Buzz
Một nhu cầu cơ bản của mỗi người chúng ta là có một không gian an toàn - nơi mà mọi người có thể tự do và thoải mái thể hiện suy nghĩ của mình. Tâm trí hồi phục có thể làm vai trò đó, cho phép bệnh nhân khám phá sâu hơn về các vấn đề tâm lý của họ.
Bạn có thể chưa hiểu rõ về tâm trí hồi phục và tác dụng của nó. Thực tế, có nhiều loại phương pháp tâm lý hồi phục và chúng đều có thể đóng góp vào việc cải thiện sức khỏe tâm thần của con người.
Mỗi chuyên gia tâm lý trị liệu có cách thức làm việc và dịch vụ riêng biệt. Trải nghiệm tâm lý hồi phục rất đa dạng và phụ thuộc vào chuyên gia cũng như mục tiêu của bạn trong buổi trị liệu.
Do đó, việc tìm hiểu thêm về tâm trí hồi phục cùng với các phương pháp làm việc hiệu quả sẽ giúp bạn lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Tâm lý trị liệu - Khám phá ý nghĩa
Tâm lý trị liệu hay còn được gọi là liệu pháp trò chuyện, là một phương pháp trị liệu tâm lý hoặc một hình thức can thiệp tích cực vào các vấn đề, mối quan tâm, sự phát triển và khó khăn hàng ngày.
Theo Stephanie Rojas - Chuyên gia tư vấn tâm lý, tâm lý trị liệu tạo ra một không gian an toàn để phát triển sức khỏe tâm thần.
Tâm lý trị liệu bao gồm nhiều phương pháp và kỹ thuật, thường được điều chỉnh để phù hợp với từng người.
Mỗi phiên trị liệu thường kéo dài từ 40 đến 120 phút và có thể diễn ra từ vài lần mỗi tuần đến một lần mỗi tháng.
Bạn có thể tham gia trị liệu một mình, cùng với đối tác hoặc cả gia đình.
Trong một số trường hợp, trị liệu nhóm được áp dụng. Khi đó, bạn sẽ tham gia buổi trị liệu cùng những người có cùng vấn đề hoặc mục tiêu.
Buổi trị liệu lần đầu tiên
Bạn có thể cảm thấy bối rối và không biết nên mong đợi gì ở buổi đầu tiên, và điều này là bình thường.
Rojas giải thích rằng trong một số buổi trị liệu đầu tiên, nhà trị liệu sẽ hỏi bạn một loạt các câu hỏi riêng tư.
“Mục đích của việc này là để hiểu bạn rõ hơn và đó là cách định nghĩa việc trị liệu - một hành trình dài, cá nhân và đòi hỏi thời gian và kiên nhẫn”. Cụ thể hơn, đây được gọi là quá trình đánh giá tâm lý và tất nhiên, bạn có quyền đặt câu hỏi với nhà trị liệu trong những buổi đầu tiên.
Một điều quan trọng cần nhớ là quan sát cảm xúc của bạn trong những buổi trị liệu đầu tiên, liệu bạn có cảm thấy được chào đón, chấp nhận, tôn trọng và đồng cảm không? Nhiệm vụ chính của nhà trị liệu là đảm bảo bạn được lắng nghe và quan tâm.
Xây dựng mối quan hệ với nhà trị liệu là việc mất thời gian và không thể xảy ra chỉ sau một hoặc hai buổi trị liệu. Tuy nhiên, khi bạn cảm thấy thoải mái hơn với người bạn đang nói chuyện, việc quyết định tham gia tâm lý trị liệu trở nên chính xác và chấp nhận được, Rojas cho biết.
Thực ra, việc xây dựng mối quan hệ với nhà trị liệu là một phần không thể thiếu của trị liệu và nó có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình tiến tới mục tiêu cuối cùng của bạn.
Mục đích của tâm lý trị liệu
Tâm lý trị liệu có thể áp dụng cho mọi người, nhưng thường người ta tìm đến để giải quyết một vấn đề cụ thể.
Cả người trưởng thành và trẻ em đều có thể tham gia vào tâm lý trị liệu để giải quyết những vấn đề về cảm xúc, tâm lý và tinh thần. Ví dụ như khó tập trung hoặc cảm thấy buồn và mất phương hướng trong cuộc sống hàng ngày.
