Câu 1
Câu 1 (trang 33, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Câu nào dưới đây nói sai về ca dao?
A. Ca dao có thể thưởng thức trong mối liên kết với lối diễn xướng, làn điệu
B. Có thể thưởng thức ca dao như đọc một tác phẩm văn học viết
C. Ca dao là tác phẩm của văn học viết, có tên tác giả
D. Ca dao được đọc như một tác phẩm văn học viết là xu hướng chủ yếu hiện nay
Phương pháp giải:
Nhớ lại kiến thức về ca dao
Lời giải chi tiết:
Đáp án C: Ca dao là tác phẩm của văn học viết, có tên tác giả
Câu 2
Câu 2 (trang 33, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Bài Hôm qua tát nước đầu đình thuộc chủ đề gì?
A. Quê hương, đất nước
B. Lao động sản xuất
C. Tình cảm gia đình
D. Tình yêu đôi lứa
Phương pháp giải:
Đọc toàn bài thơ và xác định nội dung chính của bài thơ để tìm ra chủ đề.
Lời giải chi tiết:
- Đáp án D: Tình yêu đôi lứa
+ Nội dung bài thơ nói về câu tán tỉnh, mở lời làm quen của chàng trai với cô gái.
Câu 3
Câu 3 (trang 33, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Cách hiểu nào là phù hợp nhất với việc chàng trai “Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen'?
A. Chàng trai mải mê ngắm hoa sen nên bỏ quên áo
B. Chàng trai là người hay quên, tính lơ đễnh
C. Chàng trai tạo cơ hội để quen và tiếp xúc với cô gái
D. Chàng trai mải mê với công việc nên bỏ quên áo
Phương pháp giải:
Đọc kỹ câu thơ và xác định nội dung chính của bài.
Lời giải chi tiết:
- Đáp án C: Chàng trai tạo cơ hội để quen và tiếp xúc với cô gái.
+ Nội dung chính của bài thơ là chàng trai đang quen cô gái nên chàng trai cố ý để quên áo để có lí do tiếp xúc.
Câu 4
Câu 4 (trang 34, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Loại kết hợp nào dưới đây phù hợp nhất với bài Hôm qua tát nước đầu đình?
A. Tình cảm – trào phúng
B. Tình cảm – triết lý
C. Tự sự – tình cảm
D. Tự sự — triết lý
Phương pháp giải:
Đọc kỹ các câu thơ và xem lại nội dung chính của bài.
Lời giải chi tiết:
- Đáp án C: Tự sự - tình cảm.
+ Là câu chuyện về tình yêu đôi lứa, thể hiện tình cảm, sự chủ động bày tỏ của chàng trai.
Câu 5
Câu 5 (trang 34, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Phương án nào thể hiện chính xác và đầy đủ nhất những ý mà tác giả dân gian đã truyền đạt trong hai dòng thơ đầu?
(1) Thời gian
(2) Không gian
(3) Tình hình gia đình của chàng trai
(4) Vật lễ
(5) Sự việc
A. (1) - (2)- (3)
B. (1) - (2) - (4)
C. (1)- (2) - (5)
D. (2) - (3) - (4)
Phương pháp giải:
Đọc kỹ hai dòng thơ đầu và rút ra nội dung
Lời giải chi tiết:
Đáp án B: (1) - (2) - (4)
Câu 6
Câu 6 (trang 34, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Hình tượng nào là trung tâm, lan tỏa trong tám dòng thơ đầu? Hình ảnh đó có tác dụng nghệ thuật như thế nào trong việc thể hiện tâm trạng, nỗi niềm của chàng trai.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ tám câu thơ đầu và xem lại nội dung chính của bài, chỉ ra hình tượng trung tâm.
Lời giải chi tiết:
- Hình tượng trung tâm: Cái áo.
→Chiếc áo đó như một lý do để chàng trai tiếp xúc với cô gái. Chỉ cần một “chiếc áo” nhưng anh chàng biết cách dùng nó để tiếp cận và tỏ tình với cô gái một cách rất duyên dáng và hài hước, mà không cảm thấy quá thô lỗ.
