Buzz
Khi soạn bài Cô bé bán diêm trang 61, 62, 63, 64, 65 trong sách Ngữ văn lớp 6 Kết nối tri thức, học sinh sẽ được hỗ trợ để trả lời các câu hỏi và dễ dàng viết văn 6.
Tạo bài văn Cô bé bán diêm (trang 61-65) - Kết nối tri thức
* Trước khi đọc
Câu 1 (trang 60 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
- Câu chuyện hoặc bộ phim có nhân vật trẻ em ấn tượng là:
+ Cô bé bán diêm
+ Hoàng tử bé, …
Câu 2 (trang 60 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
- Một số cảm nhận về nhân vật:
Ví dụ: Nhân vật cô bé bán diêm: ngoan ngoãn, đáng yêu, đáng thương, …
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:
1. Theo dõi: Chú ý các chi tiết mô tả trang phục của cô bé bán diêm trong bối cảnh đông lạnh.
- Cô bé đi trần chân, đất đường
- Khi ra khỏi phòng, cô bé mang giày vải nhưng chúng quá rộng nên em đã liên tục làm chúng trôi ra khỏi chân.
- Được mặc chiếc áo tạp dề cũ kỹ chứa đựng đầy diêm.
2. Dự đoán: Cô bé bán diêm sẽ gặp phải điều gì trong đêm giao thừa?
- Giữa cái lạnh của đêm đông, cô bé không có đôi giày để đi, đôi chân đã đỏ ửng lên, xanh tái vì lạnh.
- Em cố gắng tìm một nơi đông người để bán diêm, nhưng mọi người đi qua đều vội vã và không quan tâm gì đến em.
- Suốt cả ngày, em không bán được một cây diêm nào, bụng đói meo, lang thang trên phố, không ai để ý đến em cả.
3. Theo dõi: Sau khi bà mất, gia đình của cô bé bán diêm phải đối mặt với tình trạng như thế nào?
- Sau khi mất bà, tài sản gia đình tan rã, phải rời khỏi ngôi nhà dễ thương để sống trong một góc tối, luôn phải nghe lời trách mắng và chửi rủa.
- Đứa bé không dám về nhà nếu không bán được diêm vì sợ bị cha đánh.
- Ở nhà cũng rất lạnh, cha con phải ở trên gác, gần mái nhà, dù đã bít kín các khe hở lớn trên tường bằng giẻ rách nhưng gió vẫn thổi vào nhà.
4. Theo dõi: Mỗi khi cô bé quẹt diêm, cô thấy những hình ảnh gì? Đó có phải là thực hay không?
- Ngọn lửa ban đầu màu xanh lam, dần dần chuyển sang màu xám, lan tỏa ra, tỏa sáng màu hồng xung quanh que diêm, làm cho mọi người vui mắt.
- Em cảm thấy như đang ngồi trước bếp lửa, lửa cháy rực rỡ đến mức rất vui mắt.
- Bàn ăn đã được sắp xếp gọn gàng, trải bàn với tấm khăn trắng tinh, đầy đủ bát đĩa sứ quý giá, và một con ngỗng quay.
- Dưới cây thông Nô-en, những ngọn nến sáng lấp lánh trên cành, biến cây thành một bức tranh lấp lánh. Ngọn nến bay lên trời, biến thành những vì sao.
- Bà nội vẫn nở một nụ cười.
→ Tất cả những hình ảnh này đều chỉ là ảo mộng, không có thật.
5. Theo dõi: Chú ý sự xuất hiện của các hình ảnh khi cô bé quẹt diêm:
- Lần thứ nhất: gặp lò sưởi.
- Lần thứ hai: thấy bàn ăn được sắp đặt cầu kỳ với những món ngon.
- Lần thứ ba: gặp cây thông Nô-en.
- Lần thứ tư: gặp bà nội dịu dàng.
6. Đối chiếu: Thực tế về số phận của cô bé bán diêm có khớp với dự đoán của em không?
- Em dự đoán rằng cô bé sẽ gặp bà, và bà sẽ sử dụng phép màu để giúp cô bé thoát khỏi cảnh lạnh rét và đói khổ, sống một cuộc sống sung túc và hạnh phúc.
- Tuy nhiên, cuối cùng, dù đã dự đoán như vậy, cô bé lại đi theo bà đến chầu trên cao (đã qua đời).
7. Theo dõi: Có những hình ảnh trái ngược nào trong cảnh ngày đầu tiên của năm mới?
- Ánh nắng mặt trời len lỏi vào sáng sủa, mọi người hân hoan ra khỏi nhà – nhưng bên cạnh đó, bức tường hiện lên hình ảnh của một cô bé đã qua đời vì lạnh giá trong đêm giao thừa, với đôi má hồng và đôi môi vẫn mỉm cười, cùng với một bao diêm đã cạn.
