Buzz
Chuẩn bị 1
Trả lời Câu hỏi 1 Chuẩn bị trang 14 SGK Văn 12 Cánh diều
Đọc trước bài văn Chuyện chức phán sự Đền Tản Viên , tìm hiểu thông tin về tác giả Nguyễn Dữ và tập Truyền kì mạn lục
Phương pháp giải:
Tìm kiếm thông tin trên sách, báo, internet,...
Lựa chọn những thông tin phù hợp về tác giả và tác phẩm.
Lời giải chi tiết:
*Tác giả Nguyễn Dữ:
- Nguyễn Dữ sống vào thế kỷ XVI
- Xuất thân trong gia đình khoa bảng
- Từng làm quan nhưng không bao lâu từ quan về ở ẩn
- Tác phẩm nổi tiếng: Truyền kì mạn lục
*Tác phẩm Truyền kì mạn lục:
-Thể loại truyền kì
+ Là thể loại văn xuôi tự sự thời trung đại, chịu ảnh hưởng của truyện truyền kì Trung Quốc, thời Đường
+ Yếu tố hoang đường, kì ảo
+Cốt lõi hiện thực
+ Ra đời nửa đầu thế kỷ XVI
+ Gồm 20 truyện, viết bằng chữ Hán
+ Giá trị nội dung: hiện thực xã hội đương thời
+ Giá trị nghệ thuật: có sự tham gia của các yếu tố hoang đường, kì ảo
Chuẩn bị 2
Trả lời Câu hỏi 2 Chuẩn bị trang 14 SGK Văn 12 Cánh diều
Tìm hiểu về Thánh Tản Viên trong truyền thuyết và trong đời sống văn hóa của người Việt
Phương pháp giải:
Tìm kiếm thông tin trên sách, báo, internet
Lời giải chi tiết:
Truyền thuyết về Thánh Tản Viên:
Theo truyền thuyết về nguồn gốc đức thánh Tản Viên, các thần tích vùng Sơn Tây, Vĩnh Phú thì Tản Viên Sơn Thánh là người ở động Lăng Xương (Thanh Thủy – Phú Thọ ngày nay), tên là Nguyễn Tuấn (Nguyễn Tùng), con ông Nguyễn Cao Hạnh (Hành) và bà Đinh Thị Điêng (Đen). Khi lớn lên nhận bà Ma Thị Cao Sơn ở núi Ngọc Tản làm mẹ nuôi.
Trong tâm thức dân gian của người Việt, Tản Viên là một trong bốn vị Thánh bất tử (Tiên Dung Chử Đồng Tử, Thánh Gióng, Tản Viên, Thánh mẫu Liễu Hạnh ).
Đây là vị Thánh biểu đạt cho những khả năng to lớn và vĩnh viễn của cộng đồng trong lao động sáng tạo ra nguồn của cải vô tận và trong chiến đấu chống thiên tai để bảo vệ cuộc sống chung
Đọc hiểu 1
Trả lời Câu hỏi 1 Đọc hiểu trang 15 SGK Văn 12 Cánh diều
Thái độ của mọi người đối với hành động đốt đền của Tử Văn nói lên điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần đầu tác phẩm để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Thái độ của mọi người đối với hành động đốt đền của Tử Văn: “ đều lắc đầu lè lưỡi, lo sợ thay cho Tử Văn”
→ Hành động của Tử Văn vô cùng dũng cảm, cứng rắn, dám làm những điều ai cũng phải run sợ để diệt trừ cái ác, bảo vệ cuộc sống cho người dân.
Đọc hiểu 2
Trả lời Câu hỏi 2 Đọc hiểu trang 15 SGK Văn 12 Cánh diều
Chú ý thái độ của Tử Văn trước lời nói của viên bách hộ.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần hai tác phẩm để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Thái độ của Tử Văn trước lời nói của viên bách hộ: “ mặc kệ, vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên”
→ Thái độ ung dung, tự tin, không sợ hãi.
Đọc hiểu 3
Trả lời Câu hỏi 3 Đọc hiểu trang 16 SGK Văn 12 Cánh diều
Tâm sự này của thổ thần đem lại cho em những cảm xúc và suy nghĩ gì?
