[Tâm Trạng] Ta Là Ai Nếu Không Phải Một Con Người Lo Âu?

Mãi mơ ước được nhẹ nhàng bước qua mê cung lo âu. Nhưng giờ đây, khi ta thực sự trở thành điều đó, ta lại đối diện với một lo âu mới: Liệu sự lo lắng có giữ ta an toàn?

Cuộc sống với hội chứng OCD là hành trình khám phá bản thân, đầy thách thức và chiến thắng khi ta sống cùng với nó.

Lúc nhỏ - khoảng 6, 7 tuổi - ta cố gắng che chở bản thân khỏi thất vọng bằng cách luôn dự trước tình huống tồi tệ nhất có thể xảy ra.

Ta nhớ đã luận rằng nếu tình hình tồi tệ đó trở thành hiện thực, ta sẽ hài lòng vì đã đúng. Nếu có điều tốt hơn xảy ra, ta sẽ ngạc nhiên và hạnh phúc. Dù cách đây nào đi nữa, ta vẫn sẽ chiến thắng.

Suy nghĩ này ngày càng nặng nề khi ta trưởng thành. Ngay cả bây giờ, ta thường dự đoán tình huống tồi tệ nhất để bảo vệ bản thân khỏi nó. Do đó, ta hoảng loạn mà không biết lí do. Ta bị cuốn vào các cảnh tưởng về mặt tinh thần rằng, trong đó, ta bị thương trong tai nạn giao thông hoặc thảm họa thiên nhiên, hoặc ta là nạn nhân của một hành vi bạo lực.

Tôi đã cố gắng không lạc hồn trong những suy tư này, nhưng khi ta làm như vậy, ta đã làm bản thân khó chịu đến mức, vào một khoảnh khắc nào đó, ta sẽ gặp khó khăn trong việc sinh hoạt suốt thời gian còn lại trong ngày.

Sống như thế này không hấp dẫn gì cả. Vì thế, một khoảng thời gian trở lại đây, ta quyết định tìm kiếm sự trợ giúp. Đó là lúc ta phát hiện ra rằng mình mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD).

Nhiều năm trôi qua, đến bây giờ, ta đã làm tốt hơn nhiều. Tuy vậy, ta vẫn thấy thật khó để loại bỏ cảm giác về việc nỗi lo âu có thể bảo vệ ta khỏi tổn thương một cách thần kỳ, giống như một lời cầu nguyện hoặc một câu thần chú.

Liệu ta có thể tận dụng nỗi lo lắng để cảm thấy an toàn không?

Ta thường nghe người ta nói rằng 'Chính điều bạn ít mong đợi nhất làm tổn thương bạn.” Câu nói đó nêu lên ý tưởng về việc tổn thương khiến bạn mất cảnh giác và cuộc sống không thể đoán trước được.

Mục tiêu cốt lõi của nỗi lo lắng là giữ cho chúng ta an toàn. Ta cảm thấy lo lắng khi ở xung quanh những người làm ta sợ hãi do ta e ngại về việc họ sẽ làm tổn thương ta. Ta cảm thấy sợ sệt trước độ cao vì ta lo rằng mình sẽ bị ngã. Ta cảm nhận được nỗi âu lo khi băng qua một con đường đông đúc vì ta nhận thức được sự nguy hiểm.

Dù nỗi lo âu của chúng ta có sai lầm hoặc không phù hợp với hoàn cảnh, mục đích của nó vẫn không hề thay đổi: đó là bảo vệ bản thân.

Nhưng những âu lo của tôi còn phong phú hơn nhiều.

Tôi thường có xu hướng tư duy ma thuật (magical thinking). Ở một mức độ nào đó, tôi tin rằng suy nghĩ của mình ảnh hưởng trực tiếp đến thực tế, mặc dù tôi biết điều đó không hợp lý.

Tư duy ma thuật là một dạng thụ động trong nhận thức - một cách tư duy không dựa trên bằng chứng. Nó phổ biến ở nhiều người, kể cả những người bị OCD.

Đối với tôi, tư duy ma thuật tương tự như niềm tin vào luật hấp dẫn. Mặt khác, nó cũng giống với giả thuyết rằng tôi có thể tự bảo vệ mình khỏi sự tổn thương chỉ bằng cách lo lắng về điều đó.

Có một phần trong tôi nghĩ, “Nếu tôi tưởng tượng mình bị cướp hoặc bị đâm, thì khả năng điều đó thực sự xảy ra là bao nhiêu? Khá thấp, đúng không? ”

Tôi tự nhủ, chính điều ít ai mong đợi khiến tổn thương, vì thế tôi nên luôn dự trước điều tồi tệ để bảo vệ mình khỏi những điều đó.

Như một tác giả nổi tiếng Cormac McCarthy từng viết,'Nếu rắc rối xảy ra khi bạn ít mong đợi nhất, thì có lẽ cần phải luôn mong đợi nó.'

Sự lo lắng của tôi luôn đợi chờ rắc rối tới.

Tự làm tổn thương bản thân và không muốn nỗi lo âu biến mất.

Khi nhận ra mình đang học cách giải quyết nỗi lo âu của mình, tôi nhận ra rằng thường không muốn đối mặt với nó.

Tất nhiên, tôi ghét cảm giác lo lắng. Tôi không muốn phải liên tục cảm thấy mình đang đối mặt với nguy hiểm.

Tuy nhiên, tôi nhận ra rằng tôi cần phải thừa nhận với bản thân mình: Sự lo lắng thường mang lại cảm giác “an toàn” cho tôi.

Ở một mức độ nào đó, tâm trí của tôi muốn lo lắng để cảm thấy an toàn.

Tôi biết nhiều nguyên nhân gây nên sự lo lắng của mình là những suy nghĩ không hợp lý.