- Mọi người chỉ trỏ nhau nói: “Chắc là nó muốn sưởi ấm cho bản thân!” nhưng không ai giúp đỡ em,…
* Sau khi đọc
Nội dung chính:
Truyện kể về cảnh cô bé bán diêm đang phải đối mặt với nghèo khổ, cô đơn và bất hạnh trong đêm giao thừa. Tác giả muốn truyền đạt thông điệp nhân văn: hãy yêu thương và để cho trẻ thơ được sống hạnh phúc.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
- Câu chuyện được kể từ góc nhìn ngôi thứ ba, người kể chuyện không tiết lộ danh tính.
Câu 2 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
- Bối cảnh của câu chuyện diễn ra vào đêm gió rét gay gắt, cũng là đêm giao thừa.
- Gia đình của cô bé: đang trong hoàn cảnh nghèo khó, đau buồn, và những người thân yêu của em đã ra đi. Em sống cùng cha, trong ngôi nhà nghèo, phải kiếm sống bằng việc bán diêm. Với trời lạnh rét, mọi người đi qua đều vội vã, không ai quan tâm đến em. Không bán được một cây diêm nào, em không dám về nhà vì sợ cha sẽ đánh em.
Câu 3 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
- Về vẻ ngoại của cô bé bán diêm: đầu không che đầu, chân không giày giữa trời lạnh giá; mặc chiếc áo tạp dề cũ kỹ,…
→ Cô bé phải trải qua cuộc sống khốn khổ, cô đơn; thiếu thốn tình thương, không ai quan tâm, chăm sóc,…
Câu 4 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
- Các lần quẹt diêm và hình ảnh hiện ra:
+ Lần thứ nhất: lò sưởi.
+ Lần thứ hai: bàn ăn được sắp xếp đầy đủ với những món ngon như con ngỗng quay, …
+ Lần thứ ba: gặp cây thông Nô-en.
+ Lần thứ tư: gặp bà nội dịu dàng.
- Ý nghĩa của những lần quẹt diêm này:
+ Hình ảnh lò sưởi xuất hiện lần đầu tiên bởi cô bé đang phải chịu đựng cảnh rét dữ dội.
+ Hình ảnh của bàn ăn, con ngỗng quay lần thứ hai xuất hiện vì cô bé đang rất đói.
+ Em bé cảm thấy cô đơn, mong muốn có một tổ ấm, tình thương, niềm vui, … và do đó mơ về cây thông Nô-en và người bà yêu quý.
→ Như vậy, trình tự xuất hiện của các hình ảnh đã được tác giả mô tả một cách hợp lý.
Câu 5 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
- Thái độ và tình cảm của người kể chuyện qua cách miêu tả ngoại hình và hoàn cảnh của cô bé bán diêm:
+ Em bé đáng thương, đói rét vẫn lênh đênh trên đường.
+ Bông tuyết dính đầy trên mái tóc dài thả xuống lưng em thành từng đám, nhưng em không để ý đến.
- Nhấn mạnh sự đối lập giữa ảo ảnh hiện ra sau mỗi lần quẹt diêm và hiện thực khắc nghiệt khi diêm tắt; cách tường thuật về sự ra đi của cô bé; …
→ Vai trò của người kể và ý nghĩa của lời kể: Không chỉ phản ánh cuộc sống mà còn thể hiện quan điểm, đánh giá về cuộc sống.
+ Giúp người đọc cảm nhận được lòng xót thương, sự thấu hiểu và tình yêu thương, tôn trọng của người kể dành cho cô bé bán diêm.
+ Qua cách kể chuyện, cô bé bán diêm không chỉ là một hình ảnh đau khổ, bất hạnh mà còn là một hình ảnh trong sáng, thuần khiết, dễ thương như một thiên thần, xứng đáng được trải nghiệm hạnh phúc và niềm vui tuyệt vời nhất.
Câu 6 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
- Những câu miêu tả thái độ, hành động của người đi đường:
+ Không ai chăm sóc …, không ai quan tâm đến cảnh đau khổ của cô bé bán diêm …, hoàn toàn thờ ơ trước hoàn cảnh nghèo khó của cô bé.
+ Mọi người vui vẻ ra khỏi nhà…, Ngày đầu năm mới hiện lên trên xác của em bé ngồi giữa những bao diêm, trong đó có một bao đã hết sạch. Mọi người nói với nhau: “Chắc nó muốn sưởi ấm cho mình!”.
