[Tâm Trạng] Tham Gia Mạng Lưới Đa Cấp Sẽ Không Biến Bạn Trở Thành “Chủ Doanh Nhỏ”

Jamie Smith tại Portland, Oregon, đã gia nhập doanh nghiệp tiếp thị đa cấp doTerra vào năm 2014. Lúc đó, cô là một nhà trị liệu massage toàn thời gian và một huấn luyện viên về chăm sóc sức khỏe toàn diện, đã giới thiệu dòng sản phẩm tinh dầu chăm sóc cơ thể riêng của mình. Trước đó, cô đang phải đối mặt với những khó khăn trong kinh doanh và suy nghĩ về sự nghiệp của mình cho đến khi cô được một người bạn giới thiệu về doTerra.

Smith chia sẻ: “Người bạn ấy thực sự đã thuyết phục tôi về khả năng kinh doanh và thu nhập X mỗi tháng. Lúc đó, tôi thực sự cần tiền. Và tôi cũng mới làm mẹ... một người yếu đuối, là mục tiêu hoàn hảo của họ.”

Là một công ty đa cấp, doTerra thuê các “chuyên gia tư vấn sức khỏe” để bán sản phẩm của mình (trong trường hợp này là tinh dầu) và để tuyển dụng thêm các thành viên mới làm việc cho công ty. Giống như hầu hết các mô hình đa cấp khác, cơ hội này được xem là một cơ hội để bắt đầu “công việc kinh doanh của riêng bạn” và “sống cuộc sống bạn mong muốn”.

Đối với Smith, đó là một cơ hội tuyệt vời. Cô có thể bán các sản phẩm có sẵn cho khách hàng của mình thay vì tự sản xuất chúng, đồng thời vẫn duy trì lối sống như một nữ doanh nhân của mình với sự hỗ trợ và cơ cấu của một doanh nghiệp hiện có. Điều này là điểm mấu chốt của các công ty đa cấp: thoát ra khỏi vòng quay không tận. Hãy trở thành chủ của cuộc sống, bạn nhé. Tham gia và ngay lập tức trở thành chủ doanh nghiệp nhỏ.

Smith nói: “Kiếm tiền với doTerra được gọi là “cơ hội kinh doanh”, do đó suy nghĩ rằng đây là công việc kinh doanh của riêng bạn ngay lập tức xuất hiện.” Tuy nhiên, với hơn 1.500 nhân viên và doanh thu 307 triệu đô la mỗi năm, doTerra International hoàn toàn không phải là một doanh nghiệp nhỏ. Và Smith không phải là chủ sở hữu.

Dù vậy, hàng triệu nhà tư vấn đa cấp vẫn tin vào điều đó: trở thành chủ kinh doanh nhỏ. Dưới đây là lý do tại sao điều này không đúng và lý do suy nghĩ này có thể gây hại.

Hầu hết Các Công Ty Đa Cấp Không Phải Là Định Nghĩa Của Một Doanh Nghiệp Nhỏ

Nói chung, một doanh nghiệp nhỏ là bất kỳ công ty thuộc sở hữu tư nhân hoặc là một doanh nghiệp cá nhân và có doanh thu ít hơn và / hoặc có ít nhân viên hơn so với một doanh nghiệp hoặc tập đoàn quy mô thông thường.

Theo Cục Quản Lý Doanh Nghiệp Nhỏ, các tiêu chuẩn cụ thể xác định một doanh nghiệp nhỏ sẽ khác nhau tùy theo ngành. Ví dụ, một cơ sở đại lý nhỏ kinh doanh xe hơi có ít hơn 200 nhân viên. Một doanh nghiệp nhỏ bán quần áo phụ nữ có doanh thu trung bình hàng năm dưới 30 triệu đô la.

Mặt khác, hãy xem xét một số công ty đa cấp phổ biến. “Ông lớn” đa cấp Amway, kinh doanh đa dạng sản phẩm từ chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp đến gia dụng, tự hào đạt doanh thu hơn 8,4 tỷ đô la trong năm 2019. LuLaRoe, được biết đến với vô số chiếc quần tất có hoa văn, đầy màu sắc, đã mang về 2,7 tỷ đô la trong năm 2017. Ngay cả những công ty đa cấp quy mô nhỏ hơn nhiều so với một doanh nghiệp nhỏ ngoài kia: Monat đạt doanh thu 435 triệu đô la vào năm 2018, trong khi Color Street đạt doanh thu 119 triệu đô la cùng năm đó.

