Buzz
Hoạt động 1
Trả lời Câu hỏi 1 Hoạt động trang 18 SGK Văn 9 Cánh diều
Lưu ý cách sử dụng ngôn từ biểu cảm của Nguyễn Khuyến
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, tìm từ ngữ biểu cảm
Lời giải chi tiết:
Phương pháp 1
Tác giả dùng từ “thôi” và “nước mây man mác” để diễn đạt cảm xúc đau đớn, tiếc thương trước sự ra đi của người bạn thân. Từ “thôi” cũng như một cách từ chối chấp nhận sự thật bạn đã mất
Hoạt động 2
Trả lời Câu hỏi 2 Hoạt động trang 18 SGK Văn 9 Cánh diều
Tác giả nhắc lại những kỷ niệm gì với bạn, theo thứ tự nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, chú ý các từ ngữ biểu cảm thời gian
Lời giải chi tiết:
Phương pháp 1
- Tác giả nhắc lại những kỷ niệm: từ khi còn trẻ đi học, lúc cùng chơi dưới nắng, khi ngồi dọc sông nghe tiếng suối, khi chen chân leo dốc, nghe tiếng hát vui, cùng uống rượu, thỉnh thoảng soạn câu văn, cùng nhau đối diện khó khăn…
- Thứ tự: một chuỗi ký ức thời gian
Hoạt động 3
Trả lời Câu hỏi 3 Hoạt động trang 19 SGK Văn 9 Cánh diều
Cách tác giả diễn đạt nỗi đau mất bạn ra sao?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản từ câu 25 đến câu 35
Lời giải chi tiết:
Phương pháp 1
Nỗi đau mất bạn được biểu hiện qua sự ngỡ ngàng, bàng hoàng, tay chân rụng rời như không tin vào những điều mình nghe thấy. Đó là cảm giác bất ngờ, đau buồn khi mất đi một người bạn thân
Hoạt động 4
Trả lời Câu hỏi 4 Hoạt động trang 19 SGK Văn 9 Cánh diều
Chú ý vai trò của các điển cố, điển tích được sử dụng?
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ chú thích
- Đưa ra nhận xét
Lời giải chi tiết:
Phương pháp 1
Các điển cố, điển tích “giường treo”, “đàn kia” nói về những tình bạn đáng quý, gắn bó với tâm hồn, nổi danh tại Trung Quốc. Thông qua đó, diễn đạt cảm xúc sâu sắc của Nguyễn Khuyến khi mất đi người bạn, mất đi người đồng hành.
Hoạt động 5
Trả lời Câu hỏi 5 Hoạt động trang 20 SGK Văn 9 Cánh diều
Nhà thơ tự an ủi mình như thế nào sau khi bạn mất?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ từ câu thơ thứ 35 đến cuối
Lời giải chi tiết:
Phương pháp 1
Nhà thơ tự an ủi bản thân rằng, dù cầu nguyện van xin, người bạn vẫn không thể ở lại và việc già đi, bệnh tật là điều tất yếu, “tuổi già nước mắt như sương”, không còn nhiều nước mắt để khóc bạn, chỉ còn biết đau lòng.
Phần kết 1
Trả lời Câu hỏi 1 Phần kết trang 20 SGK Văn 9 Cánh diều
Chỉ ra những đặc điểm của thể thơ song thất lục bát trong bài Khóc Dương Khuê?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản và hiểu thêm về thể thơ song thất lục bát
Lời giải chi tiết:
Phương pháp 1
Trong 2 câu thơ đầu: Diễn đạt nỗi đau khi nghe tin bạn mất.
Trong câu từ thứ 3 đến câu thứ 22: Tưởng nhớ về những kỉ niệm về tình bạn qua dòng hồi tưởng của tác giả.
Phần còn lại: Diễn đạt nỗi đau, sự thất vọng khi phải đối mặt với hiện thực.
Phần kết 2
Trả lời Câu hỏi 2 Phần kết trang 20 SGK Văn 9 Cánh diều
Sự kiện nào đã làm Nguyễn Khuyến viết bài thơ? Làm thế nào sự kiện ấy chi phối cấu trúc của bài thơ? Thể hiện ý chính của mỗi phần theo cấu trúc ấy như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản và tìm hiểu thêm về nguyên nhân sáng tác
Lời giải chi tiết:
Phương pháp 1
- Sự kiện: Bạn thân nhất của nhà thơ, Dương Khuê, qua đời
- Cấu trúc và ý chính:
Phần 1 (2 câu thơ đầu): Nỗi đau khi nghe tin bạn mất.
