Buzz
“Có thể bạn đang nghe, nhưng có thể bạn không đang thực sự lắng nghe”.
Bạn đã từng nghe ai đó nói: 'Bạn có thể nghe thấy tôi, nhưng bạn không thực sự lắng nghe tôi' chưa?
Nhiều người thường hiểu nhầm “nghe” và “lắng nghe” như nhau, nhưng thực tế chúng có những điểm khác biệt quan trọng. Mặc dù có điểm tương đồng, nhưng cũng có những điểm khác biệt đáng chú ý, một bên đòi hỏi sự chăm chỉ và nỗ lực, còn một bên tự nhiên và không tự nguyện. Để thành công trong giao tiếp và xây dựng mối quan hệ, việc nắm bắt kỹ năng nghe và lắng nghe là vô cùng quan trọng.
Nghe Có Nghĩa Là Gì?
Nghe là quá trình sinh lý của việc cảm nhận âm thanh. Theo Merriam-Webster, nghe được định nghĩa là “quá trình, chức năng hoặc khả năng cảm nhận âm thanh; đặc biệt là cảm giác mà tiếng ồn và âm sắc được cảm nhận như là một yếu tố kích thích.'
Nghe là một hành động thể chất thụ động yêu cầu sự hoạt động của giác quan và liên quan đến việc nhận thức âm thanh. Nó không cần sự tập trung. Nghe giống như việc thu thập dữ liệu; chúng ta nghe âm thanh và từ ngữ suốt cả ngày, ngay cả khi chúng ta không chú ý đến chúng.
Lắng nghe là gì?
Lắng nghe là việc chủ động tập trung vào các từ và âm thanh mà bạn nghe để hiểu ý nghĩa của chúng và phản ứng cảm xúc. Theo Merriam-Webster, lắng nghe được định nghĩa là “nghe một cách có ý thức”. Lắng nghe là một quá trình hoạt động trí óc, yêu cầu sự hoạt động của nhiều giác quan. Lắng nghe là hành động tự nguyện, có nghĩa là một cá nhân có thể lựa chọn lắng nghe hoặc không. Nếu bạn quyết định lắng nghe, đó là một quá trình đang diễn ra. Bạn có thể nghe thấy âm thanh và từ ngữ mà không cần phải lắng nghe hoặc tập trung vào những gì bạn đang nghe. Nghe mà không lắng nghe là một ví dụ điển hình của câu ngạn ngữ “nghe tai này lọt qua tai kia”.
Nghe chủ động và thụ động
Nghe có thể chia thành nghe chủ động và nghe thụ động. Các chuyên gia thường sử dụng các thuật ngữ này khi nói về giao tiếp trong các mối quan hệ như bạn bè, đồng nghiệp, người yêu và gia đình.
Lắng nghe tích cực đòi hỏi sự tò mò, động lực, mục tiêu và nỗ lực. Người lắng nghe tích cực cố gắng tiếp cận và hiểu những gì họ nghe để tạo mối kết nối với người khác và làm cho cuộc trò chuyện trở nên ý nghĩa. Nói cách khác, lắng nghe tích cực là cách bạn muốn lắng nghe nếu bạn muốn hiểu hoặc nếu bạn đang cố gắng giải quyết vấn đề với một cá nhân khác.
Nghe thụ động là trái ngược với lắng nghe chủ động. Trạng thái nghe thụ động thường dẫn đến sự 'mất kết nối' với người nói, thiếu sự chú ý và không tiếp thu được thông tin. Người nghe thụ động không có mong muốn tham gia vào cuộc trò chuyện. Họ có thể đã có ý kiến của riêng và không sẵn lòng hợp tác để tìm ra giải pháp. Nghe thụ động không phải là cách hiệu quả để tạo mối quan hệ với người khác.