Trái với quan điểm phổ biến rằng tâm lý trị liệu chỉ phù hợp với những trường hợp nặng nề. Thực tế, bất kỳ ai cũng có thể tham gia để cải thiện hoặc vượt qua những trở ngại thông thường và phổ biến.
Để tăng cường tình cảm với cha mẹ, bạn có thể xem xét thăm gặp một chuyên gia tâm lý.
Nếu bạn cần thêm động lực và kiên định để đạt được mục tiêu, hãy tìm đến tư vấn tâm lý.
Tư vấn tâm lý giúp điều chỉnh hành vi và suy nghĩ, cũng như vượt qua những thách thức như tự ti, suy nghĩ tiêu cực.
Tâm lý học giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân và lý do của hành động.
Tư vấn tâm lý và mục tiêu cá nhân.
Khi bắt đầu, bạn có thể đặt ra mục tiêu cho quá trình trị liệu hoặc chỉ chia sẻ suy nghĩ của mình và nhận sự hỗ trợ từ nhà trị liệu.
Theo Jeffrey M.Cohen, việc xác định mục tiêu khi làm việc với nhà trị liệu là rất quan trọng.
“Đảm bảo rằng bạn hiểu rõ mục tiêu của mình trong quá trình trị liệu,” ông nói thêm. “Bạn tạo ra một hình ảnh về tương lai mà bạn muốn và nhà trị liệu sẽ hỗ trợ bạn đạt được điều đó”.
Bằng cách này, trị liệu tâm lý sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn. Bạn có thể đánh giá tiến trình và nhận biết mình đã đi xa đến đâu.
Tốt nhất là xác định mục tiêu của mình một cách rõ ràng để dễ dàng quản lý quá trình.
Khi nào nên tìm đến tâm lý trị liệu?
Lý do bạn muốn tìm đến tâm lý trị liệu hoàn toàn phụ thuộc vào bạn và hầu hết các chuyên gia tâm lý trị liệu sẽ hỗ trợ bạn nếu bạn không biết rõ về vấn đề mà đã dẫn đến quyết định gặp họ.
Một số lý do phổ biến có thể kể đến:
Cảm thấy lo âu thường xuyên.
Biểu hiện của trầm cảm.
Gặp khó khăn trong việc ngủ.
-
Rối loạn ăn uống.
Chịu đựng sự sốc từ một sự kiện.
Bị lặp lại các hành vi không kiểm soát.
Xử lý mâu thuẫn.
Chịu đau khổ vì mất mát.
Vấn đề trong hôn nhân.
Phát triển các kỹ năng cá nhân.
Tâm lý trị liệu có hiệu quả đến đâu?
Theo Cohen, trái với việc nói chuyện với người thân hoặc người yêu, tâm lý trị liệu đã được chứng minh là có hiệu quả lâm sàng. Điều này là do nền tảng của trị liệu dựa trên khoa học và nghiên cứu. Tóm lại, tâm lý trị liệu có hiệu quả.
“Một chuyên gia tâm lý trị liệu dựa trên bằng chứng (evidence-based therapist: được công nhận trong ngành và thực hiện trị liệu dựa trên bằng chứng khoa học) sử dụng các phương pháp điều trị đã được kiểm chứng và có hiệu quả lâm sàng,” Cohen giải thích. “Trị liệu tâm lý cung cấp giải pháp cho những thách thức trong cuộc sống.”
Các nghiên cứu cho thấy có nhiều phương pháp tâm lý trị liệu hiệu quả được áp dụng trong nhiều trường hợp khác nhau.
Một bài đánh giá tổng quan về lý thuyết chỉ ra rằng trị liệu tâm lý phân tâm trong thời gian dài đã mang lại hiệu quả cao trong việc giảm triệu chứng và thay đổi tính cách.
Trị liệu cũng đạt hiệu quả với các tình trạng sức khỏe cần nhiều thời gian hình thành và trong một số trường hợp, khó chữa trị.
Ví dụ, một bài đánh giá khác chỉ ra rằng trị liệu tâm động học và phương pháp nhận thức - hành vi đều có tác động tích cực đối với các rối loạn nhân cách.
Tuy nhiên, hiệu quả của trị liệu phụ thuộc vào sự nỗ lực của bạn cả trong và ngoài buổi trị liệu.