Câu 7
Câu 7 (trang 34, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Những vật mà chàng trai hứa trả công cho cô gái mang ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ bài thơ, chú ý đến những vật mà chàng trai hứa trả công cho cô gái
Phân tích ý nghĩa
Lời giải chi tiết:
Ý nghĩa: thể hiện lòng chân thành của chàng trai, mong muốn tỏ ý muốn hỏi cưới, kết hôn với cô gái.
Câu 8
Câu 8 (trang 34, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Đưa ra cảm nhận về nhân vật chàng trai trong bài Hôm qua tát nước đầu đình.
Phương pháp giải:
Đọc lại toàn bài thơ và đưa ra cảm nhận về chàng trai: Tính cách, hành động, lời nói, tình cảm.
Lời giải chi tiết:
- Chàng trai là người hài hước, biết cách mở đầu câu chuyện.
+ Sử dụng chiếc áo để mở đầu cuộc trò chuyện.
- Táo bạo trong việc thổ lộ tình cảm.
- Luôn giữ phép lịch sự, tinh tế.
- Tình cảm: Chân thành, thật thà.
Câu 9
Câu 9 (trang 34, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Tìm hiểu một số bài ca dao có cùng chủ đề “Hôm qua”, từ đó, so sánh điểm tương đồng và khác biệt giữa bài Hôm qua tát nước đầu đình với những bài ca dao đó
Phương pháp giải:
Tìm kiếm thêm các bài ca dao cùng đề tài “Hôm qua” để so sánh điểm chung và khác biệt.
Lời giải chi tiết:
Thời gian trong ca dao thường là thời điểm cảm xúc được biểu đạt, nó cũng được trình bày với âm nhạc và nhịp điệu. Hầu hết các bài ca dao với đề tài “Hôm qua” đều bắt đầu bằng thời điểm hiện tại “hôm nay”, “bây giờ”, “khi nào”, “sáng nay”, “chiều tối”… Trong khi đó, trong bài ca dao Hôm qua tát nước đầu đình, thời gian được nhắc đến là quá khứ, là thời điểm sự kiện diễn ra và được so sánh với hiện tại, có sự di chuyển về thời gian. Tuy nhiên, điều này không gây ra cảm giác hoài niệm mà chỉ tạo ra ý nghĩa về mặt thời gian.
Câu 10
Câu 10 (trang 34, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Viết một đoạn văn (khoảng 10 - 12 dòng) thể hiện điều em yêu thích nhất (về nội dung hoặc nghệ thuật) trong bài Hôm qua tát nước đầu đình
Phương pháp giải:
Phân tích bài thơ và lựa chọn điều em yêu thích nhất
Áp dụng kiến thức đã học để hoàn thành
Lời giải chi tiết:
Bài ca dao “Hôm qua tát nước đầu đình” là về một câu chuyện tình yêu tinh khôi và dễ thương, cho thấy sự e dè nhưng rất đáng yêu của chàng trai và cô gái trong mối quan hệ tình cảm. Chàng trai muốn tiếp cận cô gái một cách nhanh chóng nhưng vẫn cần phải tỏ ra tự nhiên và vui vẻ, vì vậy chàng đã tạo ra một lí do nghe có vẻ hài hước và dí dỏm bằng cách để quên áo trên cành sen. Trong hai câu sau, chúng ta thấy sự dũng cảm của chàng trai khi thổ lộ tình cảm của mình bằng cách xin lại chiếc áo đã quên. Dũng cảm nhưng vẫn thể hiện sự lịch sự và tôn trọng. Mặc dù là lời tỏ tình nhưng rất kín đáo, thông qua việc mượn chiếc áo, chàng trai nói về tình cảm của mình và mong muốn có thể kết duyên với cô gái, anh ấy lý giải rằng chiếc áo đã bị rách và mẹ già không thể vá nên chiếc áo đã bị rách như vậy từ lâu. Và nếu cô gái đồng ý vá áo giúp anh ấy, chàng trai sẽ dốc hết tâm trí để đền đáp công lao đó. Qua bài ca dao này, chúng ta thấy được một tình cảm vô cùng trong sáng và mong manh của con người làng quê Việt Nam được biểu hiện thông qua những hình ảnh gần gũi và đơn giản, gắn liền với mỗi chúng ta.