Hiểu sự khác biệt giữa nghe và lắng nghe
Lắng nghe là quá trình chủ động, trong khi nghe là quá trình thụ động
Lắng nghe đòi hỏi sự chú ý, trong khi nghe không đòi hỏi kỹ năng tập trung hoặc chú ý
Lắng nghe đòi hỏi sự đồng cảm, tò mò và động lực, còn nghe thì liên quan đến việc bị mất kết nối
Lắng nghe là một kỹ năng quan trọng trong giao tiếp hiệu quả, trong khi nghe không phải là một kỹ năng giao tiếp xuất sắc.
Lắng nghe là một hành vi tinh thần và thể chất, trong khi nghe chỉ liên quan đến âm thanh được cảm nhận qua đôi tai.
Tác động của việc nghe và lắng nghe đối với tâm trí của chúng ta
Cả nghe và lắng nghe đều quan trọng, và thiếu bất kỳ điều nào trong hai điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm trạng của chúng ta. Đây là cách chúng ảnh hưởng đến chúng ta:
Khi chúng ta chọn không lắng nghe ai đó, dù đó là vợ/chồng, bạn bè, hoặc đồng nghiệp, chúng ta có thể tạo ra khoảng cách trong mối quan hệ. Đôi khi chúng ta không muốn lắng nghe vì chúng ta quá bận rộn hoặc không muốn nghe điều gì họ nói. Thực ra, chúng ta đang gửi thông điệp rằng những gì họ nói không quan trọng, và kết quả là chúng ta có thể tránh họ. Bằng cách không lắng nghe hoặc lắng nghe thụ động, chúng ta làm mất đi sự gắn kết và có thể gây ra căng thẳng trong mối quan hệ, ảnh hưởng đến tâm trạng của chúng ta. Ngược lại, khi chúng ta lắng nghe tích cực và kết nối với người khác, chúng ta cho họ biết họ quan trọng và củng cố mối quan hệ. Việc lắng nghe một cách tích cực là một phẩm chất tốt, có thể tạo ra những mối quan hệ đáng giá trong cuộc sống.
Bằng cách tích cực lắng nghe và tương tác với người khác, chúng ta có thể:
Xây dựng mối quan hệ bền vững và chân thành.
Chia sẻ kiến thức và ý kiến.
Tạo ra kỷ niệm đáng nhớ.
Kể chuyện và truyền tải ý tưởng cho thế hệ sau.
Giải quyết xung đột và tạo ra giải pháp tốt hơn cho tương lai.
Mất thính lực có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của chúng ta. Nghe là một giác quan quan trọng giúp chúng ta tương tác với môi trường xung quanh. Mất khả năng nghe có thể khiến chúng ta cảm thấy cô lập và trầm cảm. Các nghiên cứu cho thấy nguy cơ trầm cảm gia tăng ở người mất thính lực.
Mẹo để trở thành một người lắng nghe tốt hơn
Bây giờ bạn đã hiểu sự khác biệt giữa lắng nghe (chủ động và thụ động) và nghe, hãy tập trung vào việc cải thiện kỹ năng lắng nghe chủ động để cải thiện giao tiếp và mối quan hệ.
Đặt câu hỏi thú vị
Khi người khác chia sẻ điều gì đó, hãy đặt những câu hỏi mở và thể hiện sự tò mò thực sự. Bằng cách đặt những câu hỏi chi tiết, bạn cho thấy bạn quan tâm và muốn hiểu rõ hơn về họ.
Chờ đến thời điểm phù hợp để nói
Lắng nghe là một kỹ năng quan trọng, nhưng thường chúng ta thích nghe chính bản thân mình nói. Để trở thành người lắng nghe tích cực, chúng ta cần chờ đợi người khác nói xong trước khi chia sẻ ý kiến. Hãy tập trung vào những gì đang được nói và đợi cho đến khi người khác kết thúc một ý nghĩa trước khi phản hồi.
Tập trung
Tập trung vào cuộc trò chuyện đòi hỏi bạn phải chặn những suy nghĩ và âm thanh khác để chú ý đến những từ được nói. Hãy cất điện thoại và hạn chế những phiền nhiễu khác để tập trung vào cuộc trò chuyện.
Tác giả: Kristen Fuller