- Suy nghĩ về cách ứng xử của người qua đường, có nhiều ý kiến khác nhau:
+ Ý kiến 1: Thông cảm với người đi đường: Họ không để ý đến em vì quá vội vã trong ngày cuối năm, bận rộn, vì thời tiết lạnh giá; vì muốn nhanh chóng về nhà với gia đình,…
+ Ý kiến 2: Phê phán người đi đường đã thờ ơ, vô tâm trước một em bé đáng thương, cần được giúp đỡ; lạnh lùng như hoàn toàn không quan tâm đến cái chết của em.
→ Ưu tiên ý kiến 2 hơn vì: qua câu chuyện này, chúng ta cảm nhận được thông điệp mà An-đéc-xen muốn truyền đạt. Nhà văn không chỉ dành trọn tình yêu thương cho cô bé bán diêm mà còn thể hiện thái độ phê phán mạnh mẽ đối với sự lạnh nhạt, vô tâm trước con người, đặc biệt là trước nỗi khốn khổ của trẻ thơ.
Câu 7*. (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
- Sự tương phản giữa thời tiết lạnh giá, gió rét dữ dội; giữa đêm giao thừa khi bao nhiêu gia đình đang hạnh phúc bên nhau, với hình ảnh “em gái nhỏ đầu trần, chân đất, bước đi trong bóng tối” : nhấn mạnh tình cảnh thương tâm, đáng thương của cô bé bán diêm.
- Sự đối lập giữa quá khứ êm đềm, hạnh phúc khi bà còn sống và hiện tại đau khổ, bất hạnh của cô bé không ai chăm sóc, yêu thương.
- Sự tương phản giữa những hình ảnh ảo khi em bé quẹt diêm và hiện thực đắng cay khi diêm tắt: gợi lên nỗi xót xa, thương cảm với em bé thơ ngây đang phải chịu cảnh đói rét, cô đơn.
- Sự đối lập giữa khung cảnh tươi sáng “mặt trời lên trong sáng, chói chang”, không khí vui tươi của ngày đầu năm mới với cảnh em bé chết rét nơi xó tường “ngồi giữa những bao diêm, trong đó có một bao đã hết nhẵn”: thể hiện nỗi đau đớn trước cái chết của em bé; lên án sự thờ ơ, vô cảm của con người.
Câu 8 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
- Về kết thúc câu chuyện “Cô bé bán diêm” có nhiều quan điểm khác nhau:
+ Truyện kết thúc không giống như nhiều truyện cổ tích khác vì cô bé bán diêm đã chết rét trên đường phố, ngay trong đêm giao thừa.
+ Truyện kết thúc “có hậu” vì cô bé bán diêm đã ra đi như một thiên thần; được đoàn tụ với người bà yêu quý ở nơi “không còn đói rét, đau khổ nào đe dọa họ nữa”
+ Kết thúc của câu chuyện không chỉ có điểm giống (em bé được chứng kiến những điều kì diệu, bay lên trong cảnh huy hoàng) mà còn có điểm khác biệt (sự chết của nhân vật chính) so với nhiều truyện cổ tích khác.
→ Thể hiện tinh thần nhân đạo của tác giả: Nhà văn không chỉ dành trọn tình yêu thương cho cô bé bán diêm mà còn thể hiện thái độ phê phán mạnh mẽ đối với sự thờ ơ, vô cảm trước con người, đặc biệt là trước nỗi bất hạnh của trẻ thơ.
* Viết kết nối với đọc
Bài tập (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) với nhan đề: Gửi tác giả truyện “Cô bé bán diêm”
Gợi ý:
- Đoạn văn cần bao gồm các ý:
+ Chia sẻ với tác giả cảm xúc thương cảm dành cho cô bé bán diêm;
+ Nỗi buồn sâu sắc trước sự lạnh nhạt, vô tâm của con người;
+ Cùng tác giả tạo ra một kết thúc khác cho câu chuyện;
+ Kể với nhà văn về một điều tốt lành mà câu chuyện mang lại cho em.
Đoạn văn tham khảo:
Thân gửi tác giả An-đéc-xen. Đã hơn một thế kỉ trôi qua kể từ ngày ông sáng tác truyện ngắn “Cô bé bán diêm”, nhưng người đọc trên khắp thế giới này, đặc biệt là những em nhỏ vẫn luôn nghe lời nguyện cầu tội nghiệp của cô bé vang vọng. Ước mơ của cô bé trong câu chuyện là được sống mãi bên bà trong tình thương, mong muốn thoát khỏi cảnh đói rét, đau khổ. Thực tế, cô bé đã qua đời vì rét, thiếu thốn trong đêm giao thừa giữa các ngôi nhà lung linh ánh đèn. Tuy nhiên, dưới bàn tay viết của ông, chứa đựng sự đồng cảm và tình yêu thương, người đọc vẫn cảm nhận rằng cô bé tội nghiệp ấy không chết. Em đã bước vào một thế giới mới, nơi hạnh phúc và yêu thương đong đầy hơn.
