Hồi trống Cổ Thành thể hiện tính cách mạnh mẽ của Trương Phi và lòng trung nghĩa của Quan Công. Bài văn này sẽ giúp bạn hiểu thêm về nội dung chương trình Ngữ văn lớp 10, sách Cánh diều, tập 2.
Tài liệu Soạn văn 10: Hồi trống Cổ Thành được giới thiệu dưới đây, hy vọng sẽ mang lại kiến thức hữu ích cho các bạn học sinh.
Soạn bài Hồi trống Cổ Thành
1. Chuẩn bị
a. Tác giả
- La Quán Trung (1330 - 1400?) tên thật là La Bản, còn được biết đến với bút danh Hồ Hải Tản Nhân, quê gốc từ vùng Thái Nguyên thuộc tỉnh Sơn Tây cũ.
- Ông lớn lên vào cuối thời kỳ Nguyên và đầu thời kỳ Minh, có tính cách cô độc, thích sống một mình và khám phá khắp nơi.
- Khi Minh Thái Tổ đánh bại quân Mông Cổ, thống nhất đất nước, ông ta chuyên sưu tầm và biên soạn sách dã sử.
- La Quán Trung là người tiên phong trong việc phát triển thể loại tiểu thuyết lịch sử thời Minh - Thanh ở Trung Quốc.
- Một số tác phẩm của ông bao gồm: Tam quốc diễn nghĩa, Tùy đường lưỡng triều chí truyện, Tấn Đường ngũ đại sử diễn nghĩa, Bình yêu truyện…
b. Tác phẩm
- Tam quốc diễn nghĩa được viết vào thời kỳ Minh (1368 - 1644).
- Tác phẩm này bao gồm 120 hồi, kể về cuộc chiến giữa ba phe phái quân phiệt ở Trung Quốc thời cổ, được gọi là “cát cứ phân tranh”, kéo dài trong gần 100 năm (thế kỷ II, III). Đó là cuộc tranh đấu giữa ba tập đoàn phong kiến quân phiệt: Ngụy - do Tào Tháo cầm đầu chiếm giữ phía bắc từ Trường Giang trở lên được gọi là Bắc Ngụy; Thục - do Lưu Bị cầm đầu, chiếm giữ phía tây nam nên được gọi là Tây Thục; Ngô - do Tôn Quyền cầm đầu, chiếm giữ phía đông nam được gọi là Đông Ngô.
- Trích đoạn từ hồi 28 của Tam quốc diễn nghĩa.
* Tóm tắt văn bản Hồi trống Cổ Thành:
Trước đó, ba anh em Lưu, Quan, Trương trốn tránh dưới bóng Tào Tháo. Nhận biết được tính cách của Tào Tháo, họ quyết định rời đi. Tào Tháo sai quân đuổi theo, ba anh em phân tán mỗi người một hướng. Quan Công, vì phải giữ hai chị dâu (vợ Lưu Bị), tạm thời đồng ý trở thành hàng Hán chứ không phải hàng Tào (vua Hán đang bị Tào Tháo kiểm soát), chỉ cần biết anh ở đâu là sẽ đi ngay. Tào Tháo cố gắng thu phục Quan Công: từ ba ngày một tiệc nhỏ, lên đến năm ngày một tiệc lớn, và thưởng cho anh chức vụ, vàng bạc, phụ nữ… Nhưng Quan Công “thân ở doanh của Tào, tâm ở nhà Hán”. Khi biết Lưu Bị ở bên Viên Thiệu đang đề xuất trao lại tất cả quà tặng, vàng bạc và báu vật, Quan Công lên ngựa đi tìm anh. Trên đường, bị các tướng của Tào ngăn cản, Quan Công vung dao chém sáu tướng, vượt qua năm cửa quan. Đến Cổ Thành, gặp Trương Phi, họ vui mừng. Nhưng không ngờ Trương Phi hiểu lầm việc Quan Công là bội nghĩa, và yêu cầu giết anh. Để phá tan mọi nghi ngờ, Quan Công đồng ý với điều kiện của Trương Phi: phải lấy đầu của Sái Dương (tướng của Tào Tháo) trong ba lần búa gõ trống. Chưa đợi kết thúc hồi trống, đầu của Sái Dương đã rơi xuống đất. Lúc đó, Phi mới nhận ra lòng trung thực của Quan Công.
2. Đọc hiểu
Câu 1. Thái độ của Trương Phi và Quan Công như thế nào?
- Trương Phi: Lập tức mặc áo giáp, vác mâu lên ngựa, dẫn một đoàn quân, đi tắt ra cửa Bắc; mắt tròn xoe, râu vểnh ngược, hò thét như sấm, múa xà mâu chạy lại đâm Quan Công:
- Quan Công: Trông thấy Trương Phi mừng rỡ vô cùng, giao long đao cho Châu Thương cầm, tế ngựa lại đón.
Câu 2. Vì sao Quan Công nhắc đến “nghĩa vườn đào”?