Phương pháp giải:
Đọc lại đoạn đối thoại của thổ thần và Tử Văn
Lời giải chi tiết:
Đọc hiểu 4
Trả lời Câu hỏi 4 Đọc hiểu trang 17 SGK Văn 12 Cánh diều
Chú ý sự ý thức của Tử Văn về nhân cách của mình
Phương pháp giải:
Đọc kĩ lời nói của Tử Văn
Lời giải chi tiết:
Tử Văn vô cùng tự tin về nhân cách của bản thân mình : “ Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội lỗi gì xin bảo cho, không nên bắt phải chết một cách oan uổng”
→ Thể hiện được tính cách gan dạ, cứng cỏi, tin vào chính nghĩa.
Đọc hiểu 5
Trả lời Câu hỏi 5 Đọc hiểu trang 18 SGK Văn 12 Cánh diều
Câu nói của Diêm Vương đem lại cho em suy nghĩ gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ lời nói của Diêm Vương và nhận xét câu nói
Lời giải chi tiết:
-Lời nói của Diêm Vương: “Lũ các ngươi chia tòa sở, giữ chức sự, cầm lệnh chí công, làm phép chí công, thưởng thì xứng đáng mà không thiên vị, phạt thì đích xác mà không nghiệt ngã, vậy mà con có sự dối trá càn bậy như thế”.
→ Đây là lời trách phạt của Diêm Vương với các phán quan nhưng ẩn sau đó là hiện thực xã hội nhức nhối của xã hội đương thời: nạn quan tham, dối trá vẫn luôn hoành hành, gây biết bao nỗi đau khổ cho người dân.
Đọc hiểu 6
Trả lời Câu hỏi 6 Đọc hiểu trang 19 SGK Văn 12 Cánh diều
Chi tiết Tử Văn “ chắp tay thi lễ” với người quen có ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Đọc lại phần cuối tác phẩm và trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Chi tiết này đã thể hiện phần nào tính cách của Tử Văn- một con người lễ độ, đầy nghĩa tiết với mọi người.
Sau khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 19 SGK Văn 12 Cánh diều
Hãy tóm tắt văn bản Chuyện chức phán sự đền Tản Viên ( khoảng 7-10 dòng). Theo em, văn bản có thể chia làm mấy phần?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ tác phẩm, lựa chọn các ý chính cho tóm tắt
Lời giải chi tiết:
*Tóm tắt tác phẩm:
Ngô Tử Văn, vốn là người khảng khái, chính trực, không chịu nổi sự tác yêu, tác quái của hồn ma tướng giặc Bách hộ họ Thôi nên đã đốt đền của hắn. Sau khi đốt xong, Tử Văn lên cơn sốt và khi đó chàng gặp hồn ma tướng giặc đòi trả đền và đe dọa bắt chàng xuống âm phủ. Chiều tối, Thổ Thần gặp để bày cách cho chàng cách đối phó với yêu quái. Xuống âm phủ, trước mặt Diêm Vương, Tử Văn dũng cảm vạch trần tội ác của tên hung thần. Sau cuộc đối chất, hồn ma bị trừng trị, Tử Văn được sống trở lại, nhận chức phán sự đền Tản Viên.
*Văn bản có thể được chia thành 4 phần:
Phần 1: “Ngô Tử Văn…. vung tay không cần gì cả”: Giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn và hành động đốt đền
Phần 2: “Đốt đền xong… khó lòng thoát nạn”: Tử Văn gặp Bách hộ họ Thôi và Thổ Thần
Phần 3: “Tử Văn vâng lời … tan tành ra như cám vậy”: Cuộc đấu tranh giành công lý của Tử Văn ở âm cung
Phần 4: Còn lại: Tử Văn trở thành phán sự đền Tản Viên.
Sau khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 19 SGK Văn 12 Cánh diều
Tìm trong văn bản những chi tiết liên quan đến lai lịch của Ngô Tử Văn. Theo em, tại sao tác giả lại lựa chọn những chi tiết đó để giới thiệu nhân vật
Phương pháp giải:
Xem lại phần đầu của tác phẩm. Chú ý các chi tiết miêu tả nhân vật.
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết liên quan đến lai lịch của Ngô Tử Văn:
+Tên họ: Ngô Tử Văn, tên là Soạn
+Quê quán: huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang
+Tính tình:
“Khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được”
“Vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”
→ Tác giả đã lựa chọn những chi tiết như họ tên, quê quán, tính tình để miêu tả nhân vật Ngô Tử Văn. Đây là cách giới thiệu quen thuộc, truyền thống trong văn học Trung đại. Cách mở đầu ngắn gọn, trực tiếp đã tạo ấn tượng cho người đọc về hình ảnh nhân vật Ngô Tử Văn, đồng thời dự báo những tình tiết thú vị về sau.