Phần 2 (Từ câu thứ 3 đến câu thứ 22): Tưởng nhớ về những kỉ niệm về tình bạn qua hồi tưởng của tác giả.
Phần 3 (Phần còn lại): Sự đau đớn, sự thất vọng khi phải đối mặt với hiện thực.
Phần kết 3
Trả lời Câu hỏi 3 Phần kết trang 20 SGK Văn 9 Cánh diều
Tình cảm của Nguyễn Khuyến được thể hiện như thế nào trong hai dòng thơ đầu khi nghe tin bạn mất?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ 2 dòng thơ đầu, tìm các từ chỉ trạng thái, cảm xúc
Lời giải chi tiết:
Phương pháp 1
Nỗi đau khi nghe tin bạn qua đời: Sử dụng từ ngữ “thôi” với mức độ biểu cảm cao, sử dụng các từ như “man mác”, “ngậm ngùi” để diễn đạt tâm trạng đau đớn, buồn bã trước sự ra đi của người bạn đồng niên.
Phần kết 4
Trả lời Câu hỏi 4 Phần kết trang 20 SGK Văn 9 Cánh diều
Những kỷ niệm về tình bạn đã được tác giả hồi tưởng như thế nào và theo thứ tự nào trong đoạn thơ từ dòng 3 đến dòng 22?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản từ dòng 3 đến 22
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Những kỷ niệm về tình bạn đẹp đẽ:
+ Khi cùng nhau bước vào đời sinh viên, sớm hôm đã chia sẻ những ước mơ.
+ Tình bạn, sự khác biệt trong số phận là do ý trời sắp đặt.
+ Cùng nhau trải qua nhiều thời khắc quý giá: từ những buổi vui chơi nơi xa lạ, cho đến những lúc ngồi kể chuyện, khi thưởng thức rượu, hoặc khi ngồi bên bàn viết.
+ Cùng nhau chịu đựng những gian khổ, biến cố cuộc đời: từ những khoảnh khắc vui vẻ đến những tháng ngày gian khổ, những khó khăn không dám ngỏ ra bên ngoài.
- Sắp xếp theo thứ tự thời gian và theo trình tự cảm xúc khi hồi tưởng.
Phần kết 5
Trả lời Câu hỏi 5 Phần kết trang 20 SGK Văn 9 Cánh diều
Phân tích tâm trạng của nhà thơ được diễn tả trong đoạn thơ từ dòng 23 đến hết?
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ văn bản
- Đưa ra phân tích, nhận xét
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Nỗi trống trải qua khi mất đi bạn được diễn đạt qua những hình ảnh:
+ Tay chân trở nên lạc lõng: nỗi đau tinh thần biến thành đau thể xác.
+ Rượu ngon không còn bạn tri kỉ, câu thơ ôm hận đau đớn không biết viết cho ai nghe, ai thấu hiểu: thiếu đi người bạn tri âm, tri kỷ, thiếu đi người đồng lòng.
+ Giường cũ treo nơi đó hoang vắng, đàn cũ gầy không tiếng cười, tiếng đàn trống vắng bóng bạn: vật vẫn còn nhưng người đã xa rời, vật vẫn còn nhưng vô tri vô giác.
Tu từ sáng tạo:
+ Sử dụng phép lặp, phép chéo điệp: Không phải không mua, mà là không muốn mua; Viết đưa ai, ai biết mà đưa.
+ Sự đối lập giữa sự có mặt và sự vắng mặt, vật vẫn còn nhưng người đã ra đi.
+ Sử dụng thể thơ song thất lục bát, loại thể thơ thường gặp trong ca dao, để thể hiện cảm xúc sâu sắc, cảm xúc cay đắng.
Phần kết 6
Trả lời Câu hỏi 6 Phần kết trang 20 SGK Văn 9 Cánh diều
Bài thơ Khóc Dương Khuê giúp em nhận thức điều gì về tình bạn, tình người trong cuộc sống?
Phương pháp giải:
Rút ra nhận xét, bài học từ câu chuyện của tác giả
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Bài thơ giúp em nhận ra rằng tình bạn là điều vô cùng quý giá, thiêng liêng trên cuộc đời này. Vì thế, chúng ta nên trân trọng tình bạn chân thành và biết ơn những người bạn thân thiết bên cạnh mình.
