Tầng trung

Tầng trung hay còn gọi đơn giản là trung là một tầng trong kiến trúc của một tòa nhà hoặc một ngôi nhà. Đó là một tầng trung gian giữa các tầng của một tòa nhà chính và do đó thường không tính trong số các tầng tổng thể của một tòa nhà. Thông thường, tầng trung là trần thấp và nằm ở tầng một (tầng dưới cùng). Thuật ngữ tầng trung bắt nguồn từ tiếng Ý là 'mezzano'.

Thiết kế tầng trung là một trong những cách để tăng diện tích sử dụng theo chiều cao. Việc làm này rất thích hợp với những căn nhà có diện tích hẹp hoặc nằm trong khu vực bị khống chế chiều cao. Nhưng ngay cả với những ngôi nhà lớn, cũng có thể thiết kế tầng trung để tạo ra không gian đẹp và thoáng. Những ngôi nhà có được thiết kế tầng trung này thường được gọi một cách ngắn gọn là nhà gác trung.

Công dụng

Chức năng sử dụng của tầng trung khá đa dạng. Có thể xây lệch tầng và ở đó dùng làm nơi sinh hoạt chung hay phòng làm việc hoặc đưa phòng khách, phòng ăn và bếp lên khu vực này. Cũng có thể sử dụng nơi đây để vừa làm phòng ngủ và phòng sinh hoạt chung.

Tầng trung có nhiều mục đích sử dụng. Công năng sử dụng của tầng trung khá đa dạng:

• Khi diện tích xây dựng không được rộng lắm mà cần mặt bằng trệt để kinh doanh hoặc làm nơi để xe, nhà kho cũng có thể làm tầng trung để tăng tối đa diện tích chứa đựng.
• Khi buộc phải giới hạn bởi chiều cao công trình mà cần mặt bằng rộng cũng có thể dùng tầng trung. Trường hợp đủ diện tích, có thể đưa hết các không gian chức năng của tầng trệt lên tầng trung như bếp ăn, phòng khách.
• Tầng trung cũng có thể chỉ dùng với mục đích tiếp khách mà vẫn quan sát được việc mua bán ở tầng trệt. Tầng trung có khi vừa là phòng khách vừa là phòng sinh hoạt chung gia đình.
• Với nhiều nhà ở, có thể bố trí tầng trung như một phòng ngủ của gia chủ.

Thiết kế

Tùy theo quan điểm thẩm mỹ và kết cấu kỹ thuật của các tòa nhà, ngôi nhà thì sẽ có những thiết kế, trang trí khác nhau của các tầng trung trong ngôi nhà. Đối với những căn nhà nhỏ và vừa, có thể sử dụng tầng một cho kinh doanh và đưa bếp, nhà ăn, phòng khách lên tầng trung. Từ tầng trung, có thể quan sát được sinh hoạt của tầng dưới và không gian sống trở nên thoáng hơn. Riêng đối với các căn nhà rộng, khu vực thiết kế được không gian lạ, sang trọng thì tầng trung như để trang trí, có thể làm riêng một thang chỉ để lên phần này. Phần trệt dưới bố trí nhà kho, nơi để xe... tuỳ vào sự phóng tác của nhà thiết kế hay dụng ý của gia chủ. Đối với nhà sâu, có thể thiết kế tầng trung nằm trong phần trệt và dùng làm nơi sinh hoạt chung. Tầng 2 và 3 dùng làm phòng ngủ. Tầng tiếp theo cũng có thể bố trí thêm được một phòng ngủ nữa nếu đông người.

Độ cao của tầng một và trung thường khoảng 2,5 đến 2,8 m. Có nhiều nhà làm tầng trung nhưng chỉ đúc ra 1,5 hoặc 2 m để bàn thờ hoặc kê vài cái ghế... tầng trung chiếm khoảng 2/3 chiều sâu của căn nhà. Cầu thang từ trệt lên trung có thể đặt ở vị trí nhỏ gọn vì số bậc ít và không chiếm diện tích. Cầu thang từ phần trung lên các tầng trên có thể bố trí ở một khu vực khác thuận lợi hơn và phân chia không gian hợp lý.

Nhà xây mới, tầng trung có thể thiết kế đúc. Trường hợp nhà cũ với độ thông thủy tầng trệt tương đối cao, có thể thêm một gác trung bằng gỗ ván để tăng diện tích sử dụng. Vị trí tầng trung thường chiếm khoảng 1/2-2/3 diện tích xây dựng tầng trệt. Cao độ tầng trệt thường từ 3,5 m đến 4 m, nếu trệt có trung thì cao từ 4,5 đến 5 m, khi đó, cao độ tầng trung vào khoảng 2,2 m-2,5 m.

Quy định khi thiết kế tầng trung

• Quy định về việc xây dựng tầng lửng phụ thuộc vào các quy định của đơn vị quy hoạch hoặc từng quận.
• Tầng lửng được đặt ở tầng trệt của công trình và trong trường hợp tầng trệt có chiều cao từ mặt nền tầng trệt đến sàn lầu 1 không thấp hơn 5m và không quá 5,8m.
• Diện tích xây dựng của tầng lửng không được vượt quá 80% diện tích xây dựng tầng trệt.
• Chiều cao của tầng 1 không thấp hơn 2,7m khi có tầng lửng (theo TCVN 9411).