Sau khi đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 19 SGK Văn 12 Cánh diều
Trong truyện, Tử Văn được miêu tả tương quan với những nhân vật nào? Qua các tương quan này, em thấy Tử Văn hiện lên với những phẩm chất gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ tác phẩm. Chú ý các chi tiết miêu tả nhân vật.
Lời giải chi tiết:
Theo diễn biến tác phẩm, Tử Văn được miêu tả tương quan với lần lượt các nhân vật: hồn ma tướng giặc Bách hộ họ Thôi, Thổ Thần. Qua các tương quan này, nhân vật Tử Văn hiện lên với các phẩm chất: chính nghĩa, cương trực, dũng cảm, gan dạ, luôn muốn trừ hại cho nhân dân.
a. Cuộc gặp gỡ giữa Giữa Tử Văn hồn ma tướng giặc:
- Hồn ma tướng giặc Bách hộ họ Thôi, vốn là tên tướng bại trận của giặc Minh. Sau khi chết, trở thành hồn ma đuổi cả thổ công và mua chuộc những thổ thần bên cạnh để có thể tự do tác oai, tác quái. Khi nói chuyện với Ngô Tử Văn, hắn tự xưng là “Tản văn cư sĩ”, tỏ vẻ hiểu biết nhưng mục đích cuối cùng đe dọa, đòi trả lại đền. Không những là một tên gian ác, xảo trá, hồn ma tên tướng giặc còn giả vờ nhân nghĩa, lấy oai linh của quỷ thần hăm dọa để ép Ngô Tử Văn phải làm: “Biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu không thì vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ”.
- Tất cả những hành động hăm dọa của tên tướng không thể làm Ngô Tử Văn e sợ, chàng mặc kệ, vẫn “cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên”.
→ Hồn ma bách hộ họ Thôi: hiện thân cho cái ác, cái gian tà >< Ngô Tử Văn: đại diện cho chính nghĩa, dũng cảm, cương trực, luôn tin tưởng vào hành động của bản thân mình
b. Cuộc gặp gỡ giữa Tử Văn với Thổ thần:
Khi nghe lời kể của thổ thần, Tử Văn hiểu rõ sự việc, cảm thấy bất bình, quyết tâm trừ bạo để bảo vệ người dân
→ Thể hiện sự chính nghĩa, khẳng định sự dũng cảm, chính trực của Tử Văn.
c. Khi bị quỷ sứ bắt xuống âm phủ:
- Hồn ma Bách hộ họ Thôi kiện Tử Văn ở âm phủ, Diêm vương quát mắng Tử Văn, bênh vực hồn ma nhưng Tử Văn không run sợ, một mực kêu oan, kể lại sự việc bằng lời lẽ cứng cỏi
→ Thể hiện được tính cách gan dạ, cứng cỏi, mạnh mẽ.
Sau khi đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 19 SGK Văn 12 Cánh diều
Tổng hợp những yếu tố huyền bí trong truyện. Tại sao nói: Nguyễn Dữ đã đón nhận sáng tạo những yếu tố huyền bí trong một số truyện dân gian?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ tác phẩm. Chú ý lựa chọn chi tiết huyền bí.
Lời giải chi tiết:
Yếu tố huyền bí là những yếu tố kỳ bí, kì diệu và không có thực trên thực tế. Trong tác phẩm, các yếu tố huyền bí xuất hiện qua:
a. Nhân vật kỳ bí :
* Hồn ma tướng giặc Bách hộ họ Thôi:
-Là một tướng quân thất bại ở Bắc Triều, hồn lang thang ở Nam Quốc; sau khi chiếm miếu của Thổ công, quấy rối dân chúng
- Khi Ngô Tử Văn thiêu đốt đền khiến hắn không có nơi trú ẩn, hồn ma tướng giặc lại lẻn vào giấc mơ của Tử Văn, cảnh báo bắt chàng xây lại đền bằng lời nói hùng hồn, cảnh cáo một cách trang trọng và trang nghiêm.
- Trước mặt Đế vương, sử dụng lời lẽ gian xảo, mưu mẹo, để buộc tội khiến Tử Văn bị trừng phạt.
* Thổ công:
- Là một quan thần từ thời Lý Nam Đế, hy sinh vì quốc gia nên được thăng chức làm Thổ công, ban cho ngôi đền; giúp dân vượt qua khó khăn hơn một nghìn năm nay
* Đế vương Địa ngục:
- Người đứng đầu thế giới ngầm, đảm nhận vai trò phán xử.
