Tạo bài Bắc Sơn trang 159 SGK Văn 9. Câu 2. Trong các cảnh kịch này, tác giả đã tạo ra một tình huống bất ngờ, gây căng thẳng. Đó là tình huống gì? Tác dụng của tình huống đó trong việc thể hiện xung đột và phát triển hành động kịch ra sao?
ND chính
Đoạn trích thể hiện những xung đột diễn ra trong nội tâm nhân vật Thơm, thúc đẩy diễn biến tâm trạng nhân vật để đi tới bước ngoặt quan trọng, làm nổi bật vẻ đẹp và sự chuyển biến trong nhận thức của nhân vật Thơm. |
Câu 1
Câu 1 (trang 166 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
Thuật lại diễn biến sự kiện và hành động trong các cảnh kịch ở hồi bốn.
Trả lời:
Mang bối cảnh là cuộc kháng chiến ở Bắc Sơn, vở kịch tập trung vào gia đình ông Phương, một nông dân Tày. Cụ và con trai là Sáng, nhiệt huyết tham gia chiến đấu, trong khi cụ bà và Thơm, con gái cùng chồng là Ngọc lại lo sợ lẩn trốn. Sau khi chiến thắng giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến, ông Thái được ủy nhiệm vụ củng cố phong trào. Nhờ có Ngọc hướng dẫn, quân Pháp đã lợi dụng để tái chiếm Vũ Lăng, tàn bạo đàn áp nhân dân và săn lùng những lãnh đạo cách mạng. Quân kháng chiến rút vào rừng, và trong một cuộc dẫn đường cho lực lượng cách mạng, ông Phương đã bị quân Pháp bắn chết. Trong quá trình đó, Thơm nhận ra sự phản bội của Ngọc. Thơm cảm thấy đau lòng và hối hận. Thái và một đồng đội là Cửu bị quân Pháp truy sát và vô tình chạy vào nhà Thơm. Thơm đã kịp thời giấu và giúp họ trốn thoát. Thơm đã quyết định tham gia hoạt động cách mạng một cách quả quyết. Khi biết Ngọc hợp tác với quân Pháp, Thơm đã lén lút ra ngoài và báo tin cho lực lượng cách mạng đối phó. Khi quay lại, Thơm đã gặp Ngọc và bị bắn. Nhưng lại là Ngọc bị trúng đạn của quân Pháp và tử vong.
Câu 2
Câu 2 (trang 166 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
Trong các cảnh kịch này, tác giả đã tạo ra một tình huống bất ngờ, gây căng thẳng. Đó là tình huống gì? Tác dụng của tình huống đó trong việc thể hiện xung đột và phát triển hành động kịch ra sao?
Trả lời:
- Tình huống: Trong quá trình lẩn tránh sự truy lùng của Ngọc và đồng bọn, Thái và Cửu đã vô tình chạy vào nhà Ngọc, khi đó chỉ có Thơm ở nhà. Tình huống này buộc Thơm phải đưa ra quyết định quan trọng bằng cách che giấu hai người đó. Cụ thể hơn, Thơm đã đứng ra ủng hộ cách mạng. Tình huống này cũng giúp Thơm nhận ra bản chất phản động của chồng mình.
- Tác dụng thể hiện xung đột: Xung đột xảy ra giữa giai đoạn cuộc kháng chiến bị quân địch đàn áp và lực lượng cách mạng đang trong quá trình phát triển. Xung đột trong cảnh này cũng xảy ra trên tinh thần của nhân vật Thơm, đã đưa ra quyết định khẳng định mình ủng hộ cách mạng.
Câu 3
Câu 3 (trang 166 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Thơm. (Chú ý: hoàn cảnh của nhân vật, tâm trạng và thái độ của Thơm với chồng, hành động của cô cứu Thái, Cửu.)
Trả lời:
- Hoàn cảnh của Thơm: Thơm sống trong một môi trường cuộc sống an nhàn, được chồng yêu chiều, mặc dù gia đình cô có người tham gia cuộc kháng chiến, nhưng cô vẫn giữ vững lập trường bên ngoài. Sau cái chết của cha và em trai, và trạng thái tinh thần của mẹ, Thơm chỉ còn có Ngọc là người thân, nhưng lại là người phản bội.
- Tâm trạng:
+ Thơm cảm thấy đau lòng, hối hận: cô cảm thấy day dứt khi thấy cha mình hy sinh, những lời cuối cùng của ông, khẩu súng được truyền cho cô, cùng với cái chết của em trai, hình ảnh mẹ mất trí ám ảnh cô.