Gác lửng trong môi trường công nghiệp

Trong các môi trường công nghiệp, gác lửng có thể được lắp đặt (thay vì xây dựng như một phần của cấu trúc) trong không gian có trần cao như nhà kho. Các công trình kiến trúc này thường có tính linh hoạt, có thể tháo dỡ và di dời, và được sử dụng với mục đích thương mại. Kết cấu của gác lửng công nghiệp có thể được hỗ trợ bởi các cột và phần tử kết cấu bằng thép, hoặc bằng các giá đỡ. Tùy thuộc vào nhịp và chiều dài của gác lửng, có thể sử dụng các vật liệu khác nhau cho mặt cầu của gác lửng. Một số gác lửng công nghiệp cũng có thể bao gồm không gian văn phòng với vách ngăn, kín ở các tầng trên. Một kỹ sư xây dựng thường được thuê để xác định khả năng chịu tải của sàn nhà và thiết kế gác lửng phù hợp.

Tiêu chuẩn an toàn cho tầng lửng trong các khu công nghiệp

Theo thống kê, công nhân trong các nhà máy công nghiệp sử dụng tầng lửng thường đối mặt với nguy cơ ngã khi làm việc. Các số liệu gần đây cho thấy khoảng 20.000 ca thương tích nghiêm trọng và gần 100 ca tử vong mỗi năm tại các cơ sở công nghiệp. Nguy cơ ngã từ tầng lửng và rơi vật phẩm từ gác lửng là mối quan tâm đặc biệt.

Trong nhiều hoạt động công nghiệp, các lỗ hở được khoét trên lan can của gác lửng và các bệ làm việc cao để cho phép bốc và dỡ vật liệu, thường sử dụng xe nâng để đưa lên các tầng cao hơn. Cơ quan Quản lý An toàn Nghề nghiệp (OSHA) và Hội đồng Xây dựng Quốc tế (IBC) đã công bố các quy định về bảo vệ chống rơi và tiêu chuẩn quốc gia Hoa Kỳ (ANSI) đã đưa ra các tiêu chuẩn về an toàn khu vực rơi để bảo vệ công nhân làm việc trên các bệ nâng cao và có các khe hở.

Trong hầu hết các trường hợp, cổng an toàn được sử dụng để đảm bảo các khe hở này. OSHA yêu cầu các khe hở từ 48 inch trở lên phải có hệ thống chống rơi. Cổng lan can hoặc cổng có thể tháo rời, xoay hoặc trượt mở sẽ được sử dụng để mở khu vực và cho phép chuyển vật liệu, sau đó đóng lại khi hoàn thành. Tuy nhiên, tiêu chuẩn ANSI hiện tại yêu cầu hệ thống an toàn cổng kép để bảo vệ chống rơi.

Hệ thống an toàn cổng kép được thiết kế để đảm bảo an toàn cho các khu vực này, cho phép luôn có rào chắn, ngay cả khi pallet đang được tải hoặc dỡ bỏ. Hệ thống cổng kép tạo ra một không gian làm việc hoàn toàn an toàn cung cấp sự bảo vệ cho người lao động trong quá trình tải và dỡ hàng. Khi cổng phụ phía sau mở ra, cổng chính sẽ tự động đóng lại, đảm bảo luôn có cổng giữa nhà điều hành và cửa lùa.

Các phân loại tầng lửng

Thông thường, tầng lửng được phân loại thành các loại sau:

Tầng lửng phía sau: Đây là loại thiết kế phổ biến trong các công trình nhà phố và nhà liền kề. Tầng lửng phía sau được thiết kế để tạo không gian đẹp cho phòng khách, cung cấp điều kiện thuận lợi cho các hoạt động sinh hoạt chung và quan sát từ tầng trệt. Tuy nhiên, thiết kế này có thể làm giảm không gian ở phía sau, gây cảm giác bí bách và chật chội cho người sử dụng.

Tầng lửng phía trước: Đây cũng là một kiểu thiết kế tầng lửng phổ biến. Thiết kế tầng lửng phía trước mang lại ấn tượng mạnh mẽ khi bước vào phòng khách, tạo cảm giác mới lạ và thu hút. Người dùng có thể phối hợp màu sắc hợp lý để tăng tính hài hòa và thẩm mỹ của không gian sống.

Tầng lửng bên hông: Được ưa chuộng bởi tính độc đáo và cá tính. Tuy nhiên, để thiết kế loại tầng lửng này cần phải có một không gian đủ rộng. Điều này đòi hỏi một diện tích lớn để có thể thực hiện được thiết kế này.

Tầng lửng trong phòng: Loại thiết kế này thường được bố trí như một không gian làm việc hoặc tùy thuộc vào sở thích cá nhân. Tầng lửng trong phòng phù hợp với việc tạo ra một không gian riêng tư và thoải mái. Tuy nhiên, chỉ nên bố trí khi diện tích phòng ngủ đủ lớn.

Ở Việt Nam

Ở Việt Nam, theo quy định, tầng lửng có thể chiếm không quá 80% diện tích của sàn nhà. Tuy nhiên, việc lấp ô thông tầng lửng mà không được phép có thể bị xem là vi phạm xây dựng vượt quá số tầng quy định và bị phạt.

Đối với nhà ở riêng lẻ, nếu việc thay đổi kiến trúc bên trong không ảnh hưởng đến cấu trúc chính, không bị xử phạt về việc xây dựng sai Giấy phép. Nếu chủ đầu tư thêm tầng lửng mà không vượt quá chiều cao quy định trong Giấy phép xây dựng, cũng không bị xử phạt về hành vi xây dựng sai Giấy phép xây dựng.