Với việc soạn bài Đất nước (của Nguyễn Khoa Điềm) từ trang 117 đến 123 trong sách Ngữ văn lớp 12, học sinh có thể dễ dàng trả lời các câu hỏi và soạn văn 12 một cách thuận lợi.
Tạo bài văn Đất nước (của Nguyễn Khoa Điềm)
Câu 1 (trang 122 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Phân chia thành 2 phần như sau:
+ Phần 1 (từ đầu đến Làm nên Đất Nước muôn đời): Đất nước được hiểu và cảm nhận qua mọi khía cạnh của văn hóa, phong tục, truyền thống, địa lý và lịch sử…
+ Phần 2 (phần còn lại): Sự sáng tạo và sự truyền giữ của nhân dân với những giá trị của đất nước
Câu 2 (trang 122 sách ngữ văn 12 tập 1)
Tác giả nhận thức về đất nước từ nhiều góc độ khác nhau:
Nhận thức của tác giả đa dạng, phong phú từ nhiều khía cạnh
- Chiều dài lịch sử (quá khứ - hiện tại - tương lai):
+ Từ truyền thuyết về Long Quân, Âu Cơ
+ Nhà văn nhấn mạnh vào cuộc sống giản dị, bình thường nhưng lại đóng góp vào sự hình thành của đất nước
+ Họ là những người bảo vệ của quê hương
+ Họ đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành cả thế giới tinh thần lẫn vật chất của đất nước
- Khía cạnh về bề ngang của đất nước - địa lý
+ Đất nước không chỉ thu hẹp trong phạm vi gia đình mà còn mở rộng ra theo chiều dài của nó
+ Đất nước là nguồn gốc, không gian gần gũi, quen thuộc với cuộc sống hàng ngày của mỗi người
+ Sự kết hợp của hai từ “đất” và “nước” phản ánh mối quan hệ tình cảm trong mỗi câu thơ
+ Là nơi nuôi dưỡng và tồn tại qua các thế hệ
- Sự phong phú của truyền thống - phong tục, văn hóa, tâm hồn
+ Duy trì các nghi lễ, phong tục, tục ngữ (nét đẹp tinh thần, tình cảm sâu sắc của dân tộc Việt Nam)
+ Bảo vệ truyền thống chống lại kẻ thù ngoại xâm
+ Đất nước liên kết với những giá trị đạo đức truyền thống
-> Các khía cạnh này đồng nhất và bổ sung cho nhau
Câu 3 (trang 122 sách ngữ văn 12 tập 1)
Tác giả đem đến những quan điểm mới về đất nước, về những danh lam thắng cảnh
+ Tác giả dẫn dắt cảm xúc về đất nước: sử dụng từ “góp” để diễn đạt cảm nhận độc đáo về thiên nhiên
+ Tâm hồn và lối sống của nhân dân đã được thể hiện trong bóng hình của đất nước
+ Biểu hiện của đất nước phản ánh từ sâu thẳm của văn hóa dân tộc, từ những điều bình dị của dân gian
+ Đó là sự cảm nhận, quan sát tinh tế của tác giả
+ Tác giả nâng cao những suy tư thành triết lý về “đất nước”
- Điều đặc biệt và nổi bật trong thơ chống Mỹ:
+ Nhà thơ khám phá sâu sắc về lịch sử, văn hóa, truyền thống, địa lý.
+ Những phát hiện mới về quan niệm về Đất Nước thu hút sự chú ý của người nghe
Câu 4 (trang 123 sách giáo khoa ngữ văn 12 tập 1)
Cách tác giả sử dụng nguồn gốc văn học dân gian: ca dao, dân ca, truyền thuyết, phong tục, cách sống…
- Tác giả sáng tạo trong việc sử dụng các yếu tố dân gian:
+ Có khi tái hiện từng câu ca dao: con chim phượng hoàng bay về núi bạc
+ Dạy anh biết “yêu em từ khi còn trong nôi”
-> Sử dụng ý tưởng, hình ảnh, ca dao, truyền thuyết để tạo ra hình ảnh mới, gần gũi và độc đáo