Mặc dù công ty tiếp thị đa cấp không phải là doanh nghiệp nhỏ, nhưng những người tham gia thường được tạo cảm giác như họ sở hữu một phần nhỏ của công ty, với quyền tự chủ điều hành nó như của riêng họ. Với các chức danh như “nhà tư vấn độc lập”, “nhà bán lẻ thời trang” hoặc “người ủng hộ sức khỏe”, những vị trí này ngụ ý mức độ chuyên môn cao, quyền hạn và quyền sở hữu - chưa kể, “nhà tư vấn” nghe có vẻ hấp dẫn hơn nhiều so với “người đại diện bán hàng”.

“Thuật ngữ mà nhiều công ty đa cấp sử dụng để chỉ định những người tham gia của họ, cũng như các cấp độ khác nhau trong các kế hoạch trả thù lao, hơi viễn tưởng và tùy tiện,” cho biết bởi Douglas M. Brooks, một luật sư chuyên đại diện cho nạn nhân của mô hình kim tự tháp, các chương trình đa cấp lừa đảo và cơ hội kinh doanh lừa đảo. Ông nói thêm, các cấp cao hơn được đặt cho các thuật ngữ bắt chước các vị trí trong hệ thống phân phối sản phẩm truyền thống hoặc các doanh nghiệp, chẳng hạn như “người giám sát” (supervisor) hoặc “giám đốc”.

Tuy nhiên, về mặt pháp lý, việc bán sản phẩm cho công ty đa cấp chỉ khiến bạn trở thành nhà thầu độc lập, không phải là chủ doanh nghiệp hoặc bên nhận nhượng quyền, mặc dù chúng thường gây nhầm lẫn.

Đại diện doTerra giải thích: “DōTERRA tạo cơ hội cho các doanh nhân xây dựng doanh nghiệp độc lập bán các sản phẩm chất lượng cao của dōTERRA. Các cá nhân chọn theo đuổi cơ hội kinh doanh này phải ký thỏa thuận Ủng hộ Sức khỏe của chúng tôi, trong đó xác định rõ mối quan hệ của họ với dōTERRA với tư cách là các nhà thầu độc lập.”

Nhà thầu là những cá nhân tự kinh doanh cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho một doanh nghiệp hoặc tổ chức khác với tư cách là người không phải là nhân viên. Do đó, họ không nhận được các lợi ích hoặc sự bảo vệ pháp lý như nhân viên thật sự, chẳng hạn như mức lương tối thiểu theo giờ, nghỉ phép có lương, phúc lợi sức khỏe hoặc 401 (k). Họ phải tự chuẩn bị thiết bị và vật dụng cho mình và chịu trách nhiệm nộp thuế của chính họ. Trong trường hợp công ty đa cấp, các nhà thầu thường dành một lượng lớn thời gian để tuyển dụng và đào tạo các thành viên mới thuộc tuyến dưới của họ, nhưng họ không thuê, sa thải hoặc quản lý bất kỳ nhân viên nào của mình. Và công ty có thể cắt đứt quan hệ với nhà thầu bất cứ lúc nào, vì bất kỳ lý do gì.

Vì thế, ở một khía cạnh nào đó, những người làm việc như nhà thầu độc lập cho công ty đa cấp có thể được coi là chủ sở hữu doanh nghiệp - nhưng chỉ là doanh nghiệp cá nhân. Họ là chủ sở hữu độc nhất và không có bất kỳ cổ phần nào trong công ty mà họ ký hợp đồng.

Chủ doanh nghiệp là người định hướng tầm nhìn cho công ty. Họ thường tham gia vào việc định giá, giám sát quá trình phát triển sản phẩm, tiếp thị và phân phối cũng như đưa ra quyết định về việc xây dựng thương hiệu.

Tuy nhiên, là một nhà tư vấn trong công ty đa cấp, bạn không có quyền kiểm soát đối với các quyết định kinh doanh quan trọng này. Bạn không chọn sản phẩm và cũng không có tiếng nói về cách cải thiện chúng. Giá và cơ cấu bồi thường đã định sẵn cho bạn. Việc nói gì về sản phẩm và công ty cũng như cách bạn nói điều đó đều do phía công ty đa cấp kiểm soát.