+ Sự nghi ngờ của Thơm về Ngọc tăng lên: Thơm nghi ngờ, nhưng Ngọc luôn tránh né, Thơm không dễ dàng từ bỏ cuộc sống thoải mái mà chồng cung cấp.
+ Tình huống bất ngờ xảy ra: Thái và Cửu trốn vào nhà cô, buộc Thơm phải lựa chọn giữa việc báo cho chồng hoặc che giấu họ. Đặt nhân vật vào tình huống căng thẳng, đầy căng thẳng để tiết lộ tâm trạng nội tâm, sự day dứt, đau đớn, hối hận của Thơm và để cô lựa chọn đứng về phía cách mạng.
- Tác giả khẳng định rằng, ngay cả khi cuộc kháng chiến bị đàn áp mạnh mẽ, cách mạng vẫn không bị diệt vong nhờ vào sự bảo vệ và che chở của nhân dân.
Câu 4 => 5
Câu 4 (trang 166 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
Phân tích nhân vật Ngọc, Thái, Cửu. Chú ý các điểm sau:
- Tác giả sử dụng những phương tiện nào để hé lộ bản chất của Ngọc, và bản chất đó là gì?
- Đặc điểm nổi bật của tính cách Thái và Cửu là gì?
Trả lời:
- Ngọc: Tính cách thật sự của Ngọc đã được tiết lộ ở đây. Anh ta là người tham vọng, muốn vươn lên cao để đạt được quyền lực và tiền bạc. Khi cách mạng bùng nổ, Ngọc chuyển sang phục vụ quân Pháp, thậm chí là dẫn dắt họ đến tấn công trại Vũ Lăng, nơi của cuộc khởi nghĩa. Anh ta cũng âm mưu truy đuổi những người cách mạng, đặc biệt là Thái và Cửu. Dù che đậy trước vợ, nhưng Ngọc luôn là người hưởng ứng yêu thương nhất. Tóm lại, Ngọc là một nhân vật phản diện phức tạp.
- Thái và Cửu: Trong hoàn cảnh nguy hiểm, khi bị truy đuổi bởi kẻ thù và tình cờ lạc vào nhà Ngọc, Thái vẫn giữ bình tĩnh và khôn ngoan, làm cho Thơm tin tưởng vào họ. Trong khi đó, Cửu lại hành động bốc đồng, thiếu sự chín chắn. Anh ta hoài nghi về Thơm, cho đến khi cô giải cứu anh mới tin tưởng.
Câu 4 (trang 166 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
Nhận xét về nghệ thuật viết kịch của Nguyễn Huy Tưởng trong các lớp kịch này, tập trung vào việc xây dựng tình huống, tổ chức đối thoại, biểu hiện tâm lý và tính cách nhân vật.
Trả lời:
- Xung đột: Sự đối đầu giữa Ngọc với Thái và Cửu, trong bối cảnh cuộc khởi nghĩa đang bị đàn áp, đã được thể hiện mạnh mẽ. Ngoài ra, xung đột nội tâm của nhân vật Thơm cũng thúc đẩy diễn biến của câu chuyện.
- Xây dựng tình huống: Tình huống trong kịch tập trung vào sự bất ngờ và gay gắt, làm nổi bật sự xung đột và thúc đẩy tiến triển của câu chuyện.
- Đối thoại: Tác giả đã xây dựng các đoạn đối thoại với nhịp điệu và giọng điệu phù hợp với từng giai đoạn của câu chuyện, đặc biệt là trong những tình huống căng thẳng. Đối thoại đã phản ánh rõ nội tâm và tính cách của nhân vật.
Luyện tập
Câu 1 (trang 166 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
Chia mỗi nhóm bốn em, tập đọc và phân vai theo các nhân vật trong trích đoạn kịch này.
HS tự làm.
Câu 2 (trang 166 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
Đọc kĩ lại chú thích (**) về kịch ở bài này, vận dụng để xác định thể loại của những vở kịch mà em đã học hoặc được xem.
Trả lời:
Tên vở kịch |
Thể loại |
Bắc Sơn |
Chính kịch |
Tôi và chúng ta |
Chính kịch |
Romeo và Juliet |
Bi kịch |
Chèo Quan Âm Thị Kính |
Kịch hát |
Quan lớn về làng |
Kịch hát |