Nhà trị liệu chỉ hướng dẫn bạn cách thay đổi và cải thiện, nhưng quyết định thực hiện “bài tập ở nhà” hoàn toàn do bạn.
Các dạng phương pháp tâm lý trị liệu
Tâm lý trị liệu đa dạng với mỗi phương pháp có quan điểm riêng về hành vi và suy nghĩ con người. Do đó, mỗi loại có phương thức khác nhau.
Dưới đây là một số ví dụ:
CBT giúp bạn nhận biết và thay đổi suy nghĩ và hành động cần thay đổi, nhà trị liệu sẽ hỗ trợ bạn trong quá trình này.
ACT khuyến khích bạn chấp nhận suy nghĩ và cảm xúc mà không cố gắng thay đổi chúng, từ đó hỗ trợ bạn hành động dựa trên cam kết của mình.
DBT nhìn nhận thế giới qua góc độ biện chứng, tập trung vào thay thế hành vi gây ra vấn đề bằng những hành vi có ích.
Psychoanalytic therapy khám phá sâu vào tâm thức để hiểu rõ nguyên nhân của hành động.
Hãy chọn phương pháp mà bạn cảm thấy phù hợp nhất.
Lựa chọn phương pháp tâm lý trị liệu
Khám phá loại hình trị liệu phù hợp với bản thân không dễ dàng. Rojas khuyên nên trả lời ba câu hỏi sau trước khi quyết định:
Bạn muốn trị liệu một mình hay cần sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè? Bạn cảm thấy thế nào về việc chia sẻ mục tiêu với một nhóm? Những câu hỏi này giúp bạn xác định phù hợp với trị liệu cá nhân, nhóm, hay cộng đồng.
Mục tiêu của bạn là gì? Nếu muốn giảm căng thẳng, hãy chọn nhà trị liệu có kinh nghiệm trong lĩnh vực này.
Bạn muốn kết hợp trị liệu với dược phẩm? Tìm bác sĩ chuyên về Tâm lý.
Khi tìm được nhà trị liệu phù hợp, họ sẽ đề xuất liệu pháp tốt nhất. Bạn cũng có quyền từ chối nếu không hài lòng, vì quan trọng là tìm ra liệu pháp hiệu quả nhất.
Đôi khi bạn ưa thích liệu pháp nhưng không hợp với nhà trị liệu. Rojas nói thêm, “Tìm được nhà trị liệu phù hợp là khó nhưng đáng để thử, vì điều quan trọng là tìm được cảm giác thoải mái và hiệu quả từ mỗi buổi trị liệu”.
Tìm trị liệu phù hợp đòi hỏi kiên nhẫn, nhưng lợi ích lâu dài đáng giá.
Tìm nhà trị liệu thích hợp là quá trình không dễ dàng nhưng mang lại nhiều lợi ích.
Mục tiêu của bạn quyết định liệu bạn nên chọn trị liệu cá nhân, gia đình hay nhóm.
Điều cần ghi nhớ là, hiệu quả là yếu tố quan trọng khi lựa chọn phương pháp trị liệu, không phải sở thích cá nhân.
Ví dụ, nếu bạn muốn giải quyết mối quan hệ với gia đình, trị liệu gia đình có thể phù hợp hơn dù bạn có thích trị liệu cá nhân.
Trong một số trường hợp, bạn có thể kết hợp cả hai: trị liệu cá nhân kết hợp với trị liệu gia đình.
Khởi đầu với trị liệu cá nhân và sau đó, dần dần chuyển sang trị liệu cùng nhóm người thân.
Thông tin bổ sung:
Trị liệu cá nhân: trò chuyện riêng tư với chuyên gia, áp dụng nhiều phương pháp khác nhau.
Trị liệu gia đình: tham gia cùng người thân, chia sẻ ý kiến về vấn đề đang gặp phải.
Trị liệu nhóm: tham gia nhóm với mục tiêu chung, chia sẻ suy nghĩ và cảm xúc, thường có sự hướng dẫn từ người tư vấn hoặc chuyên gia.
“Trong trị liệu nhóm, tâm lý hỗ trợ giúp người bệnh phát triển những kỹ năng để có cuộc sống tinh thần mà họ mong muốn”. Cohen giải thích.