Trước khi rời doTerra vào năm 2018, Smith cho biết cô cảm thấy vô cùng kiệt sức và mệt mỏi vì xây dựng đội ngũ phân phối và nhận thấy lợi nhuận tài chính ít ỏi. Và trải nghiệm tổng thể dường như không chân thực. Cô cảm thấy mình chỉ là một phần của nhà máy. Cô nói: “Tôi đã phải từ bỏ tất cả những gì mà mình được đào tạo, những tham vọng trong việc kinh doanh hợp pháp của riêng mình khi là một huấn luyện viên về sức khỏe và trị liệu massage… chỉ để thực hiện mục tiêu kinh doanh của họ.”

Brooks lưu ý rằng các hợp đồng giữa nhà thầu và MLM thường chứa các hướng dẫn chi tiết về cách người tham gia phải vận hành “công việc kinh doanh” của họ. Ông nói: “Hầu hết các thỏa thuận cho nhà phân phối của công ty đa cấp đều thuận theo các quy tắc và quy định của công ty đa cấp và lên tới hơn một trăm trang giấy. Họ có thể hạn chế quyền của nhà phân phối trong việc bán doanh nghiệp của họ và thường có các điều khoản trọng tài yêu cầu nhà phân phối đồng ý gửi tranh chấp nào nếu có theo diện tranh chấp riêng tư và từ bỏ quyền ra tòa hoặc tham gia vào một vụ kiện tập thể chống lại công ty đa cấp.”

Thường thì các doanh chủ đầu tư vào nguyên vật liệu cần thiết để sản xuất sản phẩm của họ. Ngược lại, các nhà tư vấn của các công ty đa cấp thường phải mua trước một lượng hàng tồn kho. Thực tế, việc chi tiêu một số tiền nhất định mỗi tháng đôi khi được yêu cầu để nhà phân phối đủ điều kiện nhận các khoản thu nhập và thưởng. Ví dụ, Smith cho biết cô phải chi ít nhất 100 đô la mỗi tháng để kiếm đủ điểm cá nhân để đủ điều kiện nhận thu nhập.

Về bản chất, những người tư vấn thuộc công ty đa cấp phải trở thành khách hàng của chính công ty chứ không phải là chủ sở hữu.

Khởi nghiệp là một thử thách đầy rủi ro. Khoảng 80% doanh nghiệp nhỏ tồn tại trong năm đầu tiên và con số đó giảm xuống còn 70% sau năm thứ hai. Chỉ có 40% doanh nghiệp nhỏ có lãi. Trong số 60% còn lại, một nửa đang trang trải vốn và phần còn lại đang lỗ.

Tuy nhiên, con số đó khá hấp dẫn so với ngành đa cấp. Một nghiên cứu của AARP cho thấy 73% người tham gia vào công ty đa cấp không kiếm được tiền hoặc thậm chí mất tiền. Một báo cáo cá nhân nghiên cứu về MLM đưa con số đó lên gần 99%.

Smith nói: “Tôi đã mất toàn bộ số tiền.” Và rõ ràng cô không phải là người duy nhất.

Lý thuyết, những người phân phối trong công ty đa cấp có thể kiếm tiền theo hai cách: bán sản phẩm và nhận hoa hồng từ doanh số bán hàng của những người họ tuyển dụng. Nhưng thực tế, rất ít người có thể kiếm được lợi nhuận ổn định chỉ bằng việc bán lẻ. Tiền chính đến từ việc tuyển dụng người khác làm việc, nhưng chỉ một phần nhỏ số người thực sự kiếm được nhiều tiền từ việc này.

Có nhiều người tham gia ở cấp thấp hơn thường bỏ cuộc, khiến những người ở cấp cao hơn phải liên tục tuyển dụng để giữ vị trí hoặc thăng tiến. Đây là lý do tại sao công ty đa cấp thường bị chỉ trích là mô hình kim tự tháp.

Tham gia đa cấp không phải là cách khởi nghiệp - nó cam kết rủi ro mất tiền. Thành công trong đa cấp tương tự như đặt cược tất cả vào một ô đen tại Vegas.

Không có quyền kiểm soát sản phẩm hoặc giá cả, và không có phần trăm cổ phần hoặc tài chính trong công ty, người tham gia chỉ là các đại lý bán hàng kiếm hoa hồng, những người bị lừa đồng ý tham gia vào một trong những phi vụ đáng ngờ nhất trong xã hội.