Quan Công bất ngờ với thái độ của Trương Phi, cho rằng Phi đã quên lời thề kết nghĩa năm xưa.
Câu 3. Vì sao cách xưng hô của Trương Phi và Quan Công đối lập nhau?
Trương Phi đang tức giận, cho rằng Quan Công đã phản bội huynh đệ.
Câu 4. Em có bất ngờ với tình huống này không? Vì sao?
Tình huống không bất ngờ, vì Trương Phi luôn cho rằng Quan Công là kẻ phản bội.
Câu 5. Khí phách và tài nghệ của Quan Công được thể hiện ra sao?
Hiên ngang, khẳng khái: Chấp nhận thử thách của Trương Phi, chỉ sau một hồi trống đã giết chết được Sái Dương.
3. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Liệt kê các sự kiện chính trong văn bản Hồi trống Cổ thành và lí do dẫn đến sự hiểu lầm của Trương Phi đối với Quan Công?
- Sự kiện chính: Trương Phi hiểu lầm, cho rằng Quan Công hàng tào là bội nghĩa, liền đòi giết Quan Công. Để xua tan mối nghi ngờ, Quan Công đã nhận ngay điều kiện Trương Phi đưa ra: Phải lấy đầu Sái Dương (viên tướng của Tào Tháo) trong ba hồi trống. Chưa dứt một hồi, đầu Sái Dương đã lăn dưới đất. Bấy giờ, Phi mới hiểu được lòng dạ trung thực của Quan Công.
- Lí do: Quan Công vì phải hộ tống hai chị dâu (vợ Lưu Bị) nên tạm hàng Tào Tháo với điều hiện hàng Hán chứ không hàng Tào (vua Hán đang bị Tào khống chế). Tào Tháo tìm cách thu phục Quan Công: ba ngày một tiệc nhỏ, năm ngày một tiệc lớn, lại ban thưởng chức tước, vàng bạc, mỹ nữ…
Câu 2. Người kể chuyện đã mô tả tính cách của Trương Phi và Quan Công thông qua những chi tiết, sự việc, và tình huống nào?
- Trương Phi:
- Khi nghe xong lời của Tôn Càn: ngay lập tức mặc áo giáp, vác mâu lên ngựa, dẫn một nghìn quân, đi nhanh về phía cửa Bắc.
- Hành động: hò hét như sấm, múa xà mâu chạy lại đâm Quan Công, gọi Quan Công bằng cách nói 'mày - tao', buộc tội Quan Công không chịu giải thích.
- Khi nghe hai chị và Tôn Càn giải thích: càng làm tức giận hơn, coi Quan Công như kẻ phản bội lừa dối cả hai chị.
- Yêu cầu Quan Công tiêu diệt tướng giặc để chứng minh lòng trung thành, thách đố Quan Công một cách thẳng thắn.
- Khi hiểu rõ tình hình, thể hiện sự kính trọng bằng cách thả lỏng lưng, trải lòng với Quan Công.
=> Trương Phi là người nóng nảy, quyết đoán và chân thành.
- Quan Công:
- Đặt tên cho Trương Phi là “hiền đệ”, “em” và yêu cầu một cách nhẹ nhàng, nhờ hai chị dâu giải thích giúp.
- Quyết định chấp nhận thách thức và giết chết Sái Dương ngay khi vừa nghe thử thách và trước khi hết một hồi trống.
=> Quan Công là người điềm đạm, trung trực và thông minh.
Câu 3. Phân tích và đánh giá ý nghĩa của câu chuyện trong văn bản Hồi trống Cổ Thành.
Câu chuyện trong Hồi trống Cổ Thành bao gồm:
- Thách thức từ hồi trống, sự minh oan và sự đoàn tụ của các anh hùng.
- Biểu dương tính cách mạnh mẽ của Trương Phi.
- Khen ngợi lòng trung nghĩa của Quan Công.
Câu 4. Viết một đoạn văn so sánh tính cách của hai nhân vật Trương Phi và Quan Công qua đoạn trích Hồi trống Cổ Thành.
Trong đoạn trích Hồi trống Cổ Thành, tính cách của Quan Công và Trương Phi hoàn toàn trái ngược nhau. Trương Phi là người nóng nảy, trọng tình cảm nhưng đơn giản. Nghe tin từ Tôn Càn, Phi không do dự, lập tức mặc áo giáp, vác mâu lên ngựa, dẫn một nghìn quân đi tới cửa Bắc. Tuy nhiên, Quan Công lại điềm tĩnh, thông minh và trung nghĩa. Bị hiểu lầm bởi Trương Phi, Quan Công không tức giận mà thậm chí còn sẵn lòng giải thích và chấp nhận thử thách để chứng minh sự trong sạch của mình.
Câu 5. Bài học sâu sắc nhất sau khi học văn bản Hồi trống Cổ Thành là gì?
Bài học quan trọng nhất từ văn bản này là về tình nghĩa anh em và lòng trung thực, đáng trân trọng và ngưỡng mộ.