Trị liệu trực tuyến
Bạn có thể chọn trị liệu tại nhà thông qua trực tuyến. Tuy nhiên, có thể bạn sẽ thắc mắc liệu trị liệu online có hiệu quả như trực tiếp không.
Các chuyên gia tin rằng, trị liệu trực tuyến và trực tiếp đều có hiệu quả tương đương.
Tuy nhiên, bạn cũng cần chú ý một số điểm sau:
Đảm bảo nhà trị liệu của bạn có bằng cấp và chứng chỉ hợp lệ.
Trị liệu online nên diễn ra trong một không gian yên tĩnh tại nhà của bạn.
Kiểm tra kỹ đường truyền và đảm bảo rằng bạn có thể liên lạc với nhà trị liệu nếu có sự cố kết nối.
Những hạn chế của trị liệu trực tuyến có thể được khắc phục, Brittany Johnson - chuyên gia tư vấn tâm lý chia sẻ.
“Một hạn chế của trị liệu trực tuyến là không gian tại nhà không phù hợp cho việc trị liệu. Trong trường hợp đó, tìm một nơi yên tĩnh trong nhà có thể là lựa chọn (ví dụ như tủ quần áo, xe hơi, nhà vệ sinh)”
“Nhà trị liệu không thể quan sát ngôn ngữ cơ thể hoặc hành vi của bệnh nhân qua màn hình nhỏ. Giải pháp là nhà trị liệu nên đặt câu hỏi để hiểu sâu hơn vấn đề”.
Trị liệu tâm lý thường kéo dài bao lâu?
Thời gian của một chương trình trị liệu phụ thuộc vào lý do bắt đầu và mục tiêu cuối cùng mà bạn đặt ra.
Có người chỉ cần vài tuần để đạt kết quả mong muốn, nhưng cũng có người cần hàng năm để thấy sự thay đổi.
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến thời gian của chương trình trị liệu:
Mục tiêu cá nhân của bạn.
Các tình huống trong cuộc sống liên quan đến vấn đề mà bạn đang gặp phải.
Thời gian triệu chứng đã kéo dài trước khi bạn tìm đến trị liệu tâm lý.
Sự kết hợp của các triệu chứng từ các vấn đề tâm lý khác nhau.
Tần suất của các buổi trị liệu.
Khi trị liệu không mang lại kết quả như mong đợi
Có những lúc, mối quan hệ giữa bệnh nhân và nhà trị liệu không luôn thuận lợi. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân, từ sự không hợp nhau giữa hai người cho đến lỗi của nhà trị liệu. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa rằng trị liệu tâm lý không thể giúp ích cho bạn.
Nếu bạn không cảm thấy thoải mái trong quá trình trị liệu, hãy xem xét thử một phương pháp khác hoặc tìm đến một nhà trị liệu khác. Bạn cũng có thể suy nghĩ đến việc đổi phương pháp trị liệu nếu không muốn thảo luận nhiều.
Nếu triệu chứng của bạn trở nặng hơn, thuốc có thể là lựa chọn tốt. Nếu không, bạn cũng có thể tìm đến trị liệu nghệ thuật - một phương pháp trị liệu không yêu cầu thảo luận nhiều.
“Với một số người, trị liệu bằng cách nói chuyện mang lại hiệu quả đáng kể, nhưng với một số khác thì không” - Johnson bổ sung. Tuy nhiên, dù là phương pháp nào, bạn cũng cần phải đầu tư thực sự.
Mặc dù cơ bản thì bạn không thể tự làm nhà trị liệu cho mình, tự chăm sóc bản thân cũng là một ý tưởng tốt.
Kết luận
Tâm lý trị liệu là không gian để bạn thể hiện cảm nhận, hành động và suy nghĩ với một chuyên gia được đào tạo chuyên nghiệp để hỗ trợ bạn.
Tâm lý trị liệu có thể diễn ra một - một nhưng cũng tồn tại dưới dạng nhóm.
Tâm lý trị liệu dựa trên cơ sở khoa học và có hiệu quả với nhiều vấn đề và rối loạn tâm lý. Bạn không cần phải được chẩn đoán mới có thể tìm đến tâm lý trị liệu.
Bạn có thể bắt đầu bằng cách tìm kiếm sự tư vấn từ một chuyên gia và quyết định cách giải quyết vấn đề của mình.