- Ban đầu bị lời nói cảu họ Thôi lừa dối, sau khi nhận ra lời nói của Tử Văn là đúng thì tỉnh táo ngay lập tức, phán xử công bằng.
- Buộc phạt kẻ họ Thôi, cho Tử Văn trở lại thế gian.
* Quỷ sứ, Hỏa phu
b. Không gian huyền bí: Giấc mơ của Ngô Tử Văn liên kết giữa thế giới ngầm và thế giới thực, là nơi chàng gặp gỡ và trò chuyện với kẻ tướng quân họ Thôi và Thổ công, trước khi được đưa vào thế giới ngầm để gặp Đế vương Địa ngục.
*Tại sao nói: Nguyễn Dữ đã tiếp nhận sáng tạo những yếu tố huyền bí trong truyện dân gian?
Trong tác phẩm Truyền kỳ mạn lục, Nguyễn Dữ đã sử dụng những yếu tố huyền bí, kì bí, mượn truyện cũ như sự hiện diện của các nhân vật kỳ bí: hồn ma tướng giặc Bách hộ họ Thôi, quỷ Hỏa Phu, Đế vương Địa ngục… Đây là những truyền thuyết dân gian rất quen thuộc trong cốt truyện của văn học trung đại Việt Nam.
Nguyễn Dữ đã thành công khi kết hợp một cách hài hòa, sáng tạo với yếu tố thực tế để phản ánh xã hội hiện đại, khi những yếu tố huyền bí được gợi mở kết hợp với những yếu tố thực về địa điểm, thời gian lịch sử làm cho thế giới huyền bí trở nên thực tế hơn.
Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, qua việc tranh đấu để đòi lại công lý của nhân vật chính Ngô Tử Văn, tác giả cũng muốn phản ánh về xã hội hiện tại: Tình trạng quan chức tham nhũng, tham lam nhận hối lộ, điều xấu xí và ác ôn phổ biến, không phân biệt được thật giả. Đồng thời, qua chiến thắng của Ngô Tử Văn, tác giả muốn khẳng định chân lý Thiện sẽ thắng Ác, chính nghĩa sẽ thắng Tà.
→ Có thể nói rằng, hai yếu tố thực tế và huyền bí có mối liên hệ chặt chẽ, xen kẽ nhau để thể hiện tư tưởng của tác giả và nội dung của tác phẩm. Yếu tố huyền bí được sử dụng như một phương thức kể chuyện làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn, tăng tính lãng mạn, trữ tình.
Sau khi đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 19 SGK Văn 12 Cánh diều
Nhận xét của tôi về vai trò của người kể chuyện trong phần chính văn và người phê bình ở cuối truyện
Phương pháp giải:
Đọc kỹ tác phẩm
Lời giải chi tiết:
Người kể chuyện là một nhân vật không tham gia trực tiếp trong tác phẩm, không tham gia vào diễn biến câu chuyện nhưng có vai trò vô cùng quan trọng trong việc xây dựng câu chuyện
- Vai trò của người kể chuyện trong phần chính văn:
+ Dẫn dắt người đọc vào tác phẩm : giới thiệu nhân vật, miêu tả nhân vật, diễn biến câu chuyện….
+ Mang lại góc nhìn khách quan, trung thực
- Vai trò của người phê bình ở cuối truyện:
+Hỗ trợ truyền tải thông điệp, chủ đề của tác phẩm
+Kích thích suy nghĩ cho người đọc về tác phẩm
Sau khi đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 19 SGK Văn 12 Cánh diều
Đánh giá của tôi về lời bình ở cuối truyện: “Người quý trọng chỉ là người không bị bẻ gãy, còn việc bị vỡ vụn hay không là do số phận quyết định.”
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần cuối tác phẩm
Lời giải chi tiết:
- Bình luận cuối cùng là một lời khuyên, động viên con người cần phải trung thực, mạnh mẽ, dũng cảm để chống lại điều xấu và bảo vệ điều đúng, công bằng cho xã hội; không được bất khuất, đàm phán với cái xấu.
- Nhân vật Ngô Tử Văn trong câu chuyện là một ví dụ sống động cho câu nói trên. Suốt câu chuyện là hình ảnh của một người kiên quyết, chính trực, dũng cảm quyết tâm chống lại những điều xấu xa và bảo vệ quyền lợi của nhân dân. Mặc dù gặp phải nhiều khó khăn, thách thức nhưng Tử Văn vẫn dũng cảm đấu tranh chống lại các thế lực xấu.
