. Cuộc khảo sát cũng bao gồm 9 dự đoán tiềm năng.
Nguồn: Google.com
Quá trình thực nghiệm được thực hiện như sau.
Đầu tiên, Joshanloo đã kiểm tra tính không đổi trong việc đo lường, nghĩa là mức độ của thang đo ác cảm với hạnh phúc có cấu trúc tương tự nhau giữa các quốc gia. Những thử nghiệm này, được thực hiện tại 5 quốc gia với mẫu thử nghiệm lớn hơn 50, cho thấy kết quả đo lường gần như không thay đổi. Điều đáng chú ý là một nghiên cứu trước đó trên một nhóm sinh viên đại học từ 14 quốc gia cũng đã chứng minh tính không đổi trong việc đo lường ác cảm với hạnh phúc. Hai phát hiện này đã chứng minh rằng thang đo có thể được sử dụng một cách đáng tin cậy để đo lường sự ác cảm với hạnh phúc giữa các quốc gia khác nhau.
Nguồn: Google.com
Sau đó, các nhà nghiên cứu đã xem xét khả năng dự đoán của 9 yếu tố. Nghiên cứu này chỉ ra rằng tất cả các yếu tố dự đoán đều có ý nghĩa, trừ giới tính và tôn giáo. Sự ác cảm với hạnh phúc thường mạnh mẽ hơn ở nhóm trẻ tuổi, cảm thấy cô đơn và luôn theo đuổi sự hoàn hảo. Quan điểm này cũng phổ biến ở những người tin vào hạnh phúc tập thể, ma thuật đen hoặc nghiệp chướng và khi nhớ lại một tuổi thơ khó khăn.
Nhà nghiên cứu Joshanloo chia sẻ với PsyPost rằng “Kết quả cho thấy những người từ các nền văn hóa theo chủ nghĩa tập thể, thường có khả năng cao hơn để thể hiện sự ác cảm với hạnh phúc so với những người từ các nền văn hóa cá nhân. Ở mức độ cá nhân, xu hướng cầu toàn, cô đơn, tuổi thơ bất hạnh, niềm tin vào các hiện tượng siêu nhiên và quan điểm tập thể về hạnh phúc, tất cả đều gắn liền với sự ác cảm với hạnh phúc.”
Nguồn: Google.com
Điểm quan trọng cần lưu ý là việc trải qua một tuổi thơ khó khăn thường dự đoán mức độ ác cảm với hạnh phúc, ngay cả khi người đó đã vượt qua cảm giác cô đơn ở hiện tại. Joshanloo giải thích “Điều này cho thấy những trải nghiệm buồn khi còn nhỏ có thể ảnh hưởng lâu dài đến quan điểm của một người về hạnh phúc, độc lập với sự hài lòng của họ với mối quan hệ hiện tại khi trưởng thành.”
Ngoài ra, nhà nghiên cứu cũng đề cập đến ý nghĩa của các yếu tố dự báo quan trọng khác. Thật vậy, niềm tin vào nghiệp chướng và ma thuật đen, là các yếu tố dự đoán quan trọng cho thấy nhiều người tin rằng các lực lượng siêu nhiên là nguyên nhân gây ra những hậu quả tiêu cực cho hạnh phúc. Đối với những người theo đuổi sự hoàn hảo, những người có xu hướng cầu toàn thường tập trung quá mức vào việc tránh thất bại. Điều này dẫn đến họ thường kiềm chế cảm xúc hạnh phúc của mình và thậm chí coi hạnh phúc là một trở ngại đối với thành công mà họ đã đạt được.
Mặt khác, tin vào ý tưởng về hạnh phúc tập thể như “một người không thể hạnh phúc nếu gia đình hoặc bạn bè của họ không hạnh phúc”, thường khiến mọi người giảm sự thể hiện niềm vui của mình, vì họ muốn ưu tiên niềm vui của cộng đồng và duy trì sự hòa hợp xã hội. Phản ánh cho ý tưởng này, những người tham gia nghiên cứu từ các quốc gia theo chủ nghĩa tập thể ở Ấn Độ và Philippines, thường có ác cảm mạnh mẽ hơn với niềm tin về hạnh phúc.
Joshanloo nhấn mạnh “Chúng ta có gen khác nhau, dấu vân tay khác nhau, đặc điểm tính cách khác nhau và quan điểm về hạnh phúc cũng không giống nhau. Thái độ của chúng ta đối với hạnh phúc không chỉ là sự lựa chọn cá nhân, mà còn phụ thuộc vào các yếu tố văn hóa, tính cách, như mức độ cầu toàn, và mối quan hệ với người khác trong suốt cuộc đời.”
Nguồn: Google.com
Hạn chế của cuộc khảo sát này là số lượng tham gia thí nghiệm ở mỗi quốc gia khá ít và không đại diện. Bản câu hỏi cũng sử dụng những biện pháp riêng lẻ cho tất cả các biến số, nên kết quả cần được nhân rộng và nghiên cứu sâu hơn.
Joshanloo giải thích “Mặc dù có cá nhân tham gia từ 10 quốc gia, nhưng số lượng này vẫn rất ít và không đủ để kết luận chắc chắn về các quốc gia này. Các nghiên cứu sau này cần phải có số lượng lớn hơn từng quốc gia. Cần sử dụng các biện pháp đánh giá dài hơn để khám phá các khía cạnh khác nhau của các yếu tố dự đoán. Ví dụ, chủ nghĩa hoàn hảo có nhiều khía cạnh như lo lắng về việc phạm sai lầm, tiêu chuẩn cá nhân cao, và nghi ngờ về hành động của người khác. Những khía cạnh này có thể tạo ra mối quan hệ khác nhau với sự ác cảm với hạnh phúc, và điều này cần được khám phá sâu hơn trong các nghiên cứu tương lai.”
Nhà nghiên cứu cũng bổ sung “Hạnh phúc có thể được định nghĩa theo nhiều cách. Khi đó, chúng ta có thể ác cảm với các định nghĩa dựa trên cảm xúc như sự hài lòng, niềm vui và cảm xúc tích cực, hơn là các định nghĩa dựa trên đức hạnh như việc tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống và sự viên mãn.”
Bài viết được trích dẫn từ nghiên cứu mang tên “Dự báo ác cảm với hạnh phúc: Những hiểu biết mới từ một nghiên cứu đa quốc gia - Predictors of aversion to happiness: New Insights from a multinational study” do nhà nghiên cứu Mohsen Joshanloo thực hiện.