Ví dụ, tôi thường xuyên cảm thấy lo lắng về việc bị cuốn theo một cơn bão, mặc dù bão không xảy ra ở quốc gia của tôi.

Tuy nhiên, một số suy nghĩ kích thích nỗi lo âu của tôi, bao gồm sự lo lắng về hỏa hoạn, chết đuối hoặc giết người, có vẻ hợp lý hơn.

Tôi đã sử dụng tư duy logic để thuyết phục bản thân rằng những nguy hiểm thực sự tồn tại. Tôi đã dùng tư duy ma thuật để thuyết phục bản thân rằng những lo lắng của tôi là một loại phù thuỷ chống lại sự tổn thương.

Nhận thức này cho thấy rằng còn nhiều việc phải làm.

Tôi không chỉ cần học cách kiểm soát sự lo lắng của mình - tôi cần tìm ra lý do tại sao mình không muốn kiểm soát nó ngay từ đầu.

Tôi cũng phải xem xét liệu mình có từng tự làm tổn thương bản thân trong quá khứ hay không. Có phải mình đã bỏ lỡ những cơ hội để trở nên tốt hơn vì điều đó đồng nghĩa với việc từ bỏ cảm giác an toàn không?

Sự lo lắng có phải là một phần của danh tính của tôi không?

Tôi sẽ thành thật với bạn: Tôi không biết mình là ai khi không lo lắng.

Lo lắng mang lại cảm giác an toàn cho tôi.

Điều này không chỉ vì tư duy ma thuật được kích thích bởi OCD cho tôi biết rằng nỗi lo này đang bảo vệ tôi khỏi sự tổn thương. Đó cũng là vì lo lắng là một phần trong danh tính của tôi.

Tôi không nhớ thời kỳ mà không lo lắng. Ngay cả trước khi tôi chọn dự tính điều tồi tệ nhất để tránh cho mình khỏi sự thất vọng, tôi nhớ rằng luôn cảm thấy lo lắng.

Nỗi lo âu tiêu tốn rất nhiều năng lượng tinh thần và thể chất - đặc biệt là đối với những người mắc chứng OCD. Sự lo lắng và những suy nghĩ ám ảnh cưỡng chế của họ có thể dẫn đến hành vi cưỡng chế mạnh mẽ.

Trở nên tốt hơn có nghĩa là tôi có nhiều “khoảng trống” trong tâm trí và việc tạm dừng tâm trí khỏi lo lắng khiến tôi cảm thấy không thoải mái.

Tuy nhiên, sự lo lắng không chỉ là một phần của bản sắc riêng của tôi mà còn là một phần của cách kết nối của tôi với những người khác.

Giống như nhiều người mắc các vấn đề tâm lý khác, tôi tìm thấy sự an ủi trên các mạng xã hội dành cho sức khỏe tinh thần.

Tôi trở thành bạn với nhiều người vì chúng tôi đều có chung bệnh tâm lý. Nhiều người tự động liên hệ với tôi về rối loạn căng thẳng sau trauma (PTSD) và OCD.

Khi các triệu chứng của tôi dần trở nên dễ kiểm soát hơn, tiến dần đến việc biến mất, tôi ngày càng lo lắng về cách mọi người đánh giá về tôi.

Tôi sẽ là ai nếu không phải là một người lo âu?

Khám phá lại bản thân.

Tôi có thể kết luận rằng tôi duy trì sự lo lắng của mình như cách một đứa trẻ giữ chặt tấm chăn an toàn.

Tôi muốn trưởng thành, muốn hồi phục, nhưng tôi đấu tranh để nó đi xa.

Tôi không có câu trả lời dễ dàng cho điều này, nhưng điều đã làm cho hành trình của tôi thêm thú vị là việc tận hưởng cơ hội để khám phá lại bản thân.

Tôi sẽ là ai nếu không phải là một người lo lắng? Chà, tôi luôn mơ về bản thân mình là ai? Tôi sẽ làm gì nếu không phải từ sự lo lắng của mình?

Tôi đã cố gắng tận dụng sự kìm hãm ngày càng yếu của lo lắng bằng cách thực hiện mọi thứ mà tôi nghĩ rằng sự lo lắng đang ngăn cản tôi làm.

· Tôi đi dạo một cách tự nhiên.

· Tôi đã thử lặn với bình khí.

· Tôi tham dự nhiều sự kiện xã hội hơn (mặc dù không nhiều như mong muốn, do đại dịch, nhưng vẫn có thể coi là nhiều).

· Tôi di cư đến một vùng ngoại ô khác, xa xa rời khỏi khu vực an toàn mà tôi đã trưởng thành.

Khi đánh giá rủi ro, tôi cố gắng suy nghĩ về chúng một cách tỉ mỉ thay vì để tư duy ma thuật và những sai lầm về nhận thức kiểm soát.

Tôi tự hỏi mình:

1. Tình huống xấu nhất là gì?

2. Khả năng để xảy ra điều đó là gì?

3. Tôi có thể phản ứng như thế nào nếu tình huống xấu nhất trở thành hiện thực?

Điều này giúp tôi ra quyết định một cách có trách nhiệm mà không bị tê liệt bởi lo lắng.

Tôi là ai nếu không phải là một người lo lắng? Tôi vẫn là chính mình - chỉ là can đảm hơn một chút, liều lĩnh hơn một chút.

Những căn bệnh tâm lý chỉ là một phần nhỏ của cuộc sống của tôi.

Khi hồi phục, tôi sẽ khám phá nhiều hơn, đón nhận rủi ro một cách có trách nhiệm hơn và sống một cuộc sống trọn vẹn hơn, nhưng tôi vẫn sẽ là chính mình.

Sian Ferguson